Đau đầu là một trong những triệu chứng thần kinh phổ biến nhất, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Trong đó, đau đầu căng cơ – còn gọi là đau đầu do căng thẳng – là loại thường gặp nhất. Dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không được kiểm soát kịp thời, tình trạng này có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống, hiệu suất công việc và sức khỏe tinh thần.
Đau đầu căng cơ là gì?
Đau đầu căng cơ (Tension-Type Headache – TTH) là tình trạng đau đầu đặc trưng bởi cảm giác siết chặt như có vòng dây buộc quanh đầu, thường xuất hiện ở cả hai bên đầu, cường độ từ nhẹ đến vừa. Cơn đau thường âm ỉ, không tăng lên khi vận động thể chất, và có thể kéo dài từ 30 phút đến vài ngày.
Tình trạng này phổ biến ở thanh thiếu niên và người trưởng thành, đặc biệt là những người thường xuyên chịu áp lực trong công việc, học tập hoặc có thói quen sinh hoạt thiếu khoa học.
Triệu chứng nhận biết
Người bị đau đầu căng cơ có thể gặp nhiều biểu hiện đặc trưng như:
- Cảm giác đầu bị bó chặt: Như có vòng dây siết ngang trán hoặc quanh đầu.
- Đau âm ỉ, không giật: Khác với đau nửa đầu, đau đầu căng cơ không gây cảm giác giật nhói.
- Căng cứng vùng cổ và vai gáy: Cảm giác cơ bị co cứng, khó xoay cổ.
- Nặng đầu, nặng mắt: Mắt như bị đè ép, có thể thấy nóng sau hốc mắt.
- Khó tập trung, mệt mỏi: Cơn đau kéo dài làm giảm khả năng tập trung và tỉnh táo.
- Đau nhẹ quanh trán, da đầu hoặc xung quanh đầu: Có thể cảm nhận điểm kích hoạt cơn đau khi ấn vào.
Phân loại đau đầu căng cơ
1. Đau đầu căng cơ từng đợt (episodic)
- Xảy ra ít hơn 15 ngày mỗi tháng.
- Cơn đau kéo dài từ 30 phút đến 7 ngày.
- Có thể chia tiếp thành:
-
- Từng cơn không thường xuyên: Ít hơn 1 lần/tháng.
- Từng đợt: Từ 1–14 ngày/tháng.
2. Đau đầu căng cơ mạn tính (chronic)
- Xảy ra trên 15 ngày/tháng và kéo dài ít nhất 3 tháng.
- Cảm giác đau thường xuyên, kéo dài và có thể đi kèm buồn nôn nhẹ.
- Dễ ảnh hưởng tới chất lượng sống và gây mệt mỏi kéo dài.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Mặc dù nguyên nhân chính xác chưa rõ ràng, nhưng có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ bị đau đầu căng cơ:
- Căng thẳng tâm lý: Áp lực công việc, học hành, lo âu kéo dài.
- Sai tư thế: Ngồi sai tư thế, kê gối quá cao, cúi đầu lâu khi làm việc.
- Chế độ ăn uống: Thực phẩm chứa tyramine (phô mai, nho khô), MSG (bột ngọt), caffein, hoặc việc bỏ bữa.
- Rối loạn giấc ngủ: Ngủ không đủ giấc, giấc ngủ chập chờn.
- Thói quen xấu: Hút thuốc, uống rượu bia, không uống đủ nước.
- Nghiến răng, cắn chặt hàm: Làm tăng áp lực lên các cơ vùng mặt.
- Cảm cúm, viêm xoang, mỏi mắt: Cũng có thể khởi phát cơn đau.
- Chấn thương tâm lý kéo dài.
Đau đầu căng cơ có nguy hiểm không?
Về mặt y học, đau đầu căng cơ không gây nguy hiểm đến tính mạng và thường không để lại biến chứng nghiêm trọng nếu được điều trị đúng cách.
Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài và lặp lại thường xuyên, người bệnh có thể:
- Giảm hiệu suất công việc, học tập.
- Khó tập trung, dễ cáu gắt, mệt mỏi.
- Dẫn đến rối loạn lo âu, trầm cảm.
- Làm giảm chất lượng cuộc sống một cách rõ rệt.
Khi nào cần đi khám?
Bạn nên đến gặp bác sĩ khi:
- Đau đầu xảy ra với tần suất tăng dần.
- Cơn đau không đáp ứng với thuốc thông thường.
- Có triệu chứng bất thường như: sốt, mờ mắt, nói khó, buồn nôn dữ dội, co giật, tê bì tay chân.
- Cơn đau xuất hiện lần đầu sau tuổi 50.
- Có tiền sử ung thư, HIV, hoặc đang dùng thuốc kháng đông.
- Cơn đau đầu ngày càng dữ dội vào buổi sáng.
Phương pháp chẩn đoán
Bác sĩ sẽ đánh giá dựa trên:
- Lịch sử bệnh lý: Mô tả đặc điểm cơn đau, tần suất, hoàn cảnh xuất hiện.
- Khám lâm sàng: Tìm điểm kích hoạt, kiểm tra phản xạ, cảm giác.
- Chẩn đoán hình ảnh: CT hoặc MRI não để loại trừ u, đột quỵ, chảy máu não.
- Xét nghiệm máu, chọc dò tủy sống nếu nghi ngờ viêm màng não hoặc bệnh lý nhiễm trùng.
Phương pháp điều trị
1. Sử dụng thuốc
- Thuốc cắt cơn đau: Paracetamol, Ibuprofen, Naproxen, Aspirin – hiệu quả với cơn đau nhẹ và không thường xuyên.
- Thuốc kết hợp: Có thể phối hợp thêm caffeine hoặc thuốc kê đơn như opioid trong trường hợp nặng.
- Thuốc dự phòng: Dùng khi đau đầu xảy ra nhiều lần/tháng.
-
- Thuốc chống trầm cảm ba vòng (Amitriptyline).
- Thuốc chống co giật (Topiramate, Gabapentin).
- Mirtazapine, Venlafaxine.
Lưu ý: Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc kéo dài vì có thể dẫn đến “đau đầu do lạm dụng thuốc” (MOH).
2. Các biện pháp hỗ trợ
- Vật lý trị liệu: Sử dụng máy TENS, siêu âm, massage trị liệu.
- Chiropractic: Điều chỉnh cột sống nếu có chèn ép thần kinh.
- Thư giãn và nghỉ ngơi: Giữ tinh thần ổn định, ngủ đủ 7–8 giờ/ngày.
- Luyện tập thể chất: Yoga, thiền, gym, đi bộ nhẹ nhàng.
- Châm cứu: Hỗ trợ giảm đau tự nhiên, cải thiện lưu thông khí huyết.
- Thay đổi tư thế: Giữ đúng tư thế khi làm việc, học tập.
Cách phòng ngừa đau đầu căng cơ
- Ăn uống đủ chất, tránh thực phẩm dễ kích thích cơn đau đầu.
- Tránh bỏ bữa sáng và duy trì lượng nước uống hợp lý.
- Hạn chế rượu, bia, thuốc lá và chất kích thích.
- Giữ tâm trạng ổn định, tránh stress kéo dài.
- Tập thể dục nhẹ nhàng thường xuyên.
- Duy trì tư thế ngồi đúng và thay đổi tư thế sau mỗi 30 phút.
- Ngủ đủ giấc và đúng giờ.
Kết luận
Đau đầu căng cơ tuy phổ biến và không nguy hiểm, nhưng có thể gây phiền toái và ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe nếu không được điều trị đúng cách. Việc nhận biết sớm triệu chứng, áp dụng các biện pháp hỗ trợ phù hợp và duy trì lối sống lành mạnh là chìa khóa để kiểm soát và phòng ngừa tình trạng này.
Nếu bạn đang gặp phải các triệu chứng nghi ngờ đau đầu căng cơ, đừng ngần ngại đến thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp.
Xem thêm: Cách giảm đau cơ nhanh chóng và hiệu quả ngay tại nhà
