Bệnh viêm cột sống dính khớp: triệu chứng, cách điều trị

Viêm cột sống dính khớp là một bệnh lý viêm mạn tính, có thể gây ra tình trạng dính khớp, biến dạng cột sống và làm giảm nghiêm trọng khả năng vận động của người bệnh. Việc chẩn đoán và điều trị sớm đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát bệnh, phòng ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Cùng Phòng khám xương khớp Cao Khang tìm hiểu chi tiết về căn bệnh này qua bài viết dưới đây.

Viêm cột sống dính khớp là gì?

Viêm cột sống dính khớp là một dạng viêm khớp mạn tính ảnh hưởng chủ yếu đến cột sống và khớp cùng chậu. Bệnh gây viêm tại các điểm bám của gân và dây chằng vào xương, dẫn đến vôi hóa, dính khớp và làm mất độ linh hoạt vốn có của cột sống.

Người bệnh có thể gặp tình trạng gập người về phía trước, khó xoay người, hạn chế hô hấp sâu nếu khớp sườn bị ảnh hưởng. Trong giai đoạn muộn, cột sống có thể bị dính cứng hoàn toàn, gây tàn phế.

Nam giới là đối tượng mắc bệnh lý này cao hơn nữ giới. Viêm cột sống dính khớp có thể bắt gặp ở nhiều độ tuổi, nhất là những người trung niên. Tuy nhiên, do đặc thù công việc văn phòng hiện nay nên ngày càng có nhiều người trẻ mắc bệnh lý này.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Cho đến nay, nguyên nhân chính xác gây viêm cột sống dính khớp vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, các yếu tố sau được cho là có liên quan:

• Yếu tố di truyền: Khoảng 80–90% bệnh nhân có mang gen HLA-B27. Tuy nhiên, không phải ai mang gen này cũng mắc bệnh, chỉ từ 2 – 10 % những người mang kháng nguyên có nguy cơ bị bệnh.

• Giới tính và độ tuổi: Nam giới mắc bệnh nhiều hơn nữ giới từ 2–3 lần. Bệnh thường khởi phát trong độ tuổi 20–30 và hiếm khi khởi phát sau 45 tuổi.

• Tiền sử bệnh lý: Người mắc các bệnh lý như viêm ruột mạn tính (Crohn, viêm loét đại tràng), vẩy nến hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh có nguy cơ cao hơn.

Triệu chứng điển hình của viêm cột sống dính khớp

Viêm cột sống dính khớp thường diễn tiến âm thầm với các triệu chứng dễ nhầm lẫn với đau lưng thông thường. Các dấu hiệu cảnh báo bao gồm:

• Đau lưng hoặc đau hông kéo dài, nặng hơn vào buổi sáng hoặc sau thời gian nằm nghỉ.

• Cứng khớp buổi sáng, thường kéo dài trên 30 phút.

• Giảm đau khi vận động, đau tăng khi nghỉ ngơi.

• Đau và sưng khớp ngoại vi: đặc biệt ở khớp háng, gối, ngón tay chân.

• Viêm điểm bám gân: Đau gót chân do viêm gân Achilles hoặc cân gan chân.

• Mệt mỏi, sụt cân, sốt nhẹ.

• Viêm mắt: đỏ mắt, chói sáng, giảm thị lực do viêm màng bồ đào.

• Các biểu hiện ngoài khớp: viêm ruột, viêm da (vẩy nến), rối loạn tiêu hóa.

Chẩn đoán viêm cột sống dính khớp

Việc chẩn đoán cần dựa trên kết hợp giữa triệu chứng lâm sàng, thăm khám và các xét nghiệm cận lâm sàng:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ kiểm tra độ linh hoạt của cột sống, khả năng giãn nở lồng ngực, điểm đau vùng chậu.

• Chẩn đoán hình ảnh:

  • X-quang: phát hiện tổn thương khớp cùng chậu, cột sống trong giai đoạn muộn.

  • MRI: giúp phát hiện viêm sớm ở khớp cùng chậu, cột sống – đặc biệt hữu ích khi X-quang chưa có bất thường.

• Xét nghiệm máu:

  • Tăng các chỉ số viêm (CRP, tốc độ máu lắng).

  • Tìm gen HLA-B27 hỗ trợ chẩn đoán.

Các phương pháp điều trị

Hiện chưa có phương pháp điều trị khỏi hoàn toàn, nhưng người bệnh có thể kiểm soát triệu chứng và làm chậm tiến triển bệnh nếu điều trị đúng cách.

1. Điều trị bằng thuốc

• NSAIDs (thuốc chống viêm không steroid): Naproxen, Indomethacin giúp giảm đau, giảm viêm, giảm cứng khớp.

• Thuốc sinh học: Kháng TNFα (Etanercept, Adalimumab), chất ức chế IL-17 (Secukinumab) – hiệu quả cao trong kiểm soát bệnh hoạt động dai dẳng.

• Corticosteroid tại chỗ: Tiêm vào khớp hoặc điểm bám gân khi có viêm khu trú.

• DMARDs: Sulfasalazine, Methotrexate – thường dùng cho thể viêm khớp ngoại vi.

2. Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng

Vật lý trị liệu là phương pháp được ứng dụng để điều trị viêm cột sống dính khớp thể nhẹ – trung bình. Bệnh nhân áp dụng phương pháp này sẽ hạn chế sử dụng thuốc Tây y có hại với cơ thể mà vẫn khắc phục được tình trạng bệnh lý. Vật lý trị liệu sẽ giúp phần cột sống được thẳng và linh hoạt hơn. Tình trạng xơ cứng do dính khớp dần được cải thiện.

3. Phẫu thuật viêm cột sống dính khớp

Đối với những trường hợp viêm cột sống dính khớp tiến triển nặng, khi các phương pháp điều trị nội khoa không còn hiệu quả, phẫu thuật trở thành lựa chọn cần thiết nhằm cải thiện chức năng vận động và chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Trước khi thực hiện phẫu thuật, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám kỹ lưỡng, kết hợp với các xét nghiệm tổng quát để đánh giá toàn diện tình trạng sức khỏe, đảm bảo an toàn trong quá trình can thiệp.

Hai phương pháp phẫu thuật thường được chỉ định trong viêm cột sống dính khớp bao gồm:

• Phẫu thuật chỉnh hình cột sống: áp dụng cho những bệnh nhân có biến dạng cột sống nặng như gù vẹo, mất đường cong sinh lý, giúp cải thiện tư thế và giảm đau.

• Phẫu thuật thay khớp háng: dành cho các trường hợp viêm khớp háng mạn tính do viêm cột sống dính khớp gây tổn thương cấu trúc khớp, đau kéo dài và hạn chế vận động nghiêm trọng. Thay khớp giúp phục hồi chức năng đi lại và giảm đau hiệu quả.

Phẫu thuật cần được thực hiện tại các cơ sở chuyên khoa có đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại nhằm tối ưu hiệu quả điều trị và hạn chế rủi ro.

4. Biện pháp hỗ trợ tại nhà

Bên cạnh những phương pháp điều trị trên, bệnh nhân viêm cột sống dính khớp cũng có thể áp dụng thêm một số phương pháp hỗ trợ điều trị tại nhà để có thể kiểm soát tốt tình trạng bệnh, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống hàng ngày.

Các biện pháp này có thể kể đến như:

• Chườm nóng và chườm lạnh
• Xoa bóp, massage
• Châm cứu
• Thay đổi tư thế tốt khi vận động cũng như nghỉ ngơi
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, phù hợp

Hậu quả nghiêm trọng của bệnh viêm cột sống dính khớp

Nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời, viêm cột sống dính khớp có thể dẫn đến nhiều hậu quả nặng nề, ảnh hưởng đến cả hệ vận động và các cơ quan khác trong cơ thể:

1. Dính khớp và đốt sống – “cột sống cây tre”

Đây là hậu quả điển hình và nghiêm trọng nhất, cột sống bị cứng như khúc tre – hình ảnh thường thấy trên X-quang giai đoạn muộn. Tình trạng viêm mạn tính lâu ngày dẫn đến vôi hóa dây chằng, cầu xương hình thành giữa các đốt sống, khiến cột sống mất hoàn toàn khả năng di động. Người bệnh bị gập người về phía trước, khó cúi, xoay hoặc ngửa người, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tư thế và sinh hoạt.

2. Viêm màng bồ đào – biến chứng tại mắt

• Gặp ở khoảng 25–40% người bệnh.

• Triệu chứng: đỏ mắt, đau sâu trong mắt, nhạy cảm ánh sáng, giảm thị lực.

• Nếu không điều trị đúng cách, có thể dẫn tới dính mống mắt, tăng nhãn áp hoặc mù lòa.

• Viêm màng bồ đào có thể tái phát nhiều lần, ảnh hưởng lớn đến thị lực lâu dài.

3. Nứt, gãy xương – biến chứng nguy hiểm âm thầm

Loãng xương là tình trạng thường gặp trong viêm cột sống dính khớp, đặc biệt ở giai đoạn sớm. Khi cấu trúc xương yếu đi, chỉ cần va chạm nhẹ cũng có thể gây nứt hoặc gãy đốt sống. Nguy hiểm hơn, các gãy xương có thể gây chèn ép tủy sống, dẫn đến:

• Tê liệt tay chân
• Rối loạn đại tiểu tiện
• Hội chứng chùm đuôi ngựa (liệt vùng đáy chậu và hai chân)

Gãy xương xảy ra ở người đang có tư thế gù lưng sẽ khiến biến dạng thêm nghiêm trọng.

4. Hệ lụy tim mạch – biến chứng toàn thân cần cảnh giác

Viêm cột sống dính khớp có thể gây viêm động mạch chủ, đặc biệt là đoạn lên – làm giãn gốc động mạch chủ. Người bệnh có thể thấy hụt hơi, đau ngực, mệt mỏi kéo dài, hoặc có biểu hiện tim mạch khi gắng sức. Biến chứng dẫn đến:

• Hở van động mạch chủ
• Suy tim
• Rối loạn nhịp tim

Phòng ngừa và lời khuyên từ chuyên gia

Do chưa xác định được nguyên nhân chính xác, không có cách phòng ngừa hoàn toàn. Tuy nhiên, bạn có thể giảm nguy cơ và kiểm soát tốt bệnh nếu:

• Rèn luyện thể chất đều đặn.

• Thực hiện tư thế đúng khi ngồi, nằm, làm việc.

• Không hút thuốc lá – một yếu tố làm nặng thêm triệu chứng.

• Khám chuyên khoa ngay khi có dấu hiệu đau lưng kéo dài, nhất là ở người trẻ.

Việc tuân thủ phác đồ điều trị, duy trì lối sống vận động phù hợp và theo dõi sát sao dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa là yếu tố then chốt giúp kiểm soát bệnh và phòng ngừa biến chứng lâu dài.

Nếu bạn đang gặp các triệu chứng đau lưng kéo dài, cứng cột sống, mệt mỏi không rõ nguyên nhân, hãy chủ động thăm khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Phòng khám xương khớp Cao Khang là địa chỉ uy tín chuyên sâu trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về cột sống và khớp, bao gồm cả viêm cột sống dính khớp.