Tràn dịch khớp khuỷu tay là một trong những vấn đề xương khớp thường gặp, gây sưng đau và hạn chế vận động ở vùng khuỷu tay. Tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới sinh hoạt hằng ngày cũng như khả năng lao động, chơi thể thao nếu không được nhận biết và điều trị đúng cách. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ về tràn dịch khớp khuỷu tay, từ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, chẩn đoán, đến các phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả.
Tràn dịch khớp khuỷu tay là gì?
Tràn dịch khớp khuỷu tay là tình trạng lượng dịch bên trong khớp khuỷu tăng bất thường, khiến vùng khuỷu sưng phồng, đau nhức và hạn chế vận động. Bình thường, dịch khớp có vai trò bôi trơn và nuôi dưỡng sụn khớp, giúp khớp hoạt động linh hoạt. Tuy nhiên, khi gặp phải các yếu tố bất lợi như chấn thương, viêm nhiễm hoặc thoái hóa, lượng dịch này sẽ tiết ra nhiều hơn mức bình thường, gây ra hiện tượng tràn dịch.
Tràn dịch khớp khuỷu tay thường gặp ở người lớn tuổi, những người lao động nặng, vận động viên hoặc người làm việc thường xuyên với các động tác lặp lại ở cẳng tay, khuỷu tay.
Nguyên nhân gây tràn dịch khớp khuỷu tay
Tràn dịch khớp khuỷu tay có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, phổ biến nhất gồm:
- Chấn thương trực tiếp vùng khuỷu: Va đập, té ngã hoặc các tác động mạnh khiến cấu trúc khớp bị tổn thương, kích thích tiết dịch nhiều.
- Viêm bao hoạt dịch do vận động lặp lại: Các công việc hoặc môn thể thao đòi hỏi cử động khuỷu tay liên tục (cử tạ, quét sơn, tennis, cầu lông…) làm bao hoạt dịch bị kích thích, sưng viêm, tiết dịch dư thừa.
- Viêm gân vùng khuỷu tay: Những người mắc hội chứng “tennis elbow”, “golfer’s elbow” dễ bị viêm quanh gân, gây tràn dịch khớp khuỷu tay.
- Thoái hóa khớp khuỷu tay: Quá trình lão hóa khiến sụn khớp, bao hoạt dịch suy yếu, dễ viêm và tích tụ dịch.
- Nhiễm trùng khớp: Vi khuẩn xâm nhập vào khớp thông qua vết thương, tiêm chích hoặc lan từ nơi khác, gây viêm mủ và tràn dịch khớp khuỷu tay.
- Bệnh lý tự miễn: Các bệnh như viêm khớp dạng thấp khiến hệ miễn dịch tấn công bao hoạt dịch, làm tăng tiết dịch trong khớp.
- Gout hoặc lắng đọng tinh thể urat: Khi axit uric tăng cao, tinh thể urat lắng đọng ở khớp gây viêm và tràn dịch khớp khuỷu tay cấp tính.
Triệu chứng tràn dịch khớp khuỷu tay
Người bị tràn dịch khớp khuỷu tay thường có các dấu hiệu rất đặc trưng:
- Sưng to, phồng rõ vùng sau và quanh khuỷu: Khi lượng dịch tích tụ tăng lên, vùng khuỷu tay trở nên phồng, cảm giác căng cứng rõ rệt, đặc biệt khi so với bên lành.
- Đau khi gập, duỗi hoặc xoay cẳng tay: Cảm giác đau tăng lên khi thực hiện các động tác liên quan đến khuỷu tay như cầm nắm, nâng vật, xoay vặn tay.
- Cứng khớp buổi sáng hoặc khi vận động: Khớp khuỷu tay có thể cứng, khó vận động sau khi ngủ dậy hoặc sau thời gian nghỉ ngơi.
- Nóng, đỏ, đau tăng khi sờ: Nếu tràn dịch khớp khuỷu tay kèm viêm nhiều hoặc nhiễm trùng, vùng quanh khớp sẽ ấm nóng, đỏ và rất đau khi chạm vào.
- Hạn chế biên độ vận động: Khả năng gập – duỗi, xoay cẳng tay bị giảm, gây khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày.
- Cảm giác nặng, căng tức quanh khớp: Dịch khớp tích tụ làm người bệnh thấy nặng trĩu, khó chịu ở khuỷu tay.
- Có thể kèm sốt: Nếu nguyên nhân là nhiễm trùng, bệnh nhân có thể bị sốt, mệt mỏi toàn thân.
Chẩn đoán tràn dịch khớp khuỷu tay
Để xác định chính xác tình trạng tràn dịch khớp khuỷu tay, bác sĩ sẽ tiến hành các bước sau:
- Khám lâm sàng: Kiểm tra độ sưng, vùng đau, biên độ vận động khuỷu tay, tìm các điểm đau đặc hiệu hoặc dấu hiệu viêm quanh khớp.
- Siêu âm khớp khuỷu: Là phương pháp phổ biến giúp phát hiện nhanh lượng dịch dư thừa, đánh giá tình trạng gân, bao hoạt dịch quanh khớp.
- X-quang khớp khuỷu tay: Giúp loại trừ các nguyên nhân gãy xương, thoái hóa hoặc tổn thương xương khớp.
- MRI (Cộng hưởng từ): Được chỉ định khi cần đánh giá sâu hơn về tổn thương phần mềm, gân, dây chằng hoặc nghi ngờ tổn thương phức tạp.
- Xét nghiệm dịch khớp: Trường hợp nghi ngờ tràn dịch khớp khuỷu tay do nhiễm trùng, gout, bác sĩ sẽ chọc hút dịch để phân tích tế bào, tìm vi khuẩn hoặc tinh thể urat.
Tràn dịch khớp khuỷu tay có nguy hiểm không?
Mặc dù tràn dịch khớp khuỷu tay là một vấn đề khá phổ biến nhưng nếu không được xử lý kịp thời, người bệnh có thể gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm:
- Nguy cơ viêm kéo dài: Dịch tích tụ lâu ngày làm tổn thương bao hoạt dịch, sụn khớp và các cấu trúc quanh khớp, dẫn đến viêm mạn tính và giảm chức năng khuỷu tay.
- Tổn thương gân, bao hoạt dịch mạn tính: Tình trạng lặp đi lặp lại có thể gây xơ hóa, làm mất linh hoạt khớp, tăng nguy cơ rách gân.
- Biến chứng nhiễm trùng khớp: Nếu nguyên nhân do vi khuẩn, nhiễm trùng lan rộng rất nhanh, có thể phá hủy toàn bộ khớp nếu không điều trị kịp thời.
- Ảnh hưởng sinh hoạt và lao động: Đau nhức, sưng tấy kéo dài khiến người bệnh gặp khó khăn trong các hoạt động thường ngày, ảnh hưởng chất lượng cuộc sống, năng suất lao động và khả năng chơi thể thao.
Điều trị tràn dịch khớp khuỷu tay
Điều trị bảo tồn (ưu tiên hàng đầu)
Đa số trường hợp tràn dịch khớp khuỷu tay sẽ đáp ứng tốt với các biện pháp điều trị bảo tồn nếu được phát hiện sớm:
- Nghỉ ngơi, hạn chế vận động: Người bệnh cần tạm thời tránh các hoạt động lặp lại hoặc động tác gây áp lực lên khớp khuỷu, nhằm giúp khớp hồi phục nhanh hơn.
- Chườm lạnh trong 48–72 giờ đầu: Giúp giảm sưng viêm và cảm giác đau, nhất là sau chấn thương.
- Dùng thuốc giảm đau, kháng viêm: Bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc không steroid (NSAIDs) hoặc thuốc giảm đau thông thường để kiểm soát triệu chứng.
- Băng thun hoặc đeo nẹp khuỷu tay: Hỗ trợ cố định khớp, giảm sưng và tránh tổn thương thêm.
- Vật lý trị liệu: Sau giai đoạn cấp tính, vật lý trị liệu rất quan trọng để phục hồi vận động, tăng cường sức mạnh cơ vùng cẳng tay, bao gồm các phương pháp như siêu âm trị liệu, sóng xung kích, laser và các bài tập phục hồi.
Chọc hút dịch khớp
Khi lượng dịch khớp tích tụ nhiều, gây đau và hạn chế vận động, bác sĩ có thể chỉ định chọc hút dịch. Thủ thuật này giúp giảm áp lực, giảm đau nhanh chóng, đồng thời lấy mẫu dịch để xét nghiệm nếu nghi ngờ nhiễm trùng hoặc gout.
Tiêm nội khớp
Trường hợp viêm nhiều, tràn dịch khớp khuỷu tay kéo dài không đáp ứng với thuốc thông thường, bác sĩ có thể cân nhắc tiêm thuốc kháng viêm corticoid hoặc hyaluronic acid vào khớp nhằm giảm viêm và tăng khả năng phục hồi.
Phẫu thuật
Phẫu thuật chỉ được chỉ định khi các biện pháp trên không hiệu quả hoặc có các biến chứng nặng như viêm bao hoạt dịch mạn tính, tái phát nhiều lần, tổn thương gân nặng hoặc nhiễm trùng khớp. Mục tiêu là làm sạch ổ viêm, sửa chữa các cấu trúc bị tổn thương, bảo tồn tối đa chức năng khuỷu tay.
Cách chăm sóc và phòng ngừa tràn dịch khớp khuỷu tay
Để hạn chế nguy cơ bị tràn dịch khớp khuỷu tay cũng như phòng ngừa tái phát, người bệnh nên áp dụng các biện pháp sau:
- Tránh lặp lại các động tác xoay, nâng nặng: Đặc biệt trong công việc và luyện tập thể thao, cần điều chỉnh tư thế, tránh dùng lực quá mức lên khuỷu tay.
- Sử dụng thiết bị bảo hộ: Khi chơi thể thao hoặc lao động nặng, nên đeo băng thun hoặc bảo hộ để giảm nguy cơ chấn thương vùng khuỷu tay.
- Tập giãn cơ và gân cẳng tay: Tập luyện đều đặn các động tác kéo giãn, tăng sức mạnh cho cơ – gân quanh khuỷu sẽ giúp khớp dẻo dai hơn.
- Duy trì cân nặng hợp lý: Giúp giảm áp lực lên các khớp, trong đó có khuỷu tay.
- Điều trị sớm các bệnh viêm gân, thoái hóa khớp: Chủ động thăm khám khi xuất hiện triệu chứng đau kéo dài.
- Khám chuyên khoa khi có dấu hiệu bất thường: Đặc biệt khi có sưng đau không giảm sau vài ngày, cần tới cơ sở chuyên khoa xương khớp để được đánh giá và tư vấn điều trị phù hợp.
Tràn dịch khớp khuỷu tay là một vấn đề xương khớp thường gặp, có thể xảy ra ở nhiều đối tượng và gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt, lao động nếu không được xử lý kịp thời. Nhận biết sớm nguyên nhân, triệu chứng và chủ động điều trị đúng cách sẽ giúp bạn phục hồi tốt, phòng ngừa biến chứng về sau.
Nếu có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ tràn dịch khớp khuỷu tay, hãy liên hệ ngay với Phòng khám Xương Khớp Cao Khang để được tư vấn, thăm khám và điều trị bởi đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, tận tâm đồng hành cùng bạn trên hành trình chăm sóc sức khỏe xương khớp.
