Gãy xương là chấn thương thường gặp trong cuộc sống hiện đại, từ những va đập nhẹ cho đến tai nạn nghiêm trọng. Một trong những biểu hiện dễ nhận thấy nhất sau gãy xương chính là hiện tượng sưng nề tại vùng bị tổn thương. Nếu không được xử lý đúng cách, tình trạng sưng không chỉ gây đau đớn, kéo dài thời gian hồi phục mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng, hoại tử, chèn ép khoang… Vậy, khi chỗ gãy xương bị sưng, nên xử lý như thế nào để an toàn và hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Vì sao chỗ gãy xương bị sưng?
Sưng nề là phản ứng tự nhiên của cơ thể sau khi bị gãy xương. Nguyên nhân chính bao gồm:
- Tổn thương mô mềm và mạch máu quanh xương gãy: Khi xương bị gãy, các mô mềm như da, cơ, mạch máu cũng bị ảnh hưởng, dẫn đến tình trạng xuất huyết tại chỗ. Máu và dịch viêm thoát ra ngoài lòng mạch gây tích tụ tại vùng tổn thương, tạo nên hiện tượng sưng nề.
- Phản ứng viêm: Cơ thể sẽ huy động tế bào viêm tới khu vực bị tổn thương để “dọn dẹp” mô hư hại, kích thích quá trình tái tạo và liền xương. Phản ứng này đồng thời làm tăng tính thấm thành mạch, khiến dịch dễ thấm vào mô kẽ, dẫn đến sưng phù.
- Phù nề sinh lý: Đây là dạng sưng lành tính, thường xuất hiện trong vài ngày đầu sau gãy xương và sẽ giảm dần nếu xử lý đúng cách.
- Sưng do biến chứng: Nếu tình trạng sưng kéo dài, kèm theo dấu hiệu đau dữ dội, tê bì, da tím tái, vết thương nóng đỏ hoặc chảy dịch bất thường… có thể là biểu hiện của các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng, hội chứng chèn ép khoang, hoại tử mô…
Triệu chứng nhận biết chỗ gãy xương bị sưng
Những dấu hiệu nhận biết chỗ gãy xương bị sưng bao gồm:
- Vùng tổn thương sưng to, da căng bóng, có thể xuất hiện bầm tím quanh chỗ gãy.
- Sờ vào thấy đau, nóng hơn bình thường hoặc xuất hiện cảm giác căng tức, khó chịu.
- Vận động khó khăn hoặc không thể cử động tại vùng bị thương.
- Trong trường hợp nặng, có thể thấy ngón tay/ngón chân phía dưới chỗ gãy lạnh, tím, tê hoặc mất cảm giác.
Khi nào sưng là dấu hiệu nguy hiểm? Nếu bạn thấy vùng sưng ngày càng tăng, đau dữ dội không giảm, da tím lạnh, tê bì, vết thương mưng mủ, sốt cao… đây là dấu hiệu biến chứng, cần đến bệnh viện ngay lập tức.
Các bước xử lý khi chỗ gãy xương bị sưng
Bất động và cố định chi gãy
Ngay sau khi xảy ra chấn thương, việc bất động và cố định xương gãy là bước quan trọng nhất để hạn chế sưng phù và ngăn ngừa tổn thương nặng thêm.
- Sử dụng nẹp, băng vải hoặc vật dụng chắc chắn (thanh gỗ, bìa cứng…) để cố định chi gãy ở vị trí tự nhiên, không cố gắng nắn chỉnh xương tại nhà.
- Tránh di chuyển, cử động hoặc tự ý vận động chi gãy để hạn chế tổn thương mô mềm, mạch máu quanh ổ gãy, đồng thời giúp giảm sưng.
Chườm lạnh đúng cách
Chườm lạnh là phương pháp hỗ trợ giảm sưng, giảm đau hiệu quả trong 24–48 giờ đầu sau gãy xương.
- Cách thực hiện: Sử dụng túi đá lạnh hoặc khăn lạnh, bọc qua một lớp vải mỏng, chườm lên vùng bị sưng từ 15–20 phút/lần, lặp lại sau mỗi 1–2 giờ.
- Lưu ý: Không đặt đá trực tiếp lên da để tránh bỏng lạnh. Không chườm quá lâu mỗi lần.
- Chườm lạnh giúp làm co mạch máu, giảm lượng máu và dịch thấm ra ngoài lòng mạch, từ đó giảm sưng và đau rõ rệt.
Kê cao chi bị thương
Kê cao chi gãy là biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả để hạn chế phù nề.
- Khi nằm hoặc ngồi, dùng gối hoặc vật mềm kê cao vùng bị thương lên, cao hơn mặt tim.
- Việc này giúp máu và dịch dễ dàng trở về tuần hoàn chung, tránh tích tụ ở vùng tổn thương, từ đó giảm bớt hiện tượng sưng.
Nghỉ ngơi và hạn chế vận động
Trong giai đoạn đầu sau gãy xương, nghỉ ngơi tuyệt đối vùng bị thương là điều cần thiết.
- Hạn chế di chuyển, tránh đè, tì hoặc làm các động tác gây tác động lên vùng gãy.
- Không xoa bóp, không bôi dầu nóng hoặc các loại thuốc không rõ nguồn gốc lên chỗ sưng, tránh làm nặng thêm tổn thương.
Theo dõi và nhận diện dấu hiệu bất thường
- Thường xuyên quan sát vùng bị sưng để phát hiện kịp thời các bất thường như sưng ngày càng lớn, da căng bóng, tím tái, tê bì, đau tăng dần hoặc xuất hiện sốt, chảy dịch…
- Nếu có bất cứ biểu hiện nào bất thường, đặc biệt là dấu hiệu chèn ép khoang (đau tăng khi duỗi thụ động, da căng, lạnh, mạch yếu hoặc không bắt được, tê liệt…), cần đưa người bệnh đến ngay cơ sở y tế để được xử trí kịp thời.
Sai lầm thường gặp khi xử lý sưng sau gãy xương
- Chườm nóng, xoa bóp, bôi dầu: Nhiều người lầm tưởng rằng xoa bóp hoặc dùng dầu nóng sẽ giúp giảm sưng, nhưng thực tế có thể làm máu dồn về nhiều hơn, sưng nặng và tăng nguy cơ xuất huyết mô mềm.
- Dùng thuốc không rõ nguồn gốc: Các loại thuốc bôi, dán hoặc uống không rõ thành phần có thể gây dị ứng, nhiễm trùng, hoặc che lấp dấu hiệu nguy hiểm.
- Chủ quan không đi khám: Một số trường hợp tự xử lý tại nhà, bỏ qua dấu hiệu bất thường, dẫn đến biến chứng nặng như hoại tử, chèn ép khoang, nhiễm trùng xương.
Khi nào cần đi khám hoặc cấp cứu ngay?
Khi chỗ gãy xương bị sưng, bạn cần đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu gặp các dấu hiệu sau:
- Vùng sưng ngày càng lớn, đau tăng dữ dội không giảm dù đã bất động, chườm lạnh, nghỉ ngơi.
- Da quanh vùng gãy căng bóng, tím tái, lạnh, mất cảm giác hoặc cử động ngón tay/ngón chân yếu, tê liệt.
- Xuất hiện sốt, vết thương chảy dịch, mưng mủ hoặc có mùi hôi.
- Có bất cứ dấu hiệu bất thường nào khiến bạn lo lắng về tình trạng sức khỏe.
Lời khuyên của chuyên gia & Phục hồi sau gãy xương
- Tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ về bó bột, phẫu thuật, uống thuốc, tái khám đúng hẹn.
- Sau giai đoạn cấp tính, vật lý trị liệu và các bài tập phục hồi chức năng theo chỉ định sẽ giúp giảm sưng, tăng lưu thông máu, phòng tránh cứng khớp, teo cơ.
- Chế độ dinh dưỡng đầy đủ giàu canxi, vitamin D, protein, rau xanh, trái cây… giúp xương liền tốt, giảm nguy cơ sưng nề tái phát.
- Không tự ý vận động mạnh, tháo nẹp/bột khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Kết luận
Chỗ gãy xương bị sưng là phản ứng thường gặp, nhưng nếu không được xử lý đúng cách có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm. Việc bất động – chườm lạnh – kê cao chi bị thương – theo dõi sát các dấu hiệu bất thường và tuân thủ chỉ định của chuyên gia y tế là chìa khóa giúp kiểm soát sưng hiệu quả, rút ngắn thời gian hồi phục và phòng tránh biến chứng. Nếu có bất cứ thắc mắc hoặc dấu hiệu bất thường nào, đừng ngần ngại liên hệ với bác sĩ chuyên khoa xương khớp để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
Phòng khám Xương khớp Cao Khang luôn đồng hành cùng bạn trên hành trình phục hồi sức khỏe xương khớp an toàn, hiệu quả!
