Đau nhức tại chỗ gãy xương là tình trạng hầu như ai bị gãy xương cũng gặp phải. Cảm giác đau có thể xuất hiện từ lúc chấn thương, kéo dài trong suốt quá trình điều trị và thậm chí âm ỉ khi xương đang liền. Hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và cách xử lý giúp người bệnh yên tâm hơn trong quá trình hồi phục, đồng thời phòng tránh các biến chứng nguy hiểm.
Đau nhức chỗ gãy xương là gì?
Đau nhức chỗ gãy xương là cảm giác đau tập trung tại vùng xương bị tổn thương sau khi xảy ra chấn thương. Mức độ đau thay đổi theo từng giai đoạn:
- Ngay sau chấn thương: Đau nhói dữ dội, kèm sưng và khó vận động.
- Trong giai đoạn đầu điều trị (1–2 tuần đầu): Cơn đau giảm dần nhưng vẫn rõ rệt khi cử động, va chạm hoặc thay đổi tư thế.
- Khi xương bắt đầu liền (từ tuần thứ 3–4 trở đi): Xuất hiện nhức âm ỉ, có thể tăng khi thay đổi thời tiết hoặc vận động nhẹ.
Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi xương và mô mềm xung quanh đang hồi phục sau tổn thương.
Nguyên nhân gây đau nhức chỗ gãy xương
Đau nhức chỗ gãy xương xuất phát từ nhiều yếu tố, bao gồm:
Tổn thương ban đầu
Khi xương bị gãy, các mô mềm xung quanh như màng xương, cơ, dây chằng và mạch máu đều bị ảnh hưởng. Hệ thống thần kinh cảm giác tại khu vực này bị kích thích mạnh, gây nên những cơn đau nhói dữ dội ngay lập tức.
Phản ứng viêm và sưng nề
Sau khi chấn thương, cơ thể phản ứng bằng cơ chế viêm tự nhiên để bảo vệ và bắt đầu quá trình lành xương. Hiện tượng này làm khu vực xung quanh sưng, nóng, đỏ và gây đau nhức chỗ gãy xương, đặc biệt trong 48–72 giờ đầu.
Di động của đầu xương gãy
Nếu xương gãy chưa được cố định chắc chắn hoặc người bệnh di chuyển nhiều, các đầu xương sẽ cọ xát, gây đau nhói tăng lên khi vận động hoặc va chạm.
Giai đoạn can xương
Trong quá trình liền xương, cơ thể tạo ra các mô xương non (callus). Khi các sợi xương non hình thành và chịu tác động cơ học từ vận động hoặc thay đổi thời tiết, người bệnh có thể cảm thấy nhức âm ỉ. Đây là dấu hiệu bình thường cho thấy xương đang phục hồi.
Khi nào đau nhức là bình thường và khi nào là bất thường?
Không phải mọi cơn đau đều nguy hiểm, nhưng người bệnh cần biết cách phân biệt để xử lý kịp thời:
Đau bình thường
- Xuất hiện ngay sau gãy, giảm dần khi được cố định và nghỉ ngơi.
- Chủ yếu là đau khi vận động hoặc va chạm, nhức nhẹ khi nghỉ.
- Có thể hơi nhức khi thời tiết thay đổi, nhưng không kèm sưng nóng hay tê bì.
Đau bất thường – cảnh báo biến chứng
- Cơn đau tăng dần thay vì giảm sau vài ngày.
- Sưng đỏ, nóng hoặc có dịch, mủ chảy ra tại vị trí gãy → nghi ngờ nhiễm trùng.
- Xuất hiện tê bì, lạnh đầu chi, mất cảm giác → có thể do chèn ép mạch máu – thần kinh.
- Cảm giác xương không chắc, đau nhói khi vận động nhẹ → nguy cơ di lệch hoặc gãy lại.
Nếu có những biểu hiện này, người bệnh cần đi khám ngay để được bác sĩ kiểm tra X-quang, siêu âm và xử lý kịp thời.
Cách giảm đau nhức chỗ gãy xương hiệu quả
Đau nhức chỗ gãy xương có thể kéo dài nhiều ngày, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và tâm lý người bệnh. Để kiểm soát cơn đau, rút ngắn thời gian hồi phục và ngăn ngừa biến chứng, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp sau:
Cố định xương đúng cách
Cố định xương là biện pháp quan trọng nhất để giảm đau. Khi các đầu xương gãy được giữ vững, hiện tượng cọ xát và di động sẽ giảm, giúp cơn đau dịu đi nhanh hơn.
Hướng dẫn thực hiện:
- Tuân thủ chỉ định của bác sĩ về việc bó bột, nẹp hoặc dùng khung cố định ngoài.
- Sử dụng đai treo chi (đối với tay/ vai) hoặc nạng (đối với chân) khi cần di chuyển.
- Không tự ý tháo hoặc chỉnh sửa nẹp, bó bột tại nhà. Nếu xuất hiện đau tăng, tê bì hoặc sưng tím, cần đến cơ sở y tế kiểm tra.
Xem thêm: Các loại nẹp cố định gãy xương
Chườm lạnh đúng cách trong giai đoạn đầu
Chườm lạnh giúp co mạch máu, làm giảm sưng và tạo cảm giác tê nhẹ, từ đó giúp người bệnh dễ chịu hơn trong những ngày đầu sau chấn thương.
Hướng dẫn thực hiện:
- Chườm lạnh 15–20 phút/lần, 3–4 lần/ngày trong 48 giờ đầu.
- Bọc túi đá hoặc túi gel lạnh bằng khăn mỏng để tránh bỏng lạnh da.
- Khi sưng đã giảm, có thể chuyển sang chườm ấm nhẹ để kích thích tuần hoàn máu và thúc đẩy quá trình lành xương.
Kê cao chi và duy trì tư thế nghỉ ngơi hợp lý
Kê cao chi gãy giúp máu và dịch viêm thoát tốt hơn, làm giảm sưng và áp lực lên dây thần kinh, từ đó giảm đau hiệu quả.
Hướng dẫn thực hiện:
- Khi nằm nghỉ, kê gối mềm để vùng gãy cao hơn mặt tim.
- Với gãy tay, dùng gối chữ U hoặc gối mềm để nâng vai và khuỷu tay.
- Với gãy chân, kê 2–3 gối chồng để nâng chân và đổi tư thế mỗi 2–3 giờ để tránh mỏi cơ.
Sử dụng thuốc giảm đau và thuốc chống viêm theo hướng dẫn bác sĩ
Thuốc giúp người bệnh kiểm soát cơn đau, đặc biệt trong giai đoạn đầu, giúp dễ ngủ và tạo điều kiện nghỉ ngơi để xương liền nhanh hơn.
Lưu ý khi sử dụng thuốc:
- Dùng paracetamol hoặc nhóm NSAIDs (ibuprofen, diclofenac…) theo đơn của bác sĩ.
- Uống thuốc sau bữa ăn, không tự ý tăng liều hoặc kéo dài thời gian dùng.
- Báo cho bác sĩ nếu có bệnh dạ dày, gan hoặc thận để điều chỉnh thuốc phù hợp.
Hạn chế vận động và tránh va chạm mạnh
Hạn chế vận động giúp giảm nguy cơ di động xương, từ đó giảm đau và ngăn chậm liền xương. Trong 1–2 tuần đầu, người bệnh nên nghỉ ngơi tối đa và chỉ vận động khi thực sự cần thiết.
Lời khuyên thực hành:
- Tránh nâng, kéo, xoay hoặc gập mạnh vùng xương gãy.
- Hạn chế tham gia lao động nặng hoặc hoạt động thể thao đối kháng.
- Khi cần di chuyển, nên nhờ người hỗ trợ hoặc sử dụng nạng/ xe lăn để giảm áp lực lên xương gãy.
Bổ sung dinh dưỡng giúp giảm đau và hỗ trợ liền xương
Chế độ ăn giàu dinh dưỡng giúp cơ thể tái tạo mô xương mới, rút ngắn thời gian và giảm đau nhức chỗ gãy xương. Một chế độ ăn cân bằng cũng giúp chống viêm tự nhiên và tăng khả năng hồi phục.
Thực phẩm nên bổ sung:
- Giàu canxi: Sữa, phô mai, tôm cua, cá nhỏ ăn cả xương.
- Giàu vitamin D: Trứng, cá hồi, nấm, kết hợp phơi nắng sáng 10–15 phút mỗi ngày.
- Giàu protein và collagen: Thịt nạc, cá, đậu nành, chân giò hầm.
- Rau xanh và trái cây giàu vitamin C: Giúp lành mô mềm và giảm viêm.
Cần hạn chế: Rượu bia, thuốc lá và nước ngọt có gas vì chúng làm chậm liền xương và kéo dài thời gian đau.
Xem chi tiết: Gãy xương nên ăn và kiêng gì?
Thực hành vật lý trị liệu và phục hồi chức năng đúng thời điểm
Khi xương đã bắt đầu liền và bác sĩ cho phép, các bài tập vật lý trị liệu nhẹ nhàng sẽ giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm sưng, hạn chế cứng khớp và làm cơn đau dịu đi tự nhiên.
Gợi ý thực hành:
- Bắt đầu từ những động tác nhẹ, tập trung vào khớp gần vùng gãy để duy trì linh hoạt.
- Tập đều đặn, không gắng sức; nếu đau tăng trong khi tập, cần dừng lại và báo cho bác sĩ.
- Thực hiện dưới sự hướng dẫn của kỹ thuật viên phục hồi chức năng để đảm bảo an toàn.
Khi nào cần đi khám bác sĩ ngay?
Người bệnh nên đến cơ sở y tế uy tín nếu gặp những tình huống sau:
- Cơn đau ngày càng dữ dội, không giảm khi nghỉ ngơi.
- Xuất hiện sưng đỏ, nóng, chảy dịch hoặc mủ.
- Đầu chi lạnh, tím tái, tê bì hoặc mất cảm giác.
- Xương nghi ngờ di lệch, bó bột lỏng hoặc biến dạng bất thường.
Khám sớm giúp bác sĩ đánh giá tình trạng xương qua X-quang, kịp thời xử lý biến chứng và điều chỉnh phương pháp điều trị nếu cần thiết.
Kết bài
Đau nhức chỗ gãy xương là hiện tượng bình thường trong quá trình hồi phục, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo biến chứng. Người bệnh cần theo dõi kỹ các thay đổi, nghỉ ngơi hợp lý, cố định xương đúng cách và tái khám định kỳ để đảm bảo quá trình liền xương diễn ra an toàn.
Nếu bạn gặp tình trạng đau nhức kéo dài hoặc nghi ngờ biến chứng, hãy liên hệ Phòng khám Xương khớp Cao Khang để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa cùng trang thiết bị hiện đại sẽ đồng hành cùng bạn trên hành trình phục hồi sức khỏe xương khớp hiệu quả và an toàn.
