Viêm khớp gối tràn dịch là một trong những bệnh lý phổ biến gây ảnh hưởng đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tình trạng này nếu không được phát hiện và điều trị sớm có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, thậm chí gây biến dạng hoặc phá hủy khớp gối.
Viêm khớp gối tràn dịch là gì?
Viêm khớp gối tràn dịch là tình trạng dịch trong khớp gối tăng bất thường, vượt quá mức sinh lý bình thường. Lượng dịch dư thừa này làm cho đầu gối sưng lên, gây đau và hạn chế cử động. Khi so sánh giữa hai đầu gối, bên bị tổn thương thường có dấu hiệu phồng to rõ rệt. Nếu để kéo dài, tình trạng viêm và tràn dịch có thể gây tổn thương sụn khớp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng vận động của khớp.
Nguyên nhân gây viêm khớp gối tràn dịch
1. Chấn thương
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, thường gặp ở người chơi thể thao, lao động nặng hoặc sau tai nạn. Các tổn thương như rách dây chằng chéo, rách sụn chêm, gãy xương hoặc va đập mạnh có thể kích thích màng hoạt dịch tiết ra nhiều dịch hơn bình thường.
2. Bệnh lý về khớp
Những bệnh lý mạn tính như thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, viêm xương khớp, gout hoặc viêm khớp vảy nến đều có thể làm bao hoạt dịch sản sinh ra nhiều dịch, gây tràn dịch khớp.
3. Nhiễm khuẩn
Các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn lao, tụ cầu, liên cầu hoặc nấm, virus có thể gây viêm nhiễm và kích thích tiết dịch khớp bất thường, đặc biệt nguy hiểm nếu không được điều trị sớm.
Dấu hiệu và triệu chứng thường gặp
Người bệnh có thể nhận biết viêm khớp gối tràn dịch thông qua các dấu hiệu sau:
Sưng to vùng đầu gối: Khớp gối bên tổn thương thường lớn hơn bình thường, đặc biệt khi so với bên còn lại.
Đau âm ỉ hoặc dữ dội: Cơn đau tăng lên khi đứng lâu, gập gối hoặc vận động mạnh.
Nóng đỏ khớp: Vùng da xung quanh đầu gối có thể đỏ, ấm nóng khi chạm vào.
Cứng khớp: Gập duỗi gối gặp khó khăn, đặc biệt vào buổi sáng.
Hạn chế vận động: Khó đi lại, khó đứng lên ngồi xuống. Các cơ quanh khớp cũng có thể yếu đi, gây cảm giác lỏng lẻo, mất ổn định.
Cảm giác nặng nề: Người bệnh thường cảm thấy đầu gối nặng nề, khó kiểm soát.
Viêm khớp gối tràn dịch có nguy hiểm không? Biến chứng có thể gặp
Nếu không điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng:
Nhiễm trùng khớp: Đặc biệt sau khi chọc hút dịch nhiều lần hoặc do vi khuẩn xâm nhập.
Phá hủy khớp: Viêm kéo dài có thể dẫn đến tổn thương sụn và xương, khiến khớp bị hủy hoại.
Teo cơ, mất sức cơ: Tràn dịch ảnh hưởng đến hoạt động của cơ, lâu ngày gây teo cơ, yếu chân.
Hình thành u nang Baker: Xuất hiện ở phía sau khớp gối, gây đau khi gập gối.
Cứng và dính khớp: Làm giảm phạm vi chuyển động khớp, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
Thoái hóa khớp, biến dạng khớp, loãng xương quanh khớp.
Phương pháp chẩn đoán viêm khớp gối tràn dịch
Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ tiến hành:
Khám lâm sàng: Đánh giá triệu chứng sưng, đau, cứng khớp, hỏi về tiền sử chấn thương hoặc bệnh lý liên quan.
Chẩn đoán hình ảnh:
X-quang: Giúp phát hiện gãy xương, thoái hóa, trật khớp.
MRI: Phát hiện tổn thương dây chằng, sụn chêm, màng hoạt dịch.
CT: Hiển thị rõ cấu trúc khớp trong không gian 3D.
Chọc hút dịch khớp: Phân tích màu sắc, độ nhớt, tế bào và vi khuẩn trong dịch để xác định nguyên nhân.
Xét nghiệm máu: Kiểm tra chỉ số viêm, axit uric, tự miễn… giúp phân biệt giữa các loại viêm khớp.
Các phương pháp điều trị viêm khớp gối tràn dịch
Việc điều trị viêm khớp gối tràn dịch cần cá thể hóa theo nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng và sức khỏe tổng thể của người bệnh. Dưới đây là các phương pháp được áp dụng phổ biến:
1. Điều trị theo nguyên nhân gốc rễ
Việc xác định chính xác nguyên nhân gây tràn dịch là bước đầu tiên và quan trọng nhất để điều trị hiệu quả:
Viêm do nhiễm khuẩn: Bác sĩ sẽ chỉ định kháng sinh phổ rộng hoặc theo kết quả kháng sinh đồ nếu có, kết hợp hút dịch và rửa khớp nếu cần.
Viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ: Dùng thuốc ức chế miễn dịch, thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARDs) để điều hòa đáp ứng miễn dịch.
Gout: Sử dụng thuốc giảm acid uric trong máu (như allopurinol, febuxostat) và chống viêm không steroid trong giai đoạn cấp.
2. Điều trị nội khoa (thuốc)
Tùy theo giai đoạn và triệu chứng, bác sĩ có thể chỉ định:
Thuốc giảm đau thông thường: Paracetamol
Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs): Ibuprofen, diclofenac, meloxicam – giúp giảm viêm và sưng
Corticosteroid: Có thể uống hoặc tiêm (cần chỉ định và giám sát nghiêm ngặt)
Thuốc bảo vệ sụn khớp: Glucosamine, chondroitin sulfate – dùng hỗ trợ lâu dài
3. Can thiệp xâm lấn
Khi điều trị nội khoa không kiểm soát được triệu chứng:
Chọc hút dịch khớp: Hút dịch tích tụ để giảm áp lực và đau, đồng thời giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân.
Tiêm corticoid nội khớp: Sau khi hút dịch, tiêm thuốc kháng viêm vào ổ khớp giúp giảm nhanh triệu chứng. Không nên lạm dụng quá 3 lần/năm.
Nội soi khớp: Là phương pháp vừa chẩn đoán vừa điều trị, giúp loại bỏ màng hoạt dịch bị viêm hoặc tổn thương sụn.
Phẫu thuật thay khớp gối: Áp dụng cho trường hợp khớp bị phá hủy nghiêm trọng, thoái hóa nặng không đáp ứng với các phương pháp khác.
4. Điều trị hỗ trợ và phục hồi chức năng
Vật lý trị liệu: Các bài tập tăng sức mạnh cơ quanh khớp gối, phục hồi vận động, giúp tránh teo cơ, cứng khớp.
Chườm lạnh: Áp dụng 15–20 phút/lần để giảm sưng viêm, đặc biệt trong giai đoạn cấp.
Nẹp hoặc băng ép nhẹ: Hạn chế vận động quá mức, hỗ trợ ổn định khớp (không nên siết quá chặt gây cản trở tuần hoàn).
Tự chăm sóc và phòng ngừa viêm khớp gối tràn dịch
Việc điều trị sẽ đạt hiệu quả cao hơn nếu người bệnh biết cách tự chăm sóc tại nhà và chủ động phòng ngừa nguy cơ tái phát:
Nghỉ ngơi hợp lý, tránh vận động mạnh
Chườm lạnh 15–20 phút/lần trong giai đoạn cấp
Khám định kỳ nếu có bệnh lý viêm khớp
Giữ cân nặng phù hợp để giảm tải cho khớp gối
Tập luyện nhẹ nhàng: yoga, đi bộ, bơi lội
Tránh ngồi xổm, leo cầu thang nhiều
Sử dụng nẹp gối hoặc thiết bị hỗ trợ nếu cần
Thăm khám sớm khi có dấu hiệu sưng đau đầu gối bất thường
Khi nào cần đến gặp bác sĩ?
Đầu gối sưng to không giảm sau vài ngày
Đau kéo dài dù đã dùng thuốc
Có dấu hiệu nhiễm trùng: sốt, nóng đỏ khớp
Hạn chế vận động nghiêm trọng
Viêm khớp gối tràn dịch là một bệnh lý không nên chủ quan. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp bảo tồn chức năng vận động, giảm nguy cơ biến chứng. Nếu bạn hoặc người thân đang gặp phải các dấu hiệu như sưng, đau, cứng khớp gối – đừng chần chừ. Hãy đến Phòng khám xương khớp Cao Khang để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Viêm khớp gối tràn dịch có chữa khỏi hoàn toàn được không?
Có. Nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách theo nguyên nhân gây bệnh, viêm khớp gối tràn dịch hoàn toàn có thể được kiểm soát và chữa khỏi mà không để lại di chứng. Tuy nhiên, các trường hợp phát hiện muộn hoặc không tuân thủ điều trị có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng.
2. Chọc hút dịch khớp có nguy hiểm không? Có nên làm thường xuyên không?
Chọc hút dịch khớp là thủ thuật tương đối an toàn, thường được thực hiện trong môi trường vô trùng bởi bác sĩ chuyên khoa. Tuy nhiên, không nên lạm dụng. Việc chọc hút quá nhiều lần có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hoặc gây tổn thương bao khớp.
3. Tôi bị tràn dịch khớp gối có nên đi bộ không?
Trong giai đoạn sưng đau cấp, bạn nên nghỉ ngơi và hạn chế vận động nhiều. Sau khi triệu chứng giảm, bạn có thể tập đi bộ nhẹ nhàng kết hợp các bài tập vật lý trị liệu để phục hồi chức năng khớp gối. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi vận động trở lại.
4. Viêm khớp gối tràn dịch có phải phẫu thuật không?
Không phải ai bị viêm khớp gối tràn dịch cũng cần phẫu thuật. Phẫu thuật chỉ được chỉ định khi có tổn thương nặng, không đáp ứng điều trị nội khoa hoặc trong trường hợp thoái hóa khớp gối giai đoạn cuối.
5. Tràn dịch khớp gối có nguy hiểm cho người cao tuổi không?
Rất nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời. Người cao tuổi dễ bị biến chứng như thoái hóa khớp, dính khớp, loãng xương quanh khớp hoặc mất khả năng vận động. Do đó, cần phát hiện sớm và điều trị tích cực.
6. Tôi có thể tự điều trị viêm khớp gối tràn dịch tại nhà không?
Không nên tự điều trị mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ. Trong giai đoạn nhẹ, bạn có thể áp dụng các biện pháp hỗ trợ như chườm lạnh, nâng cao chân, nghỉ ngơi, tập nhẹ. Tuy nhiên, nếu có dấu hiệu sưng đau nghiêm trọng, cần thăm khám chuyên khoa để chẩn đoán chính xác và điều trị đúng cách.
