Chụp MRI có hại không? Độ an toàn và những lưu ý quan trọng

Chụp MRI (Cộng hưởng từ) ngày càng trở thành phương pháp chẩn đoán hình ảnh quan trọng và phổ biến trong y khoa hiện đại. Tuy nhiên, bên cạnh hiệu quả trong việc phát hiện bệnh, nhiều người vẫn băn khoăn: Chụp MRI có hại không? MRI có ảnh hưởng gì tới sức khỏe không? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về mức độ an toàn của MRI, các đối tượng cần thận trọng và những lưu ý quan trọng trước khi thực hiện kỹ thuật này.

Chụp MRI có hại không?

Trước hết, cần khẳng định rằng chụp MRI là phương pháp chẩn đoán hình ảnh được đánh giá cao về mức độ an toàn. MRI sử dụng từ trường mạnh và sóng radio để tạo ra hình ảnh chi tiết bên trong cơ thể, không sử dụng tia X hoặc các loại bức xạ ion hóa như trong chụp X-quang hoặc CT. Đây chính là ưu điểm nổi bật giúp MRI trở nên an toàn hơn, đặc biệt đối với các nhóm đối tượng nhạy cảm như trẻ em, phụ nữ mang thai (ngoài 3 tháng đầu) hoặc người cần chụp nhiều lần.

Trong đa số trường hợp, chụp MRI không gây hại cho sức khỏe và có thể chỉ định lặp lại nhiều lần nếu cần thiết để theo dõi tiến triển bệnh. Các quy trình thực hiện MRI cũng được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo an toàn tối đa cho người bệnh. Tuy nhiên, như bất kỳ thủ thuật y khoa nào, MRI vẫn có những lưu ý và ngoại lệ nhất định cần xem xét.

Chụp MRI có ảnh hưởng gì không?

Mặc dù được đánh giá an toàn, chụp MRI vẫn có thể ảnh hưởng đến một số nhóm đối tượng đặc biệt hoặc xuất hiện các tác dụng phụ hiếm gặp:

Ảnh hưởng tới người có vật liệu kim loại trong cơ thể

MRI tạo ra từ trường rất mạnh, do đó có thể gây nguy hiểm hoặc ảnh hưởng tới những người có các vật liệu kim loại hoặc thiết bị điện tử cấy ghép bên trong cơ thể như:

• Máy tạo nhịp tim (pacemaker)
• Ốc tai điện tử
• Kẹp phẫu thuật não bằng kim loại
• Một số loại stent mạch máu, van tim nhân tạo, nẹp xương
  Nếu người bệnh có các thiết bị này, MRI có thể khiến thiết bị bị nhiễu loạn chức năng, nóng lên hoặc di chuyển, gây nguy hiểm tính mạng.

Một số tác dụng phụ hiếm gặp

• Cảm giác khó chịu: Một số người cảm thấy nóng nhẹ, ù tai hoặc ngứa ran do từ trường tác động lên cơ thể.
• Tâm lý lo lắng hoặc sợ không gian kín (claustrophobia): Phần lớn máy MRI là dạng hầm kín, không gian nhỏ hẹp khiến nhiều người cảm thấy sợ hãi, lo âu, khó thở hoặc khó nằm yên trong suốt quá trình chụp (kéo dài 15–45 phút).
• Chóng mặt, buồn nôn: Hiếm gặp nhưng có thể xảy ra do ảnh hưởng của sóng radio và từ trường.

Ảnh hưởng khi tiêm thuốc đối quang từ

Trong một số trường hợp đặc biệt, để làm rõ cấu trúc tổn thương, bác sĩ sẽ chỉ định tiêm thuốc đối quang từ trước khi chụp MRI. Loại thuốc này nhìn chung khá an toàn nhưng vẫn có thể gây dị ứng (nổi mẩn đỏ, ngứa, buồn nôn…) hoặc tác động xấu đến bệnh nhân có vấn đề về chức năng thận. Những trường hợp này cần được kiểm tra và cân nhắc kỹ trước khi thực hiện.

Đối tượng cần thận trọng khi chụp MRI

Không phải ai cũng có thể thực hiện MRI một cách an toàn tuyệt đối. Một số đối tượng đặc biệt cần thông báo với bác sĩ để được tư vấn kỹ trước khi chụp:

• Phụ nữ mang thai 3 tháng đầu: Dù chưa có nghiên cứu nào chỉ ra MRI gây hại cho thai nhi, nhưng do giai đoạn này thai còn nhỏ và nhạy cảm, bác sĩ thường hạn chế chỉ định MRI nếu không thật sự cần thiết.
• Người có vật liệu kim loại hoặc thiết bị điện tử cấy ghép: Như đã đề cập, máy tạo nhịp tim, ốc tai điện tử, stent, van tim nhân tạo… đều là chống chỉ định hoặc cần thăm khám kỹ trước khi chụp.
• Người mắc bệnh lý thận: Đặc biệt là khi cần tiêm thuốc đối quang từ, vì có thể gây nguy hiểm cho chức năng thận.
• Trẻ nhỏ, người có rối loạn tâm thần, người sợ không gian kín: Những đối tượng này có thể khó hợp tác, lo lắng hoặc di chuyển trong lúc chụp, làm giảm chất lượng hình ảnh hoặc cần hỗ trợ đặc biệt.

Lưu ý an toàn khi chụp MRI

Để đảm bảo quá trình chụp MRI an toàn và hiệu quả, người bệnh cần lưu ý những điểm sau:

• Khai báo chi tiết tình trạng sức khỏe và các bệnh nền: Đặc biệt là vật liệu kim loại, thiết bị y tế cấy ghép, tiền sử dị ứng thuốc đối quang từ, các bệnh lý nội khoa (thận, tim mạch…).
• Tháo bỏ tất cả đồ vật kim loại, trang sức, đồng hồ, thẻ từ, điện thoại… trước khi vào phòng MRI, vì từ trường mạnh có thể làm hỏng các vật dụng này hoặc gây nguy hiểm.
• Tuân thủ tuyệt đối hướng dẫn của bác sĩ và kỹ thuật viên: Nằm yên trong suốt quá trình chụp để hình ảnh rõ nét, chính xác nhất.
• Báo ngay cho nhân viên y tế nếu cảm thấy khó chịu, buồn nôn, chóng mặt hoặc có biểu hiện bất thường khi đang thực hiện MRI.
• Đối với người lo lắng hoặc sợ không gian kín: Có thể được hỗ trợ bằng thuốc an thần nhẹ, lựa chọn loại MRI “mở” (open MRI) hoặc có người thân đi cùng để trấn an tinh thần.

Ưu điểm nổi bật của MRI về độ an toàn

• Không sử dụng bức xạ ion hóa: Không gây ảnh hưởng lâu dài tới mô tế bào, không làm tăng nguy cơ ung thư như chụp X-quang, CT.
• Có thể thực hiện nhiều lần: Đặc biệt thích hợp cho bệnh nhân cần theo dõi tiến triển bệnh trong thời gian dài mà không lo lắng về tích lũy liều bức xạ.
• Hình ảnh sắc nét mô mềm: Giúp phát hiện nhiều bệnh lý phức tạp mà các phương pháp khác khó đánh giá, như tổn thương thần kinh, não, tủy sống, cơ quan nội tạng…
• Độ an toàn cao: Nếu thực hiện đúng chỉ định và tuân thủ quy trình y tế.

Kết luận

Chụp MRI là phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại, có độ an toàn cao và ít gây hại cho sức khỏe. Nhờ không sử dụng tia X, MRI phù hợp với đa số bệnh nhân, kể cả trẻ em và người cần chụp nhiều lần. Tuy nhiên, một số đối tượng đặc biệt như phụ nữ mang thai 3 tháng đầu, người có thiết bị kim loại cấy ghép hoặc bệnh thận cần thận trọng và khai báo rõ với bác sĩ trước khi thực hiện. Để đảm bảo an toàn, bạn nên tuân thủ đầy đủ hướng dẫn của nhân viên y tế và không nên tự ý yêu cầu chụp MRI nếu không có chỉ định.