Viêm khớp thái dương hàm là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau vùng mặt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc ăn uống, nói chuyện và chất lượng cuộc sống. Nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như cứng khớp, dính khớp, thậm chí không thể há miệng được. Hãy cùng Phòng khám xương khớp Cao Khang tìm hiểu chi tiết về căn bệnh này để có biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
I. Viêm khớp thái dương hàm là gì?
Viêm khớp thái dương hàm (hay còn gọi là rối loạn khớp thái dương hàm) là tình trạng tổn thương hoặc rối loạn chức năng tại khớp nối giữa xương hàm dưới và xương thái dương của hộp sọ. Đây là khớp duy nhất có thể cử động hai chiều và chịu trách nhiệm cho các động tác há miệng, nhai, nuốt và nói.
Tình trạng viêm hoặc rối loạn khớp này có thể gây đau đớn, co thắt cơ, giảm độ linh hoạt khi cử động hàm và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt thường ngày.
II. Triệu chứng nhận biết viêm khớp thái dương hàm
Viêm khớp thái dương hàm thường biểu hiện qua nhiều triệu chứng đa dạng, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác:
1. Đau tại vùng khớp hàm
Người bệnh thường cảm thấy đau âm ỉ ở một bên hoặc cả hai bên khớp hàm, đặc biệt rõ rệt khi nhai, nói chuyện hoặc cử động mạnh vùng hàm. Cơn đau có thể bắt đầu nhẹ, thi thoảng mới xuất hiện nhưng theo thời gian sẽ trở nên dai dẳng và dữ dội hơn, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hàng ngày.
2. Đau lan sang các vùng lân cận
Không chỉ đau ở khớp hàm, người bệnh còn có thể cảm thấy đau lan ra tai (gây ù tai), vùng thái dương, sau gáy, cổ và vai. Một số người còn ghi nhận cơn đau lan xuống cả cánh tay, gây cảm giác tê mỏi và ảnh hưởng đến vận động toàn thân.
3. Hạn chế vận động hàm
Bệnh nhân gặp khó khăn khi há miệng to hoặc khi cố gắng khép miệng hoàn toàn, kèm cảm giác hàm bị cứng, nặng nề. Nhiều trường hợp nghiêm trọng không thể mở miệng quá 2–3 cm, điều này khiến việc ăn uống, đánh răng hay giao tiếp trở nên khó khăn.
4. Tiếng kêu lục cục khi cử động hàm
Khi há miệng hoặc nhai, khớp hàm có thể phát ra âm thanh “lục cục”, “rắc rắc” rõ ràng như tiếng gãy khớp. Tiếng kêu này thường đi kèm với cảm giác hàm bị lệch sang một bên hoặc mỏi hàm sau khi cử động kéo dài, khiến người bệnh mất tự tin và khó chịu khi nói hoặc ăn.
5. Sưng đau vùng hàm
Tình trạng viêm có thể khiến vùng quanh khớp – đặc biệt là trước tai – bị sưng đỏ, nóng và đau khi chạm vào. Một số trường hợp nặng còn có biểu hiện nổi hạch quanh vùng tai hoặc phì đại cơ nhai, khiến khuôn mặt trở nên không cân xứng hoặc biến dạng nhẹ.
6. Các triệu chứng toàn thân khác
Ngoài các triệu chứng tại vùng hàm mặt, người bệnh còn có thể bị sốt nhẹ (thường vào chiều tối), kèm theo chóng mặt, đau đầu, mệt mỏi toàn thân và cảm giác khó chịu chung. Một số người có biểu hiện đau răng dù không có tổn thương tại răng, khiến việc chẩn đoán dễ nhầm lẫn. 
III. Nguyên nhân gây viêm khớp thái dương hàm
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm khớp thái dương hàm, bao gồm:
1. Bệnh lý xương khớp
Các bệnh lý về khớp như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp hoặc nhiễm khuẩn khớp có thể trực tiếp gây tổn thương khớp thái dương hàm. Đặc biệt, viêm khớp dạng thấp chiếm đến khoảng 50% các trường hợp viêm khớp hàm, thường xuất hiện sau khi đã ảnh hưởng đến các khớp khác trong cơ thể.
2. Chấn thương vùng hàm mặt
Tác động mạnh vào vùng hàm do tai nạn giao thông, té ngã hoặc va đập khi chơi thể thao có thể làm tổn thương mô khớp hoặc làm lệch đĩa khớp. Ngoài ra, việc mở miệng quá rộng đột ngột như khi ngáp to, ngậm vật cứng cũng có thể làm trật khớp hoặc dãn dây chằng, gây viêm.
3. Thói quen sinh hoạt không tốt
Các thói quen như nghiến răng khi ngủ, nhai một bên hàm kéo dài, cắn chặt răng khi tập trung hoặc thường xuyên ăn thực phẩm cứng, dai có thể gây áp lực lên khớp thái dương hàm. Lâu dài, những áp lực này dẫn đến viêm khớp, đau hàm, mỏi cơ nhai và rối loạn chức năng khớp.
4. Vấn đề răng miệng
Việc mọc răng khôn lệch, mất răng không được phục hình, răng chen chúc hoặc khớp cắn lệch làm thay đổi trục vận động của hàm dưới, tạo áp lực không đều lên khớp thái dương hàm. Đây là yếu tố cơ học quan trọng dẫn đến viêm và thoái hóa khớp nếu không điều chỉnh kịp thời.
5. Căng thẳng, stress
Stress kéo dài là nguyên nhân gây co thắt cơ vùng đầu mặt cổ và thúc đẩy các hành vi vô thức như nghiến răng, siết chặt hàm. Tình trạng này không chỉ làm mỏi cơ nhai mà còn góp phần gây viêm và rối loạn vận động khớp thái dương hàm theo thời gian.
6. Rối loạn chức năng khớp
Ở phụ nữ tuổi 20–40, sự thay đổi nội tiết tố, đặc biệt là estrogen, có thể ảnh hưởng đến độ đàn hồi và sức bền của mô khớp. Điều này khiến khớp thái dương hàm dễ bị viêm hoặc thoái hóa thứ phát, nhất là khi kết hợp với các yếu tố nguy cơ như stress hoặc răng mọc lệch.
IV. Đối tượng có nguy cơ cao
Một số nhóm người có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, bao gồm:
Phụ nữ tuổi dậy thì và mãn kinh: do thay đổi nội tiết tố ảnh hưởng đến mô liên kết trong khớp.
Người có bệnh lý xương khớp nền như viêm khớp dạng thấp.
Người thường xuyên căng thẳng, stress, dẫn đến nghiến răng.
Người có thói quen xấu như nhai kẹo cao su, cắn móng tay, chống cằm.
Người có vấn đề răng miệng nhưng không điều trị sớm, dẫn đến lệch khớp cắn.
V. Biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời
Viêm khớp thái dương hàm không chỉ gây khó chịu mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng:
Giãn khớp, trật khớp hoặc dính khớp, khiến hàm lệch, khó vận động.
Thủng đĩa khớp, làm hỏng cấu trúc khớp vĩnh viễn.
Cứng khớp, mất khả năng há miệng.
Phá hủy đầu xương, thoái hóa nặng, gây đau dai dẳng và giảm chất lượng sống.
Biến chứng sau phẫu thuật như nhiễm trùng, tổn thương dây thần kinh mặt, gây liệt mặt, chảy nước dãi…
VI. Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Người bệnh cần chủ động đến gặp bác sĩ chuyên khoa khi có các dấu hiệu sau:
Đau nhức khớp hàm kéo dài, không giảm dù đã nghỉ ngơi.
Khó mở miệng hoặc miệng không khép kín bình thường.
Nghe tiếng kêu lục cục trong khớp khi há miệng.
Đau vùng tai, thái dương, hoặc đau lan xuống cổ – vai.
Mỏi cơ hàm khi ăn nhai, có cảm giác lệch hàm.
Phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp giảm đau nhanh, hạn chế biến chứng và phục hồi chức năng khớp hiệu quả.
VII. Các phương pháp điều trị viêm khớp thái dương hàm
Tùy vào mức độ tổn thương và nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ có thể chỉ định:
1. Điều trị bằng thuốc
Thuốc giảm đau, chống viêm: Paracetamol, ibuprofen, meloxicam…
Thuốc giãn cơ, an thần: Giảm co thắt cơ nhai, giảm nghiến răng.
Thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp (DMARDs, corticoid): Trong trường hợp có bệnh nền.
Kháng sinh: Nếu có dấu hiệu nhiễm trùng khớp.
⚠️ Lưu ý: Chỉ sử dụng thuốc khi có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.
2. Điều trị không dùng thuốc
Nắn chỉnh Chiropractic: Đưa khớp trở về đúng vị trí, giảm co thắt cơ.
Đeo máng nhai: Giúp giữ hàm ổn định, giảm áp lực lên khớp.
Vật lý trị liệu: Chườm ấm, siêu âm, hồng ngoại, massage.
Liệu pháp tâm lý: Hỗ trợ thư giãn, giảm stress.
3. Phẫu thuật
Áp dụng cho trường hợp nặng, khớp bị dính, không còn đáp ứng với các phương pháp bảo tồn. Phẫu thuật có thể là mổ mở hoặc nội soi khớp.
4. Các phương pháp hỗ trợ khác
Bổ sung dưỡng chất cho khớp như glucosamine, chondroitin.
Rửa khớp, hút mủ trong trường hợp nhiễm trùng nặng.
VIII. Phòng ngừa viêm khớp thái dương hàm
Để hạn chế nguy cơ mắc bệnh và tái phát, bạn nên:
Tránh há miệng quá to đột ngột khi ngáp hoặc cười.
Điều trị nghiến răng sớm, sử dụng máng chống nghiến nếu cần.
Ăn uống hợp lý, tránh đồ ăn quá dai hoặc quá cứng.
Vệ sinh răng miệng thường xuyên và đúng cách.
Từ bỏ các thói quen xấu như chống cằm, cắn móng tay.
Khám răng miệng định kỳ để phát hiện và điều trị sớm các bất thường về khớp cắn, răng lệch…
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Viêm khớp thái dương hàm có tự khỏi không?
Không. Nếu không điều trị, bệnh có thể trở nên nặng hơn và gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Việc nghỉ ngơi chỉ giảm triệu chứng tạm thời, không điều trị được nguyên nhân.
2. Viêm khớp thái dương hàm có cần phẫu thuật không?
Chỉ khi các phương pháp bảo tồn (dùng thuốc, nắn chỉnh, vật lý trị liệu) không hiệu quả và có dấu hiệu dính khớp, bác sĩ mới cân nhắc can thiệp phẫu thuật.
3. Đeo máng nhai có tác dụng gì?
Máng nhai giúp giảm áp lực lên khớp, hạn chế nghiến răng khi ngủ và ngăn tổn thương khớp hàm. Phù hợp với bệnh nhân có tật nghiến răng, sai khớp cắn.
4. Bệnh viêm khớp thái dương hàm có lây không?
Không. Viêm khớp thái dương hàm không phải là bệnh truyền nhiễm nên không lây từ người sang người qua tiếp xúc. Tuy nhiên, nếu nguyên nhân là do nhiễm khuẩn thì cần điều trị kháng sinh đúng cách để tránh nhiễm trùng lan rộng trong cơ thể người bệnh.
5. Bị viêm khớp thái dương hàm nên ăn gì?
Người bệnh nên ăn thức ăn mềm, dễ nhai như cháo, súp, cơm mềm, cá, trứng, rau củ luộc. Tránh các món ăn dai, cứng như thịt khô, bánh quy cứng, đồ ăn vặt giòn vì chúng gây áp lực lên khớp. Bên cạnh đó, nên bổ sung thực phẩm giàu omega-3 (cá hồi, hạt lanh), canxi, collagen và vitamin D để hỗ trợ phục hồi mô khớp.
Viêm khớp thái dương hàm là bệnh lý phổ biến nhưng có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Nếu bạn đang gặp phải các triệu chứng nghi ngờ, đừng chần chừ – hãy đến Phòng khám xương khớp Cao Khang để được thăm khám và tư vấn bởi đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm. Việc điều trị đúng thời điểm sẽ giúp bạn giữ gìn sức khỏe khớp hàm và chất lượng cuộc sống lâu dài.
Tìm hiểu thêm các bệnh viêm khớp liên quan:
