Viêm điểm bám gân lồi cầu ngoài xương cánh tay – hay còn được biết đến với tên gọi dân gian là “Tennis Elbow” – là một trong những bệnh lý cơ xương khớp thường gặp, gây ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng vận động và sinh hoạt hàng ngày. Hiểu đúng về nguyên nhân, dấu hiệu cũng như cách phòng và điều trị sẽ giúp người bệnh sớm phục hồi chức năng tay và ngăn ngừa tái phát hiệu quả.
Viêm điểm bám gân lồi cầu ngoài xương cánh tay là gì?
Viêm điểm bám gân lồi cầu ngoài là tình trạng viêm hoặc thoái hóa xảy ra tại vị trí gân duỗi cổ tay quay ngắn bám vào lồi cầu ngoài của xương cánh tay. Đây là khu vực thường chịu tác động bởi các lực kéo căng lặp đi lặp lại, đặc biệt trong các hoạt động liên quan đến duỗi cổ tay hay ngửa bàn tay.
Bệnh còn có nhiều tên gọi khác như: viêm mỏm trên lồi cầu ngoài xương cánh tay, viêm điểm bám gân cơ ngửa cổ tay quay ngắn, hay khuỷu tay người chơi tennis (tennis elbow), do hay gặp ở vận động viên chơi vợt.
Đối tương dễ mắc bệnh?
Tennis elbow chiếm khoảng 1 – 3% dân số và phổ biến nhất ở người trong độ tuổi từ 30 đến 50, đặc biệt là phụ nữ trung niên. Bệnh thường xuất hiện ở những người làm các công việc hoặc hoạt động thể thao sử dụng nhiều đến cổ tay, cẳng tay và khuỷu tay, như:
- Người chơi tennis, cầu lông, đàn nhạc
- Nhân viên văn phòng thường xuyên dùng chuột, gõ phím
- Thợ mộc, thợ cơ khí, đầu bếp, thợ sửa ống nước…
Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh
Cơ chế gây bệnh chính là do quá trình vi chấn thương lặp đi lặp lại tại điểm bám gân duỗi vào lồi cầu ngoài. Khi các động tác duỗi cổ tay hoặc xoay cổ tay được lặp lại nhiều lần trong thời gian dài, gân bị kéo căng liên tục, gây viêm, rách vi thể, thoái hóa và tạo ra cơn đau.
Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:
- Vận động sai tư thế hoặc quá sức khi chơi thể thao.
- Sử dụng dụng cụ không phù hợp (như vợt quá nặng, tay cầm không vừa).
- Lao động chân tay cường độ cao mà không khởi động.
- Chấn thương đột ngột như cú giật mạnh hoặc va đập tại khuỷu tay.
Ngoài ra, vùng bám gân có lưu lượng máu nuôi kém, khiến cho quá trình lành vết thương trở nên chậm chạp, tạo điều kiện cho tình trạng viêm mạn tính kéo dài.
Triệu chứng nhận biết
Người bệnh thường khởi phát với cảm giác đau âm ỉ vùng ngoài khuỷu tay, sau đó cơn đau có thể lan dọc xuống cẳng tay, mu bàn tay và cổ tay. Các dấu hiệu thường gặp:
- Đau khi cầm nắm, xoay nắm cửa, vắt khăn hoặc cầm cốc nước.
- Đau tăng khi duỗi cổ tay hoặc nâng vật nặng.
- Yếu tay, giảm lực cầm nắm, không thể bắt tay mạnh.
- Cứng khớp khuỷu hoặc cổ tay vào buổi sáng.
- Có điểm đau chói khi ấn vào lồi cầu ngoài.
- Có thể sưng nhẹ hoặc cảm giác nóng vùng khuỷu tay.
Triệu chứng thường tiến triển dần theo thời gian và có thể kéo dài nhiều tuần đến vài tháng nếu không điều trị đúng cách.
Chẩn đoán bệnh
Bác sĩ sẽ dựa vào thăm khám lâm sàng để chẩn đoán xác định. Việc xác định điểm đau chính xác tại lồi cầu ngoài là yếu tố then chốt.
Một số phương pháp hỗ trợ chẩn đoán gồm:
- Siêu âm: Phát hiện dày gân, rách vi thể, vôi hóa hoặc tăng sinh mạch máu bất thường.
- Chụp X-quang: Loại trừ tổn thương xương hoặc viêm khớp khuỷu tay.
- MRI: Đánh giá tổn thương sâu, loại trừ nguyên nhân từ cột sống cổ.
- Điện cơ: Phát hiện tổn thương thần kinh đi kèm nếu có.
Điều trị viêm điểm bám gân lồi cầu ngoài xương cánh tay
1. Điều trị bảo tồn (nội khoa)
Phần lớn bệnh nhân đáp ứng tốt với các phương pháp bảo tồn, bao gồm:
- Nghỉ ngơi, tránh các hoạt động gây đau.
- Sử dụng nẹp hỗ trợ vùng cẳng tay.
- Vật lý trị liệu: Xoa bóp, sóng ngắn, chườm lạnh, tập phục hồi chức năng.
- Bài tập giãn cơ và tăng cường gân: Bài tập với bóng tennis, tạ nhẹ giúp tăng đàn hồi cơ gân.
2. Dùng thuốc
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Dạng bôi hoặc uống, giúp giảm đau hiệu quả.
- Tiêm Corticoid tại chỗ: Chỉ dùng khi đau nhiều và không đáp ứng thuốc khác. Cần lưu ý không lạm dụng vì có nguy cơ teo mô, hoại tử gân.
3. Điều trị nâng cao
- Tiêm PRP (huyết tương giàu tiểu cầu) – hỗ trợ tái tạo mô gân.
- Tiêm Hyaluronic acid, Botulinum toxin A – giảm viêm và hạn chế vận động gân quá mức.
- Dán glyceryl trinitrate hỗ trợ giảm đau cơ học.
4. Phẫu thuật
Chỉ định khi các phương pháp điều trị nội khoa không hiệu quả sau 6 – 12 tháng. Phẫu thuật giúp loại bỏ mô gân thoái hóa, tái tạo gân mới. Đây là phương pháp an toàn, hiệu quả cao.
Biến chứng nếu không điều trị
Nếu bệnh kéo dài không được điều trị đúng cách, gân sẽ bị xơ hóa, mất đàn hồi và có nguy cơ đứt gân tự phát. Người bệnh có thể rơi vào tình trạng suy giảm chức năng tay vĩnh viễn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc và sinh hoạt thường ngày.
Cách phòng ngừa
Để ngăn ngừa Tennis Elbow, cần chú ý:
- Khởi động kỹ trước khi chơi thể thao hoặc lao động tay chân.
- Tránh lặp lại một động tác quá nhiều lần trong thời gian ngắn.
- Sử dụng dụng cụ thể thao phù hợp, vừa tay cầm.
- Tăng cường sức mạnh gân cơ bằng các bài tập nhẹ.
- Điều chỉnh tư thế làm việc, kê đệm cổ tay khi dùng máy tính.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Người bệnh nên đến khám khi:
- Đau kéo dài hơn 7 – 10 ngày.
- Đau làm ảnh hưởng đến sinh hoạt, giấc ngủ.
- Vùng đau sưng đỏ, có khối bất thường hoặc dấu hiệu nhiễm trùng.
Khám sớm giúp điều trị kịp thời, ngăn chặn tổn thương tiến triển.
Chăm sóc và phục hồi tại nhà
Bên cạnh điều trị chuyên khoa, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp hỗ trợ tại nhà:
- Nghỉ ngơi tay bị đau, ngưng các hoạt động gây kích thích.
- Chườm lạnh vùng khuỷu tay 2–3 lần/ngày, mỗi lần 15 phút.
- Uống thuốc theo đúng chỉ dẫn bác sĩ.
- Dùng nẹp cổ tay hoặc băng thun cẳng tay.
- Tập các bài phục hồi dưới hướng dẫn của chuyên viên vật lý trị liệu.
Kết luận
Viêm điểm bám gân lồi cầu ngoài xương cánh tay (Tennis Elbow) không chỉ ảnh hưởng đến khả năng vận động mà còn làm suy giảm chất lượng cuộc sống nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy là một bệnh lý phổ biến, nhưng nếu hiểu đúng nguyên nhân, nhận biết sớm triệu chứng và áp dụng các biện pháp điều trị cũng như phòng ngừa hiệu quả, người bệnh hoàn toàn có thể phục hồi chức năng tay và trở lại sinh hoạt bình thường.
Nếu bạn đang gặp phải các cơn đau vùng khuỷu tay kéo dài hoặc nghi ngờ mắc phải tình trạng này, hãy chủ động thăm khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa cơ xương khớp như Phòng khám Cao Khang để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.
Xem thêm: Hội chứng De Quervain là gì? Triệu chứng và cách điều trị
