Xương cụt bị nhô ra: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý

Xương cụt bị nhô ra là tình trạng phần cuối cột sống – còn gọi là xương cụt – trông lồi hoặc lộ rõ hơn bình thường khi nhìn hoặc sờ vào từ phía sau. Nhiều người lo lắng khi nhận thấy xương cụt của mình “lộ rõ”, đặc biệt khi ngồi hoặc khi đứng trước gương. Liệu đây có phải là một bệnh lý, một bất thường, hay chỉ là đặc điểm giải phẫu tự nhiên của mỗi người? Trong bài viết này, phòng khám xương khớp Cao Khang sẽ giúp bạn hiểu rõ về hiện tượng xương cụt nhô ra, nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách xử lý phù hợp.

Xương cụt nhô ra là sao?

“Xương cụt nhô ra” là cách mô tả phần cuối cột sống lồi lên hoặc lộ rõ hơn bình thường. Một số người bẩm sinh đã có xương cụt cong ra ngoài nhiều hơn, trong khi nhiều trường hợp khác hiện tượng này xuất hiện sau chấn thương, thay đổi mô mỡ vùng mông hoặc do thói quen sinh hoạt. Đôi khi, việc giảm cơ – mỡ vùng mông hoặc đứng/ngồi sai tư thế cũng khiến xương cụt trông “nhô” hơn, dù cấu trúc xương không hề thay đổi.

Cần phân biệt giữa xương cụt thực sự nhô ra (do cấu trúc xương hoặc lệch khớp) và cảm giác xương cụt lộ rõ do cơ mông nhỏ, mỡ mông ít hoặc thay đổi dáng ngồi/đứng.

Nguyên nhân khiến xương cụt bị nhô ra

• Cấu trúc bẩm sinh: Một số người có xương cụt bẩm sinh cong ra phía sau nhiều hơn mức bình thường hoặc dị dạng nhẹ vùng cuối cột sống, khiến phần này lộ rõ ngay từ nhỏ.
• Chấn thương vùng mông: Ngã ngồi mạnh, tai nạn thể thao hoặc va đập có thể làm xương cụt bị gãy, lệch hoặc tổn thương khớp cùng-cụt, khiến phần xương này nhô ra rõ rệt hơn sau khi lành lại.
• Thoái hóa hoặc thay đổi khớp cùng-cụt: Lão hóa, viêm mạn tính hoặc các bệnh lý thoái hóa làm khớp cùng-cụt bị lỏng lẻo hoặc vôi hóa, khiến góc cong của xương cụt thay đổi và trông lộ rõ hơn.
• Giảm mô mỡ vùng mông: Người quá gầy, sụt cân nhanh hoặc lớn tuổi thường bị giảm lớp mỡ vùng mông, làm cho xương cụt bị lộ rõ và nhô ra nhiều hơn khi ngồi hoặc đứng.
• Tư thế và thói quen sinh hoạt: Thường xuyên ngồi lệch, dựa hoàn toàn vào đáy cột sống, ngồi trên ghế cứng hoặc giữ tư thế ngồi/đứng sai trong thời gian dài có thể khiến xương cụt bị tì đè mạnh và lộ rõ hơn.
• Sau sinh (ở phụ nữ): Quá trình sinh thường làm khung chậu mở rộng và khớp cùng-cụt bị kéo giãn, khiến xương cụt bị lệch nhẹ, dễ nhô ra hơn sau khi sinh.

Dấu hiệu nhận biết xương cụt bị nhô ra

• Khi nhìn từ phía sau hoặc đứng trước gương, thấy phần cuối mông có xương nhô rõ, nổi thành “cục nhỏ”.
• Sờ vào vùng này cảm nhận xương cụt lồi lên, khác biệt so với những người bình thường.
• Đường cong mông có thể thay đổi, mông có cảm giác “lép”, mất đường nét tròn đầy.
• Khi ngồi lên mặt phẳng cứng, cảm thấy xương cụt tì rõ vào ghế, thậm chí có thể đau nhẹ hoặc cấn.
• Tình trạng này có thể không gây đau hoặc chỉ đau nhẹ khi ngồi lâu; trong một số trường hợp (sau chấn thương, sau sinh), xương cụt nhô ra kèm đau nhức, sưng nề hoặc bầm tím.

Xương cụt bị nhô ra có nguy hiểm không?

Phần lớn trường hợp xương cụt nhô ra lành tính, chủ yếu do cấu trúc cơ thể hoặc thay đổi mô mỡ vùng mông, không ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu tình trạng này xuất hiện sau chấn thương, đi kèm đau kéo dài, tê lan xuống mông, sưng đỏ hoặc khó vận động, người bệnh cần đi khám sớm để loại trừ nguy cơ gãy, lệch khớp cùng-cụt hoặc các tổn thương phức tạp khác.

Các trường hợp nhô ra kèm đau xương cụt dữ dội, tê liệt chi dưới, hoặc sờ thấy khối u bất thường cần được thăm khám bởi bác sĩ chuyên khoa cột sống càng sớm càng tốt.

Cách kiểm tra xương cụt nhô ra

Để xác định chính xác tình trạng xương cụt nhô ra có phải do cấu trúc xương hay bất thường bệnh lý, người bệnh nên:

• Đến khám bác sĩ chuyên khoa cột sống hoặc cơ xương khớp.
• Bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng: kiểm tra dáng đứng, dáng ngồi, sờ nắn vùng xương cụt.
• Chụp X-quang vùng cùng – cụt để đánh giá góc cong, xác định gãy, lệch, dị dạng bẩm sinh hoặc dấu hiệu thoái hóa khớp.
• Trong trường hợp nghi ngờ tổn thương mô mềm, viêm hoặc u nang, có thể cần thêm MRI hoặc siêu âm vùng cụt.

Cách xử lý xương cụt nhô ra

Trường hợp bẩm sinh – không đau

• Điều chỉnh tư thế ngồi, tư thế đứng cho đúng, tránh ngồi lệch hoặc đổ dồn trọng lượng lên đáy cột sống.
• Tăng cường tập luyện các nhóm cơ mông để cải thiện dáng, giúp mông đầy và giảm cảm giác xương cụt lộ rõ.
• Lựa chọn ghế ngồi mềm, có đệm, tránh dùng ghế cứng trong thời gian dài.
• Sử dụng đệm chữ O (donut cushion) giúp giảm áp lực lên xương cụt khi ngồi.
• Duy trì cân nặng ổn định, hạn chế sụt cân quá nhanh khiến mỡ vùng mông giảm mạnh.

Trường hợp kèm đau hoặc sau chấn thương

• Nghỉ ngơi, hạn chế ngồi lâu hoặc vận động mạnh vùng mông – cụt.
• Chườm ấm hoặc massage nhẹ nhàng để giảm đau, tăng tuần hoàn.
• Thực hiện vật lý trị liệu dưới hướng dẫn của chuyên gia để phục hồi chức năng khớp cùng – cụt, điều chỉnh lại tư thế vùng chậu.
• Trong các trường hợp tổn thương nặng (lệch khớp, gãy, viêm…), bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc giảm đau, kháng viêm, tiêm khớp hoặc rất hiếm khi phải can thiệp phẫu thuật chỉnh lại xương cụt.

Bài tập hỗ trợ giảm cảm giác lộ – nhô

• Tăng cơ mông: Thực hiện các bài tập như glute bridge, hip thrust để làm đầy cơ mông, giúp che bớt phần xương cụt lộ.
• Giãn cơ gân kheo: Cải thiện linh hoạt vùng lưng dưới và mông, giảm áp lực lên xương cụt khi ngồi.
• Tập core: Tăng cường cơ bụng – lưng để giữ trục cột sống ổn định, tránh tư thế làm lộ rõ xương cụt.
• Chỉnh tư thế: Tập đứng và ngồi đúng cách, tránh gập lưng quá mức hoặc ngồi “trượt” về phía trước.

Phòng ngừa xương cụt nhô ra rõ hơn

• Luôn ngồi trên mặt phẳng mềm, dùng đệm hỗ trợ khi phải làm việc lâu ở tư thế ngồi.
• Duy trì trọng lượng hợp lý, tránh giảm cân quá nhanh làm mất mô mỡ vùng mông.
• Tăng cường tập luyện cơ mông, cơ sàn chậu để giữ dáng mông tròn, hỗ trợ bảo vệ xương cụt.
• Hạn chế các tình huống dễ gây ngã ngồi hoặc chấn thương vùng mông.
• Điều chỉnh tư thế sinh hoạt, tránh ngồi lệch hoặc ngồi sai tư thế trong thời gian dài.

Kết luận

Xương cụt bị nhô ra là hiện tượng phổ biến, đa phần lành tính, thường không gây ảnh hưởng lớn tới sức khỏe nếu không kèm triệu chứng đau hoặc tổn thương đi kèm. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy khó chịu, đau kéo dài hoặc xương cụt nhô ra sau chấn thương, hãy chủ động đến các cơ sở y tế chuyên khoa cơ xương khớp như Phòng khám Cao Khang để được thăm khám và tư vấn điều trị phù hợp. Việc duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh, tư thế ngồi đúng và luyện tập hợp lý là chìa khóa giúp bạn phòng ngừa và cải thiện tình trạng này hiệu quả.