Gãy xương đòn là một chấn thương phổ biến, đặc biệt trong các tai nạn giao thông, va chạm thể thao hoặc té ngã. Tuy không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không điều trị đúng cách, gãy xương đòn có thể để lại di chứng hạn chế vận động ở vai. Vậy gãy xương đòn bao lâu thì lành? Có những yếu tố nào ảnh hưởng đến quá trình hồi phục? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.
Gãy xương đòn là gì?
Xương đòn hay còn gọi là xương quai xanh, là một xương dài và mảnh nằm ngang ở phần trên ngực, nối giữa xương ức và xương vai. Xương đòn đóng vai trò như chiếc “giằng” giữ ổn định cho vai, đồng thời giúp nâng đỡ và kết nối lực giữa thân và tay. Chính vì vậy, khi bị gãy xương đòn, người bệnh thường mất khả năng vận động cánh tay tạm thời.
Nguyên nhân phổ biến gây gãy xương đòn bao gồm:
- Té ngã đập vai hoặc chống tay
- Tai nạn giao thông (đặc biệt là xe máy)
- Va chạm mạnh trong thể thao đối kháng
- Tai nạn sinh hoạt ở trẻ em và người cao tuổi
Triệu chứng đặc trưng của gãy xương đònlà đau nhói vùng vai – ngực, sưng tấy, bầm tím, biến dạng vùng xương đòn và khó nâng tay lên.
Gãy xương đòn bao lâu thì lành?
Thời gian lành trung bình
Với các trường hợp gãy xương đòn thông thường, thời gian liền xương kéo dài từ 6 đến 12 tuần, tùy theo cơ địa và tình trạng chấn thương.
- Trẻ em và thanh thiếu niên: thường liền xương sau 3–6 tuần, do khả năng tạo xương cao
- Người trưởng thành khỏe mạnh: mất khoảng 6–8 tuần để xương liền chắc
- Người lớn tuổi hoặc có loãng xương: có thể cần 10–12 tuần hoặc lâu hơn
Tuy nhiên, thời gian lành không chỉ phụ thuộc vào tuổi mà còn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác.
Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian lành xương
- Độ tuổi: Trẻ em và người trẻ tuổi thường hồi phục nhanh hơn nhờ quá trình tạo xương diễn ra mạnh mẽ. Ngược lại, người lớn tuổi hoặc có loãng xương sẽ chậm hồi phục hơn.
- Mức độ tổn thương:
- Gãy đơn giản, không di lệch → dễ lành, thời gian ngắn
- Gãy lệch, gãy nhiều mảnh → cần phẫu thuật, thời gian phục hồi lâu hơn
- Phương pháp điều trị:
- Bảo tồn bằng đeo nẹp số 8 hoặc bó bột: thường áp dụng cho trường hợp gãy không di lệch
- Phẫu thuật kết hợp xương: cần thời gian hồi phục lâu hơn nhưng đảm bảo xương liền chắc, đúng trục
- Chế độ chăm sóc và dinh dưỡng: Bệnh nhân ăn uống đầy đủ, nghỉ ngơi hợp lý và tuân thủ hướng dẫn phục hồi sẽ giúp quá trình liền xương diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Các giai đoạn hồi phục gãy xương đòn
Quá trình hồi phục sau gãy xương đòn thường diễn ra qua 3 giai đoạn chính:
Giai đoạn 1: Viêm – loại bỏ mô tổn thương (Tuần 1)
Ngay sau khi gãy, cơ thể bắt đầu phản ứng viêm để loại bỏ mô xương chết và khởi động quá trình làm lành.
Người bệnh sẽ cảm thấy:
- Đau nhói ở vùng vai, đau tăng khi cử động
- Sưng nề rõ, đôi khi có bầm tím quanh vai và ngực
- Không thể tự nâng tay lên
Trong giai đoạn này, việc cố định xương bằng nẹp số 8 hoặc băng chuyên dụng là rất quan trọng để đảm bảo xương không lệch thêm.
Giai đoạn 2: Tạo can xương mềm (Tuần 2–6)
Sau khoảng 7–10 ngày, cơ thể sẽ tạo can xương dạng mềm (mô sụn) để nối hai đầu xương gãy.
- Cơn đau bắt đầu giảm
- Có thể cử động tay nhẹ nhàng nhưng chưa nên hoạt động mạnh
- Bắt đầu tập các bài vận động nhẹ theo hướng dẫn phục hồi
Giai đoạn 3: Tạo can xương cứng và hoàn thiện (Tuần 6–12 trở đi)
Can xương sẽ được vôi hóa thành xương cứng. Lúc này xương đã tương đối chắc, có thể chịu lực tốt.
- Bệnh nhân có thể sinh hoạt bình thường, lái xe, đi làm
- Cần duy trì tập vận động để tránh cứng khớp, lệch trục vai
Xem thêm: tư thế nằm ngủ khi bị gãy xương đòn
Khi nào có thể sinh hoạt trở lại?
Thời điểm quay lại các hoạt động thường ngày phụ thuộc vào mức độ lành xương và cảm giác đau còn lại:
| Hoạt động | Thời điểm đề xuất |
|---|---|
| Sử dụng tay nhẹ nhàng (ăn uống, đánh răng) | Tuần 1–2 |
| Vận động vai nhẹ (tập phục hồi) | Tuần 3–4 |
| Lái xe, làm việc văn phòng | Tuần 6 trở đi |
| Mang vác nặng, thể thao | Tuần 10–12 trở đi (có chỉ định bác sĩ) |
Việc tập luyện quá sớm có thể khiến xương lệch hoặc gãy lại – cần tránh nóng vội.
Làm sao để xương đòn mau lành?
Để rút ngắn thời gian gãy xương đòn bao lâu thì lành, người bệnh nên thực hiện các biện pháp hỗ trợ:
Nghỉ ngơi và cố định đúng cách
- Đeo nẹp số 8 hoặc đai vai theo đúng chỉ định
- Tránh nằm nghiêng bên vai gãy hoặc dùng tay bị thương để chống đỡ
Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ
- Ăn nhiều thực phẩm giàu canxi, vitamin D, protein như sữa, cá, trứng, rau xanh
- Hạn chế bia rượu, cà phê – vì các chất này có thể làm chậm quá trình tạo xương
Xem chi tiết: Gãy xương nên và không nên ăn gì?
Tập phục hồi chức năng đúng thời điểm
- Thực hiện các bài tập vận động nhẹ do bác sĩ hướng dẫn
- Không tập sai cách, quá sớm hoặc quá mạnh
Biến chứng nếu xương đòn không lành đúng cách
Nếu điều trị không đúng hoặc người bệnh không tuân thủ hướng dẫn, có thể gặp các biến chứng:
- Can lệch: xương liền sai vị trí, gây biến dạng vai hoặc hạn chế vận động
- Can chậm: xương lâu liền, kéo dài thời gian điều trị
- Teo cơ vai: do không vận động trong thời gian dài
- Viêm khớp vai – đòn: đau nhức kéo dài, hạn chế chức năng vận động
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
Gãy xương đòn có cần phẫu thuật không?
Tùy mức độ. Gãy di lệch nặng, gãy nhiều mảnh hoặc gãy không thể tự liền thì cần phẫu thuật bắt nẹp vít.
Bị gãy xương đòn bao lâu thì có thể đeo balo hoặc vác vật nặng?
Ít nhất sau 10 tuần, khi xương liền chắc và đã phục hồi vận động hoàn toàn.
Gãy xương đòn có tự lành không nếu không phẫu thuật?
Với trường hợp gãy đơn giản, xương có thể tự liền nếu được cố định đúng cách và theo dõi sát.
Có cần đeo nẹp số 8 suốt cả ngày không?
Có. Trong giai đoạn đầu, người bệnh nên đeo nẹp liên tục (kể cả khi ngủ), chỉ tháo khi tắm và phải đeo lại ngay sau đó để duy trì đúng tư thế liền xương
Gãy xương đòn có để lại biến chứng gì không?
Nếu điều trị đúng cách, hầu hết bệnh nhân hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu xương liền lệch hoặc không được phục hồi chức năng đúng cách có thể gây lệch vai, đau mạn tính, hoặc hạn chế vận động khớp vai.
Kết luận
Thời gian gãy xương đòn bao lâu thì lành phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi, mức độ gãy, phương pháp điều trị và chế độ chăm sóc. Trung bình, xương đòn cần từ 6–12 tuần để hồi phục hoàn toàn. Trong quá trình này, người bệnh nên tuân thủ chỉ định của bác sĩ, nghỉ ngơi đúng cách và bổ sung dinh dưỡng đầy đủ để hỗ trợ quá trình tái tạo xương. Việc chủ động phục hồi đúng cách sẽ giúp bạn trở lại cuộc sống thường nhật một cách an toàn và nhanh chóng.
Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc có dấu hiệu bất thường khi điều trị gãy xương đòn, đừng ngần ngại đến khám tại cơ sở y tế chuyên khoa để được hướng dẫn cụ thể.
