Thoát vị đĩa đệm là tình trạng đĩa đệm cột sống bị dịch chuyển hoặc thoát ra khỏi vị trí ban đầu, gây chèn ép dây thần kinh và đau nhức kéo dài. Ngoài các phương pháp điều trị chuyên môn, một chế độ ăn uống khoa học đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ giảm đau, chống viêm và thúc đẩy quá trình hồi phục. Vậy người bị thoát vị đĩa đệm nên ăn gì và kiêng gì để cải thiện tình trạng sức khỏe?
Thoát vị đĩa đệm nên ăn gì?
Dưới đây là những nhóm thực phẩm được khuyến khích bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày cho người đang điều trị hoặc phục hồi sau thoát vị đĩa đệm:
1. Thực phẩm giàu Canxi
Canxi là khoáng chất thiết yếu giúp tăng cường mật độ xương và làm lành tổn thương ở cột sống. Khi bị thoát vị đĩa đệm, bổ sung canxi giúp giảm áp lực lên đĩa đệm, phòng ngừa loãng xương – yếu tố làm bệnh tiến triển nặng hơn.
Nguồn thực phẩm giàu Canxi:
- Sữa, sữa chua, phô mai
- Rau lá xanh đậm như cải xoăn, cải bó xôi, bông cải xanh
- Cá hồi, cá mòi (ăn cả xương)
- Hạt vừng, đậu phụng, đậu Hà Lan
2. Vitamin D – Hỗ trợ hấp thụ Canxi
Vitamin D giúp cơ thể hấp thụ và chuyển hóa canxi hiệu quả. Thiếu hụt vitamin D làm giảm khả năng tái tạo mô xương và kéo dài thời gian phục hồi đĩa đệm.
Nguồn bổ sung:
- Cá hồi, cá trổng, cá mòi
- Lòng đỏ trứng, gan động vật
- Nấm (nguồn thực vật giàu vitamin D)
- Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời sáng sớm khoảng 15–20 phút mỗi ngày
3. Magie – Duy trì khoáng hóa cho xương
Magie tham gia vào quá trình tổng hợp protein hình thành xương và duy trì cấu trúc vững chắc cho cột sống.
Nguồn magie tự nhiên:
- Hạt điều, hạnh nhân, hạt hướng dương
- Rau bina, cải xoăn, bông cải xanh
- Bơ, kiwi, các loại ngũ cốc nguyên hạt
4. Vitamin K – Phân phối Canxi hiệu quả
Vitamin K2 có vai trò vận chuyển canxi từ mô mềm vào trong xương, giúp duy trì mật độ xương và ngăn ngừa lắng đọng sai vị trí.
Thực phẩm chứa Vitamin K:
- Gan động vật, thịt heo, sản phẩm từ sữa
- Măng tây, rau bina, bông cải xanh
5. Omega-3 – Giảm viêm và đau
Axit béo Omega-3 được xem là “kháng viêm tự nhiên”, giúp giảm đau, tái tạo đĩa đệm và hỗ trợ cải thiện đáng kể triệu chứng đau lưng.
Thực phẩm nên dùng:
- Cá hồi, cá ngừ, cá thu
- Đậu nành, quả óc chó, hạt chia
- Dầu cá, dầu hạt lanh
6. Glucosamine và Chondroitin – Tái tạo sụn khớp
Đây là những hợp chất quan trọng cấu thành sụn và mô liên kết, giúp làm chậm thoái hóa và thúc đẩy tái tạo đĩa đệm.
Nguồn bổ sung:
- Nước hầm xương ống, sụn bò, sụn sườn
- Tôm, cua, động vật giáp xác
- Thịt bò, đậu nành, trứng, bắp cải
- Thực phẩm chức năng (nên tham khảo ý kiến bác sĩ)
7. Glucose từ thực phẩm tự nhiên
Glucose cung cấp năng lượng giúp đĩa đệm tổn thương tự hồi phục, đồng thời hỗ trợ tái tạo mô.
Gợi ý thực phẩm:
- Trái cây tươi, bánh mì nâu
- Ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, gạo lứt
8. Vitamin A – Thúc đẩy phát triển tế bào sụn
Vitamin A giúp nuôi dưỡng sụn khớp và thúc đẩy quá trình làm lành đĩa đệm. Tuy nhiên, cần tránh lạm dụng vì liều cao có thể làm tăng nguy cơ gãy xương.
Nguồn bổ sung:
- Cà rốt, bí đỏ, khoai lang
- Gan, thịt bò, sữa
9. Vitamin C – Tăng cường collagen và chống viêm
Vitamin C giúp tổng hợp collagen – thành phần quan trọng trong cấu trúc đĩa đệm và dây chằng. Ngoài ra, còn có vai trò chống viêm và bảo vệ mô khỏi tổn thương.
Thực phẩm giàu Vitamin C:
- Trái cây họ cam quýt: cam, chanh, bưởi
- Dâu tây, việt quất, ớt chuông đỏ
10. Protein thực vật
So với protein động vật, protein thực vật ít gây viêm hơn và giúp duy trì sức khỏe xương khớp.
Gợi ý bổ sung:
- Đậu Hà Lan, đậu lăng
- Hạt chia, nấm
11. Trái cây tươi
Đặc biệt là các loại quả mọng chứa nhiều chất chống oxy hóa, hỗ trợ chống viêm và làm lành tổn thương.
12. Nghệ
Curcumin – hoạt chất có trong nghệ giúp giảm viêm, giảm đau lưng và hỗ trợ cải thiện sức khỏe đĩa đệm.
13. Quả bơ
Chứa nhiều Kali, chất béo lành mạnh và Vitamin C, D – góp phần tăng cường sức khỏe cột sống và hồi phục mô tổn thương.
Người bị thoát vị đĩa đệm nên kiêng ăn gì?
Một số thực phẩm có thể gây viêm, làm nặng thêm tình trạng đau nhức hoặc cản trở quá trình điều trị. Người bệnh nên hạn chế:
1. Thịt đỏ, thịt chế biến sẵn
Chứa nhiều chất béo bão hòa và axit uric – làm tăng phản ứng viêm, gây đau lưng kéo dài.
2. Đồ ăn nhanh nhiều dầu mỡ
Gà rán, xúc xích, khoai tây chiên dễ gây tăng cân, tăng áp lực lên cột sống.
3. Carbohydrate tinh chế
Bánh mì trắng, mì ống, bánh ngọt có chỉ số đường cao, dễ gây viêm.
4. Thức uống có cồn và chất kích thích
Rượu, bia, thuốc lá làm suy yếu chức năng miễn dịch, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.
5. Dầu thực vật hydro hóa
Chứa chất béo xấu, thúc đẩy quá trình thoái hóa cột sống.
6. Ngũ cốc tinh chế
Như pizza, bánh mì trắng có thể làm tăng insulin và viêm cơ khớp.
7. Thực phẩm chế biến sẵn
Nhiều chất bảo quản, hương liệu tổng hợp làm giảm khả năng hồi phục.
8. Sữa nguyên kem
Chứa chất béo bão hòa, dễ gây viêm – nhất là với người không dung nạp lactose.
Gợi ý chế độ ăn uống hỗ trợ điều trị
- Ưu tiên thực phẩm tươi, giàu dinh dưỡng và ít qua chế biến.
- Tăng cường rau xanh, trái cây, cá, hạt.
- Uống đủ 1.5 – 2 lít nước mỗi ngày.
- Ăn thành nhiều bữa nhỏ, tránh ăn no vào buổi tối.
- Tham khảo bác sĩ nếu muốn dùng thực phẩm chức năng.
Kết hợp dinh dưỡng với điều trị phù hợp
Bên cạnh ăn uống lành mạnh, người bị thoát vị đĩa đệm nên áp dụng các phương pháp điều trị:
- Điều trị bảo tồn: Dùng thuốc giảm đau, nghỉ ngơi, vật lý trị liệu.
- Điều trị can thiệp: Tiêm Cortisone, phẫu thuật khi cần.
- Trị liệu thần kinh cột sống: Kết hợp thiết bị hỗ trợ hiện đại như máy kéo giãn DTS, máy phục hồi ATM2.
Một chế độ ăn uống đúng cách, giàu dinh dưỡng sẽ hỗ trợ tích cực cho quá trình điều trị thoát vị đĩa đệm. Bên cạnh đó, việc kết hợp lối sống khoa học, luyện tập hợp lý và theo sát hướng dẫn từ chuyên gia sẽ giúp người bệnh phục hồi nhanh chóng, cải thiện chất lượng cuộc sống.
