Thức dậy vào buổi sáng với cảm giác đau mỏi cổ vai gáy, cứng cổ, quay đầu khó khăn không chỉ khiến ngày mới trở nên nặng nề mà còn ảnh hưởng đến hiệu suất công việc và chất lượng sống. Tình trạng đau cổ vai gáy sau khi ngủ dậy rất phổ biến, đặc biệt ở người thường xuyên ngồi làm việc lâu, ít vận động hoặc ngủ sai tư thế. Vậy nguyên nhân do đâu? Có cách nào khắc phục và phòng ngừa hiệu quả?
Đau cổ vai gáy sau khi ngủ dậy là gì?
Đây là tình trạng căng cứng, tê mỏi hoặc đau nhức vùng cổ, vai và gáy xảy ra ngay sau khi thức dậy vào buổi sáng. Người bệnh thường gặp khó khăn khi quay đầu, cúi ngửa cổ, thậm chí có cảm giác nhức đầu nhẹ, mệt mỏi. Triệu chứng này có thể xuất hiện đột ngột hoặc lặp đi lặp lại nhiều lần, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.
Mặc dù nhiều người cho rằng đây chỉ là vấn đề tạm thời do ngủ sai tư thế, nhưng nếu tình trạng kéo dài hoặc kèm theo dấu hiệu bất thường, nó có thể liên quan đến các bệnh lý về cột sống cổ hoặc hệ thần kinh.
Nguyên nhân gây đau cổ vai gáy sau khi ngủ dậy
Tư thế ngủ sai
Tư thế ngủ ảnh hưởng trực tiếp đến hệ cơ – xương – khớp, đặc biệt là vùng cổ vai gáy. Nằm nghiêng không đúng cách, nằm sấp hoặc ngủ gục trên bàn có thể làm cong vẹo cột sống cổ, chèn ép mạch máu và dây thần kinh. Kết quả là cơ bị co cứng, tuần hoàn máu kém – gây đau mỏi sau khi ngủ dậy.
Gối hoặc đệm không phù hợp
Sử dụng gối quá cao hoặc quá thấp khiến cổ bị gập hoặc kéo giãn quá mức trong suốt giấc ngủ. Ngoài ra, đệm quá mềm hoặc quá cứng cũng khiến cột sống không được nâng đỡ đúng cách, làm gia tăng áp lực lên vùng cổ và vai.
Căng thẳng, stress kéo dài
Tâm lý căng thẳng làm cơ thể khó thư giãn hoàn toàn khi ngủ, dẫn đến tình trạng co cứng cơ vùng cổ và vai gáy. Những người thường xuyên lo âu, mất ngủ có nguy cơ cao bị đau vai gáy vào sáng hôm sau.
Thiếu vận động hoặc tư thế sai khi làm việc
Ngồi làm việc sai tư thế, cúi đầu liên tục (như sử dụng điện thoại, máy tính) khiến cơ cổ – vai – lưng bị quá tải. Khi ngủ, những cơ này không được thư giãn đúng cách, dễ dẫn đến đau mỏi vào buổi sáng.
Thoái hóa cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm cổ
Đối với người trung niên, cao tuổi hoặc người làm việc văn phòng lâu năm, thoái hóa cột sống cổ là nguyên nhân tiềm ẩn gây đau cổ vai gáy. Khi cột sống bị thoái hóa hoặc đĩa đệm chèn ép thần kinh, cơn đau có xu hướng rõ rệt hơn vào buổi sáng, sau một đêm nằm bất động.
Chấn thương cổ – vai gáy
Chấn thương nhẹ như té ngã, va chạm, chơi thể thao sai kỹ thuật hoặc mang vác nặng có thể gây tổn thương cơ, dây chằng vùng cổ. Dù tổn thương không rõ ràng, nhưng khi ngủ, tư thế bất lợi có thể khiến đau tăng lên sau khi thức dậy.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Đau cổ vai gáy sau khi ngủ dậy có thể là hiện tượng cơ học đơn thuần, nhưng bạn nên đi khám nếu gặp các dấu hiệu sau:
- Cơn đau kéo dài trên 3 ngày không cải thiện, tái đi tái lại nhiều lần.
- Đau kèm theo tê bì tay, yếu tay, chóng mặt hoặc nhức đầu.
- Không thể quay cổ hoặc cúi ngửa cổ bình thường.
- Đau dữ dội sau chấn thương.
- Có tiền sử bệnh lý xương khớp hoặc cột sống cổ.
Chẩn đoán sớm giúp loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng và điều trị kịp thời.
Cách khắc phục đau cổ vai gáy sau khi ngủ dậy tại nhà
Thay đổi tư thế ngủ và gối đầu
- Chọn gối ngủ có độ cao từ 10 – 12cm, vừa đủ nâng đỡ cổ.
- Gối nên làm từ chất liệu mềm mại, có độ đàn hồi và hỗ trợ đường cong tự nhiên của cổ.
- Nằm ngửa hoặc nằm nghiêng đúng tư thế, tránh nằm sấp hoặc gối úp mặt khi ngủ.
- Nếu có thể, nên dùng đệm có độ cứng vừa phải để nâng đỡ toàn bộ cột sống.
Chườm ấm vùng cổ vai gáy
Dùng túi chườm ấm đặt lên vùng đau trong 15–20 phút giúp giãn cơ, tăng lưu thông máu và giảm cảm giác đau cứng. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả khi vừa ngủ dậy.
Xoa bóp nhẹ nhàng
Xoa bóp bằng tay hoặc sử dụng máy massage nhẹ giúp thư giãn cơ vùng cổ – vai gáy. Lưu ý không ấn mạnh nếu vùng cổ có dấu hiệu sưng, viêm hoặc đau nhiều.
Tập kéo giãn nhẹ buổi sáng
Thực hiện các bài tập cổ đơn giản như xoay đầu, nghiêng đầu sang hai bên, gập – ngửa cổ từ từ để giúp phục hồi biên độ vận động và cải thiện lưu thông máu. Các động tác yoga nhẹ nhàng cũng rất hữu ích.
Nghỉ ngơi hợp lý
Sau khi thức dậy, nên dành 5–10 phút thư giãn, vươn vai nhẹ nhàng thay vì bật dậy đột ngột hoặc mang vác nặng ngay. Việc để cơ thể chuyển từ trạng thái nghỉ sang hoạt động một cách từ từ giúp giảm nguy cơ đau cơ – khớp.
Xem thêm: 8 mẹo dân gian chữa đau vai gáy hiệu quả
Phòng ngừa đau cổ vai gáy tái phát
- Duy trì tư thế làm việc đúng: giữ cổ thẳng, không cúi lâu.
- Đặt màn hình máy tính ngang tầm mắt, ngồi ghế có tựa lưng.
- Tập luyện đều đặn các nhóm cơ cổ – vai – lưng ít nhất 3 lần/tuần.
- Tránh mang vác vật nặng bằng một bên vai, hạn chế cúi gập cổ lâu.
- Kiểm tra và thay gối hoặc nệm định kỳ nếu thấy có dấu hiệu lún, lệch.
- Giữ tinh thần thoải mái, tránh stress kéo dài để giảm co thắt cơ.
Câu gỏi thường gặp (FAQ)
Nên dùng gối như thế nào để tránh đau cổ vai gáy khi ngủ?
Gối nên có độ cao khoảng 10–12 cm, vừa đủ nâng đỡ cổ mà không làm gập hoặc căng cổ. Gối có chất liệu memory foam hoặc cao su non, có độ đàn hồi và ôm sát đường cong cổ là lựa chọn lý tưởng.
Có nên chườm lạnh khi bị đau cổ vai gáy buổi sáng?
Không. Với đau cổ vai gáy sau khi ngủ dậy do co cứng cơ, nên chườm ấm thay vì chườm lạnh để giúp giãn cơ, lưu thông máu tốt hơn.
Đau cổ vai gáy sau khi ngủ dậy có nguy hiểm không?
Đau cổ vai gáy sau khi ngủ dậy thường không nguy hiểm và có thể tự khỏi nếu do tư thế ngủ sai. Tuy nhiên, nếu đau kéo dài, tái phát hoặc kèm tê tay, chóng mặt, nên đi khám để kiểm tra bệnh lý cột sống cổ.
Kết luận
Đau cổ vai gáy sau khi ngủ dậy là vấn đề thường gặp, nhưng nếu không được quan tâm đúng mức, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cơ – xương – khớp và chất lượng cuộc sống. Việc điều chỉnh tư thế ngủ, chọn gối phù hợp, kết hợp vận động hợp lý sẽ giúp bạn cải thiện rõ rệt tình trạng này. Nếu cơn đau kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường, đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
