Thay khớp háng là một trong những tiến bộ lớn của y học hiện đại, giúp hàng triệu người trên thế giới thoát khỏi nỗi ám ảnh đau đớn, cải thiện chất lượng cuộc sống và lấy lại khả năng vận động. Tuy nhiên, trước khi quyết định phẫu thuật, phần lớn bệnh nhân đều có chung một nỗi băn khoăn: Liệu khớp háng nhân tạo có sử dụng được lâu dài không, tuổi thọ của khớp là bao nhiêu năm?
Đây là yếu tố quan trọng bởi không ai muốn trải qua nhiều lần phẫu thuật trong đời, đặc biệt là người trẻ, người có nhu cầu vận động cao. Độ bền của khớp nhân tạo phụ thuộc vào nhiều yếu tố, từ chất liệu, kỹ thuật phẫu thuật đến chế độ chăm sóc, luyện tập sau mổ.
Khớp háng nhân tạo là gì?
Khớp háng nhân tạo là cấu trúc được thiết kế thay thế cho khớp háng tự nhiên khi bị tổn thương nặng (do thoái hóa, chấn thương, hoại tử…). Khớp nhân tạo gồm ba thành phần chính:
- Chỏm: đóng vai trò như đầu xương đùi.
- Ổ cối: thay thế ổ cối xương chậu.
- Cán: gắn vào xương đùi để cố định chỏm.
Có hai hình thức phổ biến:
- Thay khớp háng bán phần: chỉ thay chỏm xương đùi, giữ lại ổ cối tự nhiên.
- Thay khớp háng toàn phần: thay cả chỏm và ổ cối bằng vật liệu nhân tạo.
Về vật liệu, có các loại như gốm – gốm, kim loại – nhựa (polyethylene), gốm – nhựa cải tiến, mỗi loại mang ưu – nhược điểm riêng về độ bền, ma sát và chi phí.
Tuổi thọ của khớp háng nhân tạo trung bình là bao lâu?
Theo thống kê y học, tuổi thọ trung bình của khớp háng nhân tạo là 15 – 20 năm. Nhờ sự phát triển của vật liệu thế hệ mới và kỹ thuật phẫu thuật hiện đại, nhiều loại khớp có thể duy trì hoạt động tốt đến 25 – 30 năm, thậm chí lâu hơn.
Các nghiên cứu quốc tế ghi nhận, sau 20 năm, hơn 80% khớp háng nhân tạo vẫn còn vận hành tốt, không cần thay lại. Đối với người lớn tuổi, nhu cầu vận động vừa phải, khớp nhân tạo thậm chí có thể theo bệnh nhân suốt đời mà không cần phẫu thuật lại.
Các yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ khớp háng nhân tạo
- Chất liệu khớp nhân tạo càng hiện đại (gốm – gốm, gốm – polyethylene cải tiến) thì càng bền, ít mòn hơn vật liệu truyền thống
- Kỹ thuật phẫu thuật chính xác và kinh nghiệm bác sĩ giúp giảm nguy cơ lỏng, lệch trục, biến chứng sớm
- Chất lượng xương của người bệnh càng tốt thì khả năng tích hợp và giữ chắc khớp càng cao
- Mức độ vận động sau phẫu thuật càng nhẹ nhàng, phù hợp thì khớp càng bền, tránh mòn sớm
- Cân nặng hợp lý giúp giảm tải trọng lên khớp, hạn chế mài mòn và lỏng khớp
- Thói quen sinh hoạt lành mạnh, không hút thuốc, không uống rượu hỗ trợ khả năng liền xương, kéo dài tuổi thọ khớp
- Chế độ chăm sóc và phục hồi đúng cách, tập vật lý trị liệu đều đặn giúp ổn định khớp nhân tạo lâu dài
- Tuân thủ khám định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, kéo dài tuổi thọ khớp nhân tạohát hiện sớm dấu hiệu mòn, lỏng khớp hoặc các biến chứng khác để xử lý kịp thời, kéo dài tuổi thọ cho khớp nhân tạo.
Dấu hiệu khớp háng nhân tạo sắp hỏng hoặc bị lỏng
Sau nhiều năm sử dụng, khớp háng nhân tạo có thể xuất hiện những dấu hiệu cảnh báo cần lưu ý:
- Đau âm ỉ hoặc đau tăng dần sau khi vận động, đặc biệt khi trước đó khớp đã ổn định.
- Có tiếng kêu lạ (lách cách, lục cục) trong khớp khi di chuyển.
- Hạn chế tầm vận động: đi lại khó khăn, không duỗi – xoay chân thoải mái như trước.
- Thay đổi dáng đi, bước đi không vững, có thể xuất hiện khập khiễng.
- Chụp X-quang phát hiện lỏng khớp hoặc mòn vật liệu.
Nếu gặp các dấu hiệu này, bệnh nhân nên đi khám sớm để được đánh giá và xử lý phù hợp.
Khi nào cần thay lại khớp háng nhân tạo?
Không phải ai cũng phải thay lại khớp háng, nhưng một số trường hợp sau sẽ cần phẫu thuật lại:
- Khớp bị lỏng hoặc mòn vật liệu: thường xuất hiện sau nhiều năm sử dụng, nhất là ở người trẻ, vận động nhiều.
- Nhiễm trùng quanh khớp nhân tạo: dù hiếm nhưng là biến chứng nguy hiểm, cần thay khớp để loại bỏ ổ nhiễm.
- Trật khớp tái diễn nhiều lần do lỏng mô mềm hoặc lệch vị trí implant.
- Gãy xương quanh khớp hoặc hư hỏng implant sau chấn thương mạnh.
- Các yếu tố nguy cơ khác: viêm xương, phản ứng dị ứng với vật liệu…
Thay khớp lại (revision) phức tạp hơn so với lần đầu, đòi hỏi chuyên môn cao và thời gian phục hồi lâu hơn.
Làm sao để kéo dài tuổi thọ khớp háng nhân tạo?
Một số biện pháp giúp khớp nhân tạo bền lâu, hạn chế phải phẫu thuật lại:
- Giữ cân nặng hợp lý, tránh béo phì để giảm áp lực lên khớp.
- Tránh các hoạt động nặng, va chạm mạnh như nhảy, chạy tốc độ, bóng đá, tennis…
- Duy trì tập vật lý trị liệu, phục hồi chức năng theo hướng dẫn bác sĩ.
- Bổ sung canxi, vitamin D và chế độ dinh dưỡng lành mạnh để xương chắc khỏe.
- Khám định kỳ theo lịch hẹn để phát hiện sớm bất thường.
Ý thức giữ gìn và chăm sóc sau mổ là chìa khóa giúp tăng tuổi thọ cho khớp nhân tạo.
Kết luận
Khớp háng nhân tạo là giải pháp ưu việt giúp người bệnh phục hồi vận động, cải thiện chất lượng sống. Phần lớn các khớp thế hệ mới duy trì chức năng ổn định trên 15–20 năm, thậm chí lâu hơn nếu người bệnh tuân thủ chế độ chăm sóc, tập luyện và kiểm soát các yếu tố nguy cơ.
Nếu bạn hoặc người thân đang phân vân về độ bền, tuổi thọ khớp nhân tạo, hãy tới Phòng khám Xương Khớp Cao Khang để được thăm khám, tư vấn cá nhân hóa và xây dựng lộ trình điều trị – phục hồi phù hợp nhất cho từng trường hợp.
