Hội chứng De Quervain là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau cổ tay, đặc biệt là ở vùng gần gốc ngón cái. Mặc dù không đe dọa đến tính mạng, nhưng hội chứng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hằng ngày và chức năng của bàn tay. Hãy cùng Phòng khám Xương Khớp Cao Khang tìm hiểu chi tiết về hội chứng này qua bài viết dưới đây.
Hội chứng De Quervain là gì?
Hội chứng De Quervain là tình trạng viêm bao gân quanh hai gân của ngón cái: gân dạng ngón cái dài và duỗi ngón cái ngắn. Hai gân này đi qua một khoang hẹp ở mặt bên cổ tay, gọi là khoang gân duỗi số 1. Khi vùng bao gân này bị viêm, dày lên hoặc xơ cứng, sự trượt của gân sẽ gặp khó khăn, gây ra cảm giác đau nhức, nhất là khi vận động ngón cái hoặc cổ tay.
Tình trạng này còn được gọi là viêm gân cơ duỗi ngón cái, đã được bác sĩ Fritz de Quervain, người Thụy Sĩ, mô tả vào cuối thế kỷ 19.
Nguyên nhân và Đối tượng dễ mắc
Hội chứng De Quervain phổ biến ở nữ giới, đặc biệt trong độ tuổi 30 – 50. Đối tượng thường gặp bao gồm:
- Phụ nữ mang thai, sau sinh hoặc đang cho con bú
- Nhân viên văn phòng, bế trẻ, làm việc nhà
- Người làm vườn, vận động viên, thợ sửa chữa…
Nguyên nhân chính gồm:
- Vận động lặp đi lặp lại cổ tay trong thời gian dài
- Mang vác vật nặng, vặn nắp, vật dụng cứng…
- Chấn thương ngón cái hoặc cổ tay
- Bệnh lý mãn tính: viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp
- Thay đổi nội tiết trong thai kỳ làm mô liên kết yếu dễ bị viêm
Các triệu chứng thường gặp
1. Triệu chứng cơ năng
Các biểu hiện ban đầu thường không rõ ràng nhưng sẽ tiến triển dần theo thời gian. Triệu chứng điển hình gồm:
- Đau âm ỉ hoặc đột ngột ở vùng mỏm trâm quay – ngay bên dưới gốc ngón cái.
- Cơn đau có thể tăng mạnh khi vận động như nắm, vặn nắp chai, bế con, đánh máy, kéo hoặc cầm vật nặng.
- Cảm giác căng tức, khó chịu khi xoay cổ tay hoặc dang ngón cái.
- Đau lan dọc theo mặt ngoài cẳng tay và có thể tê ngón cái, ngón trỏ.
- Xuất hiện tiếng kêu lạo xạo hoặc cảm giác lục cục khi gân di chuyển trong bao gân bị viêm.
- Ở giai đoạn muộn, người bệnh có thể hạn chế hẳn cử động, khó gập duỗi ngón cái.
2. Triệu chứng thực thể
- Ấn vào vùng mỏm trâm quay gây đau chói.
- Nghiệm pháp Finkelstein dương tính: Bệnh nhân nắm ngón cái trong lòng bàn tay và gập cổ tay về phía xương trụ. Nếu đau nhói ở cổ tay thì test này được xem là dương tính.
- Một số bệnh nhân có biểu hiện ngón cái kẹt, giống với hội chứng ngón tay cò súng.
Phương pháp chẩn đoán bệnh
1. Khám lâm sàng
- Hỏi bệnh sử, đặc điểm cơn đau, thói quen vận động tay, nghề nghiệp.
- Kiểm tra điểm đau, thực hiện nghiệm pháp Finkelstein.
2. Cận lâm sàng
- X-quang: loại trừ gãy, thoái hóa.
- Siêu âm: đánh giá tình trạng trượt gân, viêm bao gân.
- MRI: ít dùng, chỉ áp dụng khi nghi ngờ bệnh lý khác.
3. Chẩn đoán phân biệt
Một số bệnh có triệu chứng giống hội chứng De Quervain nên cần phân biệt rõ để tránh nhầm lẫn:
Hội chứng giao thoa: Gây đau vùng cẳng tay trên cổ tay, nơi các gân duỗi bắt chéo nhau. Đau thường cao hơn vị trí đau của De Quervain và có cảm giác lạo xạo khi cử động.
Gãy xương cổ tay: Thường do chấn thương. Gây đau liên tục và rõ rệt, kể cả khi nghỉ ngơi. X-quang giúp phát hiện gãy, đặc biệt là xương thuyền.
Thoái hóa khớp cổ tay: Xảy ra ở người lớn tuổi hoặc người có bệnh khớp mạn tính. Gây đau khi xoay cổ tay, cứng khớp, có thể nghe tiếng lạo xạo.
Phương pháp điều trị
1. Điều trị bảo tồn (không dùng thuốc)
- Nghỉ ngơi tuyệt đối vùng cổ tay và ngón cái trong ít nhất 4 – 6 tuần.
- Nẹp cổ tay và ngón cái để giữ ổn định và giảm viêm. Tư thế nẹp chuẩn là giữ ngón cái dạng 45 độ so với trục xương quay.
- Chườm lạnh nhiều lần mỗi ngày để giảm sưng đau.
- Vật lý trị liệu: điện xung, siêu âm, laser công suất thấp để chống viêm, tăng tuần hoàn máu.
- Tập vận động nhẹ nhàng sau giai đoạn cấp giúp phục hồi chức năng.
2. Dùng thuốc
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) dạng bôi hoặc uống.
- Paracetamol hoặc các thuốc giảm đau tương đương.
- Tiêm corticoid vào bao gân: Hiệu quả trong 50–80% trường hợp. Cần thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa dưới hướng dẫn siêu âm. Có thể cần lặp lại mũi tiêm sau 4–6 tuần nếu triệu chứng không cải thiện.
- Lưu ý: Có thể gặp biến chứng teo da, mất sắc tố, đứt gân nếu tiêm sai kỹ thuật hoặc lạm dụng.
3. Phẫu thuật
- Áp dụng khi điều trị nội khoa thất bại sau 2–3 tháng.
- Mục tiêu là giải phóng bao gân để gân vận động dễ dàng, không bị chèn ép.
- Phẫu thuật đơn giản, thường tiến hành gây tê tại chỗ.
- Sau mổ: cần vật lý trị liệu để tránh dính gân, hạn chế vận động và hỗ trợ hồi phục sớm.
- Biến chứng có thể gặp: tổn thương nhánh thần kinh quay nông, sẹo phì đại, đau sau mổ, bán trật gân nếu bao gân không được phục hồi đúng cách.
4. Hỗ trợ khác
- Châm cứu: giúp lưu thông khí huyết, giảm đau tự nhiên.
- Xoa bóp nhẹ nhàng: giảm co cứng cơ quanh cổ tay (không xoa bóp mạnh).
- Bài tập kéo giãn vùng cổ tay: cần thực hiện dưới hướng dẫn của chuyên viên vật lý trị liệu.
Cách phòng ngừa hội chứng De Quervain
- Tránh các hoạt động lặp đi lặp lại liên tục ở cổ tay hoặc bàn tay.
- Luân phiên công việc, nghỉ giải lao thường xuyên, tránh để cổ tay bị quá tải trong thời gian dài.
- Dinh dưỡng đầy đủ, đặc biệt bổ sung canxi, vitamin D cho phụ nữ mang thai và sau sinh.
- Sử dụng dụng cụ hỗ trợ hoặc bảo hộ khi làm việc nặng hoặc chơi thể thao.
- Khởi động kỹ và tập giãn cơ trước khi vận động mạnh hoặc tham gia thể thao.
- Tránh thói quen bẻ cổ tay, bẻ ngón cái quá mức.
Hội chứng De Quervain tuy không nguy hiểm tính mạng nhưng ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng lao động và chất lượng cuộc sống. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp người bệnh hồi phục nhanh và tránh biến chứng lâu dài. Nếu bạn đang gặp các triệu chứng đau vùng cổ tay, hãy đến Phòng khám Xương Khớp Cao Khang để được thăm khám và tư vấn điều trị kịp thời.
