Thoát vị đĩa đệm là một bệnh lý phổ biến liên quan đến cột sống, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Tình trạng này xảy ra khi phần nhân nhầy bên trong đĩa đệm thoát ra ngoài qua vết rách của bao xơ, gây chèn ép lên rễ thần kinh hoặc tủy sống. Bệnh có thể gây đau nhức, tê bì và ảnh hưởng đến khả năng vận động.
Trong những năm gần đây, thoát vị đĩa đệm ngày càng có xu hướng trẻ hóa, xuất hiện phổ biến ở độ tuổi từ 30-60. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, tránh ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
1. Thoát vị đĩa đệm là gì?
Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi đĩa đệm – bộ phận có chức năng giảm xóc giữa các đốt sống – bị thoái hóa hoặc chấn thương, khiến nhân nhầy thoát ra ngoài và chèn ép vào dây thần kinh.
Cấu trúc của đĩa đệm bao gồm:
- Bao xơ: Lớp vỏ ngoài cứng chắc giúp bảo vệ phần nhân nhầy bên trong.
- Nhân nhầy: Chất keo có tính đàn hồi, giúp đĩa đệm hấp thụ lực tác động lên cột sống.
Thoát vị đĩa đệm thường xảy ra tại các vị trí cột sống cổ và thắt lưng do đây là những khu vực chịu nhiều áp lực khi vận động.
2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Nguyên nhân chính
- Thoái hóa cột sống: Theo thời gian, đĩa đệm mất nước, kém đàn hồi và dễ bị rách.
- Chấn thương: Tai nạn, té ngã hoặc va đập mạnh có thể gây tổn thương đĩa đệm.
- Sai tư thế: Ngồi lâu, đứng sai tư thế, cúi gập người không đúng cách có thể làm tăng nguy cơ thoát vị.
- Mang vác vật nặng: Nâng vật nặng sai tư thế có thể tạo áp lực lớn lên cột sống, gây tổn thương đĩa đệm.
- Yếu tố di truyền: Một số người có cấu trúc đĩa đệm yếu bẩm sinh, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Yếu tố nguy cơ
- Thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể lớn gây áp lực lên cột sống.
- Hút thuốc lá: Làm giảm lượng oxy cung cấp cho đĩa đệm, đẩy nhanh quá trình thoái hóa.
- Công việc đặc thù: Những người làm việc nặng nhọc, lái xe đường dài hoặc ngồi văn phòng quá lâu có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
3. Triệu chứng thoát vị đĩa đệm
Các triệu chứng phụ thuộc vào vị trí thoát vị và mức độ chèn ép dây thần kinh.
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
- Đau, cứng cổ, lan xuống vai, cánh tay.
- Tê bì, yếu cơ ở cánh tay và bàn tay.
- Đau đầu, chóng mặt, giảm khả năng vận động vùng cổ.
Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
- Đau vùng thắt lưng, có thể lan xuống mông, chân.
- Tê bì, yếu cơ ở chân, khó khăn khi đi lại.
- Đau tăng khi ho, hắt hơi hoặc ngồi lâu.
4. Điều trị thoát vị đĩa đệm
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, phương pháp điều trị có thể bao gồm:
Điều trị bảo tồn
- Dùng thuốc: Thuốc giảm đau, chống viêm, giãn cơ để giảm triệu chứng.
- Vật lý trị liệu: Các bài tập tăng cường cơ lưng, cổ giúp giảm áp lực lên cột sống.
- Nắn chỉnh cột sống (Chiropractic): Điều chỉnh vị trí cột sống để giảm chèn ép thần kinh.
- Châm cứu, xoa bóp: Hỗ trợ giảm đau, cải thiện tuần hoàn máu.
Can thiệp xâm lấn
- Tiêm corticosteroid ngoài màng cứng: Giảm viêm, giảm đau trong các trường hợp nặng.
- Phẫu thuật: Áp dụng khi điều trị bảo tồn không hiệu quả hoặc có biến chứng nghiêm trọng như liệt, mất kiểm soát bàng quang.
5. Biến chứng có thể gặp
Thoát vị đĩa đệm không chỉ gây ra các cơn đau tức thời mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Dưới đây là những biến chứng phổ biến mà người bệnh có thể gặp phải:
Đau mãn tính ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày
Khi không được điều trị kịp thời, tình trạng đau do thoát vị đĩa đệm có thể trở thành mãn tính. Người bệnh thường xuyên bị đau lưng, đau cổ kéo dài, gây khó chịu trong sinh hoạt, làm giảm năng suất lao động và chất lượng cuộc sống.
Teo cơ, yếu liệt chi, ảnh hưởng đến khả năng vận động
Sự chèn ép lâu dài lên rễ thần kinh có thể làm suy yếu cơ bắp ở tay, chân. Nếu không được can thiệp sớm, người bệnh có thể gặp khó khăn khi đi lại, cầm nắm đồ vật hoặc thực hiện các động tác đơn giản như leo cầu thang, đứng lên ngồi xuống.
Rối loạn cảm giác và chức năng thần kinh
- Cảm giác tê bì, châm chích ở tay, chân.
- Mất cảm giác nóng – lạnh ở các vùng bị ảnh hưởng.
- Khó điều khiển hoạt động của tay, chân do dây thần kinh bị tổn thương.
Hội chứng chùm đuôi ngựa (Cauda Equina Syndrome)
Đây là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của thoát vị đĩa đệm. Khi đĩa đệm chèn ép vào các dây thần kinh chùm đuôi ngựa ở vùng thắt lưng, người bệnh có thể mất kiểm soát bàng quang, ruột, dẫn đến tiểu tiện hoặc đại tiện không tự chủ. Nếu không được phẫu thuật cấp cứu, bệnh nhân có nguy cơ bị liệt vĩnh viễn.
Bại liệt và tàn phế
Trong những trường hợp nghiêm trọng nhất, thoát vị đĩa đệm có thể gây tổn thương thần kinh nghiêm trọng đến mức bệnh nhân bị mất hoàn toàn khả năng vận động, dẫn đến tàn phế. Đây là biến chứng hiếm nhưng có thể xảy ra nếu bệnh không được điều trị sớm và đúng cách.
6. Phòng ngừa thoát vị đĩa đệm
Mặc dù thoát vị đĩa đệm là một tình trạng phổ biến, nhưng bạn hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa bằng cách duy trì một lối sống lành mạnh, rèn luyện cột sống và hạn chế những thói quen gây hại. Dưới đây là những biện pháp giúp giảm nguy cơ mắc bệnh:
- Duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên cột sống
- Tập thể dục thường xuyên, tăng cường cơ bắp vùng lưng và cổ
- Ngồi đúng tư thế, tránh ngồi lâu một chỗ
- Hạn chế mang vác vật nặng hoặc nâng đồ không đúng cách
- Chọn đệm ngủ phù hợp, hỗ trợ tốt cho cột sống
- Bổ sung dinh dưỡng tốt cho xương khớp: Canxi và vitamin D, Omega-3, Collagen và glucosamine
- Tránh các thói quen có hại như hút thuốc, uống rượu bia quá mức
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề cột sống
Kết luận
Thoát vị đĩa đệm là một bệnh lý phổ biến, có thể gây ra nhiều đau đớn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc phòng ngừa bằng lối sống lành mạnh, kết hợp với phát hiện sớm và điều trị đúng phương pháp sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng, duy trì sức khỏe cột sống lâu dài. Nếu bạn gặp các triệu chứng nghi ngờ thoát vị đĩa đệm, đừng chần chừ mà hãy tìm đến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị phù hợp.
Phòng khám Cao Khang tự hào là một trong những đơn vị uy tín chuyên điều trị các bệnh lý cột sống, trong đó có thoát vị đĩa đệm. Với đội ngũ bác sĩ giỏi, trang thiết bị hiện đại và phương pháp điều trị tiên tiến, chúng tôi cam kết mang đến giải pháp hiệu quả giúp người bệnh giảm đau, phục hồi chức năng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Hãy liên hệ ngay với Phòng khám Cao Khang để được tư vấn và hỗ trợ tận tình!
