Gai cột sống cổ là tình trạng thoái hóa thường gặp ở người trưởng thành, đặc biệt là sau tuổi 40. Bệnh có thể âm thầm tiến triển nhưng lại gây ra những cơn đau kéo dài, tê bì lan xuống vai – tay và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị đúng cách. Vậy, gai cột sống cổ là gì, có nguy hiểm không và điều trị như thế nào để hiệu quả? Mời bạn cùng Phòng khám xương khớp Cao Khang tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Gai cột sống cổ là gì?
Gai cột sống cổ tiếng Anh là cervical spondylosis with osteophytes (hoặc ngắn gọn là cervical bone spurs) là tình trạng hình thành các mấu xương nhỏ (gai xương) mọc ra từ thân đốt sống cổ do quá trình lão hóa, thoái hóa hoặc phản ứng viêm mạn tính tại khớp cột sống. Những gai xương này có thể chèn ép vào dây thần kinh, tủy sống hoặc các mô mềm xung quanh gây đau và cứng cổ.
Nguyên nhân gây gai cột sống cổ
Gai xương ở cổ thường hình thành theo thời gian, do nhiều yếu tố kết hợp:
Thoái hóa đốt sống cổ: Quá trình lão hóa tự nhiên khiến các đĩa đệm mất nước, sụn khớp bị bào mòn dẫn đến sự phát triển bất thường của xương.
Tư thế sai: Làm việc máy tính liên tục, cúi đầu dùng điện thoại trong thời gian dài khiến cột sống cổ bị quá tải, đẩy nhanh sự thoái hóa.
Chấn thương: Tai nạn hoặc va đập mạnh ở vùng cổ có thể kích thích xương phát triển gai bất thường.
Viêm khớp mạn tính: Các bệnh lý như viêm khớp dạng thấp cũng là nguyên nhân làm tổn thương khớp cổ, dẫn đến hình thành gai xương.
Triệu chứng gai cột sống cổ điển hình
Nhận biết triệu chứng gai cột sống cổ là bước quan trọng để phát hiện bệnh sớm:
Đau cổ: Cảm giác đau nhức âm ỉ hoặc nhói khi vận động vùng cổ.
Cứng cổ: Hạn chế khả năng quay đầu, đặc biệt là khi thức dậy buổi sáng.
Đau lan xuống vai và tay: Có thể cảm thấy tê, ngứa ran hoặc yếu cơ ở cánh tay và ngón tay.
Chóng mặt, mất thăng bằng: Trong trường hợp gai chèn ép mạch máu hoặc tủy sống.
Mỏi gáy, nhức đầu: Xuất hiện thường xuyên khi thay đổi thời tiết hoặc làm việc kéo dài.
Các triệu chứng này dễ bị nhầm lẫn với căng cơ thông thường hoặc thoát vị đĩa đệm cổ, do đó người bệnh nên đi khám chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác.
Gai cột sống cổ có nguy hiểm không?
Dù không phải là bệnh lý đe dọa tính mạng, nhưng nếu không điều trị kịp thời, gai cột sống cổ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng:
Chèn ép rễ thần kinh: Gây đau, yếu liệt tay hoặc mất cảm giác.
Chèn ép tủy sống: Trường hợp nặng có thể gây rối loạn vận động, đi đứng không vững, thậm chí rối loạn tiểu tiện.
Rối loạn tuần hoàn não: Do mạch máu bị ảnh hưởng, gây ra tình trạng đau đầu, chóng mặt kéo dài.
Phương pháp chẩn đoán
Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ có thể thực hiện:
Thăm khám lâm sàng: Đánh giá tư thế cổ, phản xạ và sức cơ tay.
Chụp X-quang cột sống cổ: Nhìn thấy rõ hình ảnh gai xương.
MRI hoặc CT Scan: Phát hiện tổn thương phần mềm, dây thần kinh hoặc tủy sống.
Điện cơ: Kiểm tra dẫn truyền thần kinh nếu có dấu hiệu tê yếu tay.
Cách điều trị gai cột sống cổ hiệu quả
Điều trị nội khoa
Phần lớn người bệnh có thể cải thiện tốt bằng phương pháp không xâm lấn:
Dùng thuốc: Giảm đau, chống viêm, giãn cơ và vitamin nhóm B hỗ trợ thần kinh.
Vật lý trị liệu: Các bài tập kéo giãn cổ, trị liệu bằng sóng ngắn, nhiệt trị liệu giúp cải thiện tuần hoàn và giảm áp lực lên rễ thần kinh.
Thay đổi lối sống: Tư thế làm việc đúng, nghỉ ngơi hợp lý, tránh mang vác vật nặng bằng cổ.
Phẫu thuật (trong trường hợp nặng)
Phương pháp này được chỉ định khi gai chèn ép tủy gây yếu liệt, mất kiểm soát tiểu tiện hoặc điều trị nội khoa không đáp ứng sau 6 tháng.
Các phương pháp gồm:
Cắt bỏ gai xương.
Mở rộng ống sống hoặc thay đĩa đệm nhân tạo.
Gai cột sống cổ không nên ăn gì?
Chế độ ăn có vai trò hỗ trợ kiểm soát viêm và giảm đau. Vậy gai cột sống cổ không nên ăn gì?
Thực phẩm nhiều purin: Nội tạng, hải sản – gây tăng axit uric, kích thích viêm.
Đồ ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ: Làm tăng phản ứng viêm.
Đường tinh luyện, nước ngọt có gas: Tăng nguy cơ thoái hóa và đau khớp.
Rượu bia, chất kích thích: Ảnh hưởng đến chuyển hóa canxi và tuần hoàn.
Nên ưu tiên:
Thực phẩm giàu canxi, vitamin D, omega-3.
Rau xanh, trái cây tươi và ngũ cốc nguyên hạt.
Cách phòng ngừa và chăm sóc tại nhà
Giữ tư thế đúng: Ngồi thẳng lưng, màn hình máy tính ngang tầm mắt.
Hạn chế cúi đầu lâu: Nghỉ giải lao mỗi 30 phút nếu làm việc văn phòng.
Tập luyện đều đặn: Yoga, bơi lội, kéo giãn nhẹ nhàng vùng cổ vai gáy.
Không vặn cổ đột ngột: Tránh làm tổn thương đốt sống cổ.
Khám định kỳ: Phát hiện sớm tổn thương và điều trị kịp thời.
Khi nào nên đến gặp bác sĩ?
Đau cổ kéo dài hơn 1 tuần không giảm
Có biểu hiện tê bì hoặc yếu tay
Chóng mặt, đi đứng loạng choạng
Có tiền sử chấn thương cổ hoặc thoái hóa cột sống
Khi xuất hiện các dấu hiệu trên, bạn nên đến các cơ sở chuyên khoa xương khớp uy tín để được tư vấn và điều trị sớm.
Tổng kết
Gai cột sống cổ là một bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Việc duy trì tư thế sinh hoạt khoa học, tập luyện đều đặn và thăm khám định kỳ là chìa khóa để bảo vệ cột sống cổ khỏe mạnh.
Nếu bạn hoặc người thân đang gặp phải triệu chứng gai cột sống cổ, đừng chần chừ – hãy liên hệ với Phòng khám xương khớp Cao Khang để được thăm khám và tư vấn điều trị kịp thời.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Gai cột sống cổ có chữa khỏi hoàn toàn không?
Không thể loại bỏ hoàn toàn gai xương, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa tiến triển nếu điều trị đúng cách, kết hợp tập luyện và lối sống lành mạnh.
2. Gai cột sống cổ có nên massage không?
Massage nhẹ nhàng đúng kỹ thuật có thể giúp giảm đau. Tuy nhiên, tránh xoa bóp mạnh vì có thể gây tổn thương thêm nếu có chèn ép thần kinh.
3. Gai cột sống cổ nên nằm gối như thế nào?
Gối không quá cao hoặc quá thấp, hỗ trợ đường cong sinh lý của cổ. Gối cao 8–12cm, chất liệu mềm nhưng có độ nâng đỡ tốt là phù hợp.
4. Bị gai cột sống cổ có nên tập gym không?
Nên hạn chế các bài tập nặng, nâng tạ hoặc tập lưng – vai quá mức. Thay vào đó, nên tập các bài giãn cơ, yoga, bơi nhẹ nhàng để duy trì linh hoạt cột sống.
