Gãy xương chân là một trong những chấn thương nghiêm trọng, có thể ảnh hưởng lâu dài đến khả năng vận động cũng như chất lượng cuộc sống của người bệnh. Sau khi được chẩn đoán và điều trị y tế, quá trình hồi phục tại nhà đóng vai trò quyết định giúp xương liền tốt, hạn chế di chứng và sớm trở lại sinh hoạt bình thường.
Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân vẫn còn bối rối về cách chăm sóc đúng cách và lo lắng về nguy cơ biến chứng. Bài viết này sẽ cung cấp những lời khuyên chuyên sâu, thực tiễn dành cho bệnh nhân bị gãy xương chân, giúp bạn chủ động trong hành trình hồi phục.
Hiểu về gãy xương chân
Gãy xương chân là tình trạng mất liên tục cấu trúc của một hoặc nhiều xương thuộc chi dưới, bao gồm xương đùi (femur), xương chày (tibia), xương mác (fibula), xương bàn chân và xương ngón chân. Đây là loại chấn thương có thể gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt phổ biến ở trẻ em hiếu động, người già bị loãng xương, vận động viên, người lao động chân tay, hoặc nạn nhân tai nạn giao thông.
Các vị trí gãy xương chân thường gặp
- Gãy xương đùi: thường nguy hiểm, ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động.
- Gãy xương chày, xương mác: phổ biến ở vùng cẳng chân, có thể gặp ở cả thể đơn thuần và kết hợp.
- Gãy xương bàn chân, ngón chân: thường xảy ra khi té ngã, chấn thương khi chơi thể thao, hoặc do vật nặng đè lên.
Nguyên nhân phổ biến
- Tai nạn giao thông
- Té ngã
- Tai nạn lao động, chơi thể thao
- Loãng xương hoặc bệnh lý nền làm xương yếu
- Tác động mạnh từ bên ngoài (vật nặng đè, va chạm trực tiếp…)
Lời khuyên dành cho bệnh nhân bị gãy xương chân
Tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ
Điều quan trọng nhất trong quá trình hồi phục gãy xương chân là tuyệt đối tuân thủ các chỉ định chuyên môn của bác sĩ điều trị. Từ việc sử dụng thuốc, bó bột, nẹp cố định, phẫu thuật (nếu có) đến thời gian nghỉ ngơi, tái khám đều cần thực hiện nghiêm túc. Không tự ý tháo bỏ bột, nẹp hoặc sử dụng các phương pháp dân gian chưa được kiểm chứng, tránh làm trầm trọng thêm tổn thương.
Hãy giữ liên lạc thường xuyên với cơ sở y tế, tái khám đúng hẹn để bác sĩ đánh giá tiến triển liền xương, phát hiện kịp thời biến chứng hoặc điều chỉnh kế hoạch điều trị nếu cần thiết.
Hạn chế vận động, bảo vệ vùng xương gãy
Tuyệt đối không tự ý đi lại, vận động mạnh hoặc dồn lực lên chân bị gãy khi chưa được phép của bác sĩ. Khi cần di chuyển, nên sử dụng nạng, xe lăn hoặc các dụng cụ hỗ trợ để tránh tác động lên vùng xương tổn thương. Việc vận động sớm hoặc quá mức có thể khiến xương bị di lệch, liền lệch hoặc tái gãy, kéo dài thời gian điều trị và hồi phục.
Chăm sóc bó bột/vết mổ/vùng tổn thương đúng cách
Nếu bạn được bó bột hoặc phẫu thuật gãy xương chân, hãy chú ý giữ cho vùng bó bột, vết mổ luôn khô ráo, sạch sẽ để ngăn ngừa nhiễm trùng. Không được chọc ngoáy, đưa vật lạ hoặc nước vào bên trong bó bột. Trong trường hợp bó bột bị ẩm, nứt vỡ, có mùi khó chịu, vùng da lộ ra bị đổi màu, sưng đau tăng… cần thông báo ngay cho bác sĩ.
Nếu có vết mổ, tuân thủ hướng dẫn thay băng, vệ sinh vết thương, không tự ý tháo chỉ hay dùng thuốc bôi ngoài da khi chưa có chỉ định.
Kê cao chân và nghỉ ngơi hợp lý
Khi nằm hoặc ngồi nghỉ, nên kê cao chân bị gãy lên gối hoặc vật mềm, cao hơn mặt phẳng tim để giúp máu lưu thông tốt, giảm phù nề và đau nhức. Tránh giữ nguyên một tư thế quá lâu, nên nhẹ nhàng thay đổi vị trí nghỉ nếu được phép để phòng chống loét da hoặc cứng khớp.
Dinh dưỡng hỗ trợ phục hồi xương
Chế độ dinh dưỡng khoa học đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình liền xương. Người bị gãy xương chân nên tăng cường các thực phẩm giàu canxi (sữa, phô mai, cá nhỏ ăn cả xương, rau xanh…), vitamin D (ánh nắng mặt trời, lòng đỏ trứng, cá hồi), protein (thịt nạc, đậu nành, trứng), kẽm (hàu, hải sản, ngũ cốc)…
Ngoài ra, cần uống đủ nước, hạn chế tối đa rượu bia, thuốc lá vì các chất này có thể ức chế quá trình tái tạo xương.
Tập vật lý trị liệu và phục hồi chức năng đúng thời điểm
Việc tập luyện phục hồi chức năng cần bắt đầu khi bác sĩ cho phép, thường sau giai đoạn xương đã ổn định hoặc khi tháo bột/nẹp. Các bài tập có thể gồm: co duỗi nhẹ khớp cổ chân, đầu gối, vận động ngón chân, xoay cổ chân nhẹ, tăng dần cường độ theo hướng dẫn của chuyên viên vật lý trị liệu.
Mục tiêu là phòng ngừa cứng khớp, teo cơ, duy trì sức mạnh và sự linh hoạt của chi dưới. Tuyệt đối không tập luyện vượt mức chịu đựng hoặc khi còn đau nhiều.
Xem thêm: Cách tập di sau khi bị gãy xương gót
Phòng ngừa các biến chứng sau gãy xương
Các biến chứng thường gặp có thể bao gồm: nhiễm trùng vết mổ/vết bột, loét da do tì đè, cứng khớp, teo cơ, huyết khối tĩnh mạch sâu, liền xương lệch hoặc không liền xương. Hãy luôn chú ý các dấu hiệu bất thường: sốt, đau nhức tăng lên, sưng phù, da lạnh tái, tím tái ngón chân, không cử động được các đầu chi, tê bì hoặc chảy dịch bất thường. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, cần liên hệ bác sĩ ngay để được xử lý kịp thời.
Giữ tinh thần lạc quan, tuân thủ kế hoạch phục hồi
Yếu tố tâm lý đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục sau gãy xương chân. Hãy giữ tinh thần lạc quan, kiên trì, chia sẻ cảm xúc với người thân và chủ động tham gia các hoạt động phù hợp. Sự động viên từ gia đình, bạn bè, đội ngũ y tế sẽ giúp bệnh nhân thêm vững tin và chủ động trong kế hoạch điều trị.
Những câu hỏi thường gặp (FAQ)
Gãy xương chân bao lâu thì đi lại được?
Tùy vào vị trí, mức độ gãy và phương pháp điều trị, thời gian liền xương trung bình kéo dài từ 6–12 tuần. Tuy nhiên, cần có sự đánh giá của bác sĩ trước khi tập đi trở lại để đảm bảo an toàn.
Có nên tự ý tháo bó bột khi thấy đỡ đau?
Tuyệt đối không! Xương chỉ thực sự liền vững khi có đánh giá chuyên môn qua thăm khám và chụp phim. Tháo bột sớm có thể dẫn đến liền xương lệch, gãy lại hoặc thậm chí tàn tật vĩnh viễn.
Sau khi tháo bột gãy xương chân nên tập luyện như thế nào?
Bắt đầu với các động tác nhẹ nhàng: co duỗi khớp, xoa bóp nhẹ, sau đó tăng dần mức độ theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên viên vật lý trị liệu.
Thực phẩm nào giúp xương liền nhanh hơn?
Nên bổ sung sữa, cá nhỏ, trứng, thịt nạc, rau xanh, hải sản, các loại hạt… đồng thời tắm nắng để cơ thể tổng hợp vitamin D tự nhiên.
Kết luận
Gãy xương chân là thử thách không nhỏ nhưng với sự kiên trì, chủ động và tuân thủ hướng dẫn chuyên môn, bạn hoàn toàn có thể phục hồi tốt và sớm trở lại cuộc sống bình thường. Hãy nhớ rằng, mỗi quyết định, mỗi thói quen nhỏ trong quá trình điều trị đều có ý nghĩa lớn đối với kết quả cuối cùng. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hoặc xuất hiện dấu hiệu bất thường, đừng ngần ngại liên hệ ngay với bác sĩ hoặc phòng khám chuyên khoa để được hỗ trợ kịp thời.
Phòng khám Xương khớp Cao Khang luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình chăm sóc và phục hồi sức khỏe xương khớp. Đừng ngần ngại liên hệ để nhận tư vấn và hỗ trợ chuyên sâu từ đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm!
Xem thêm: Gãy xương bàn chân số 5 bó bột bao lâu?
