Nội soi khớp gối ra đời như một phương pháp hiện đại, giúp chẩn đoán và điều trị các vấn đề ở khớp gối một cách chính xác, an toàn và ít xâm lấn. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về kỹ thuật này, quy trình thực hiện, ưu điểm, chăm sóc sau mổ cũng như thời gian hồi phục sau phẫu thuật.
Nội soi khớp gối là gì?
Nội soi khớp gối là thủ thuật sử dụng một ống nội soi nhỏ có gắn camera và nguồn sáng, được đưa vào bên trong khớp gối qua những vết rạch da rất nhỏ (khoảng 0,5–1 cm). Nhờ hệ thống camera, toàn bộ cấu trúc bên trong khớp – bao gồm sụn, dây chằng, sụn chêm, màng hoạt dịch, bao khớp – đều được phóng đại rõ nét trên màn hình, giúp bác sĩ quan sát, đánh giá tình trạng tổn thương một cách chính xác. Ngoài vai trò chẩn đoán, nội soi còn cho phép bác sĩ tiến hành các thao tác điều trị như cắt lọc, khâu sụn chêm, tái tạo dây chằng… mà không cần mổ mở rộng.
Khi nào cần thực hiện nội soi khớp gối?
Nội soi khớp gối thường được bác sĩ chỉ định trong những trường hợp sau:
- Đau, sưng, kẹt khớp gối kéo dài không rõ nguyên nhân: Khi các biện pháp chẩn đoán thông thường (siêu âm, X-quang, MRI) không xác định được chính xác nguyên nhân gây ra các triệu chứng này, nội soi giúp quan sát trực tiếp và phát hiện các tổn thương nhỏ mà các kỹ thuật hình ảnh khác có thể bỏ sót.
- Rách sụn chêm, đứt dây chằng chéo trước hoặc sau: Đây là những tổn thương thường gặp ở người chơi thể thao, tai nạn giao thông, té ngã. Nếu không điều trị đúng, các tổn thương này có thể dẫn đến đau mạn tính, lỏng khớp, hạn chế vận động, thậm chí thoái hóa khớp sớm.
- Viêm hoặc tràn dịch khớp gối tái phát nhiều lần: Nội soi giúp xác định nguyên nhân (ví dụ: viêm màng hoạt dịch, tổn thương sụn, nhiễm khuẩn…) và xử lý triệt để, giảm nguy cơ tái phát.
- Theo dõi, đánh giá tổn thương sau chấn thương hoặc sau phẫu thuật: Đôi khi nội soi được dùng để kiểm tra lại các vị trí đã phẫu thuật trước đó, hoặc đánh giá quá trình lành tổn thương.
Ưu điểm của nội soi khớp gối
So với phẫu thuật mổ mở truyền thống, nội soi khớp gối có nhiều ưu điểm nổi bật:
- Ít xâm lấn, ít đau: Nhờ chỉ cần những vết rạch da nhỏ, bệnh nhân ít đau hơn, giảm nguy cơ tổn thương mô mềm quanh khớp.
- Ít chảy máu: Lượng máu mất trong và sau mổ rất ít, hạn chế nguy cơ tụ máu quanh khớp.
- Thời gian nằm viện ngắn, hồi phục nhanh: Hầu hết bệnh nhân chỉ cần nằm viện 1–2 ngày, có thể đi lại nhẹ nhàng sớm, trở lại sinh hoạt thường ngày nhanh chóng.
- Chẩn đoán và điều trị cùng lúc: Bác sĩ vừa quan sát được tổn thương, vừa xử lý ngay trên cùng một lần phẫu thuật.
- Giảm nguy cơ nhiễm trùng, biến chứng: Nhờ hạn chế tiếp xúc không khí, mô mềm được bảo vệ tối đa, giảm nguy cơ viêm nhiễm và các biến chứng sau mổ.
- Thẩm mỹ cao: Vết sẹo nhỏ, thường khó nhận thấy sau khi lành.
Quy trình thực hiện nội soi khớp gối
Quy trình nội soi khớp gối thường được thực hiện như sau:
- Khám, chụp chiếu và xét nghiệm trước phẫu thuật: Bệnh nhân sẽ được bác sĩ thăm khám kỹ, chỉ định các xét nghiệm cần thiết (máu, nước tiểu, chức năng đông máu…), chụp X-quang, MRI để đánh giá tổng thể tình trạng khớp.
- Gây tê tủy sống hoặc gây mê toàn thân: Tùy tình trạng sức khỏe và chỉ định của bác sĩ gây mê, bệnh nhân sẽ được chọn phương pháp phù hợp để đảm bảo an toàn và không cảm thấy đau trong suốt quá trình phẫu thuật.
- Tạo các đường rạch nhỏ quanh gối (thường 2–3 lỗ): Qua các vết rạch này, bác sĩ sẽ đưa ống nội soi (có gắn camera và nguồn sáng) vào khớp gối để quan sát cấu trúc bên trong. Nếu cần điều trị, các dụng cụ chuyên biệt cũng được đưa vào cùng lúc qua lỗ nhỏ khác.
- Tiến hành quan sát, phát hiện và xử lý tổn thương: Ví dụ: cắt lọc, khâu sụn chêm; tái tạo dây chằng; lấy bỏ dị vật, sạn khớp; cắt bỏ phần màng hoạt dịch viêm; rửa sạch ổ khớp…
- Khâu vết mổ nhỏ, băng ép và theo dõi sau mổ: Sau khi hoàn tất các thao tác, bác sĩ rút ống nội soi, khâu lại vết rạch nhỏ bằng chỉ tự tiêu hoặc chỉ thường, băng ép để hạn chế tụ máu, theo dõi sát tình trạng người bệnh.
Biến chứng có thể gặp sau nội soi khớp gối
Mặc dù là phương pháp an toàn và ít xâm lấn, nội soi khớp gối vẫn có thể gặp một số biến chứng (tỷ lệ thấp):
- Sưng đau, tụ máu quanh khớp: Thường nhẹ và tự khỏi sau vài ngày, có thể hỗ trợ bằng chườm lạnh, kê cao chân.
- Nhiễm trùng vết mổ: Biểu hiện đau nhiều, sưng đỏ, chảy dịch tại vị trí rạch da; cần liên hệ ngay với bác sĩ để được xử lý kịp thời.
- Tổn thương sụn, dây chằng, hoặc mạch máu, thần kinh quanh khớp: Biến chứng hiếm gặp, chủ yếu khi phẫu thuật trên tổn thương phức tạp hoặc do giải phẫu bất thường.
- Cứng khớp, hạn chế vận động: Có thể xảy ra nếu bệnh nhân ngại vận động, không tập phục hồi chức năng đúng chỉ dẫn.
Để hạn chế biến chứng, cần lựa chọn các cơ sở y tế uy tín, bác sĩ phẫu thuật có kinh nghiệm, đồng thời tuân thủ đầy đủ hướng dẫn chăm sóc hậu phẫu.
Chăm sóc và phục hồi sau mổ nội soi khớp gối
Chăm sóc sau mổ và tập luyện phục hồi chức năng đóng vai trò quan trọng giúp người bệnh hồi phục nhanh, tránh tái phát hoặc biến chứng cứng khớp. Một số lưu ý quan trọng:
- Nghỉ ngơi, kê cao chân, chườm lạnh giảm sưng: 1–2 ngày đầu sau mổ nên nghỉ ngơi nhiều, kê cao chân, chườm lạnh quanh khớp để giảm sưng đau.
- Giữ vết mổ khô, thay băng đúng hướng dẫn: Không để nước hoặc bụi bẩn dính vào vết mổ. Theo dõi vết mổ mỗi ngày, báo ngay với bác sĩ nếu thấy dấu hiệu bất thường.
- Tập vật lý trị liệu sớm, đúng lộ trình: Bắt đầu bằng các bài tập co duỗi nhẹ nhàng trong giới hạn cho phép, tăng dần cường độ theo hướng dẫn của bác sĩ vật lý trị liệu. Mục tiêu là duy trì tầm vận động khớp, ngăn ngừa dính khớp, giúp cơ bắp quanh gối phục hồi nhanh.
- Tránh vận động mạnh, leo cầu thang hoặc chơi thể thao sớm: Tuân thủ đúng lịch trình phục hồi, không nóng vội hoặc vận động quá mức khi khớp chưa lành hẳn để tránh tái tổn thương.
Mổ nội soi khớp gối bao lâu thì khỏi?
Thời gian hồi phục sau mổ nội soi khớp gối phụ thuộc vào mức độ tổn thương, loại phẫu thuật can thiệp (cắt lọc, khâu sụn chêm, tái tạo dây chằng…), thể trạng người bệnh và mức độ tuân thủ phác đồ tập phục hồi chức năng.
- 1–2 ngày đầu: Bệnh nhân thường vẫn còn đau nhẹ, có thể đi lại với nạng hoặc walker, vận động hạn chế.
- 2–3 tuần sau mổ: Gối giảm sưng, đau ít hơn, bắt đầu vận động nhiều hơn, tập co duỗi khớp gối theo hướng dẫn.
- 4–6 tuần sau mổ: Đa số bệnh nhân có thể trở lại sinh hoạt bình thường, làm các việc nhẹ nhàng, đi lại không cần nạng.
- Với các phẫu thuật lớn như tái tạo dây chằng chéo trước hoặc sau: Thời gian hồi phục vận động thể thao thường kéo dài 3–6 tháng, cần tập luyện kiên trì và đúng lộ trình.
- Tập vật lý trị liệu đều đặn, chủ động: Đây là yếu tố quan trọng giúp rút ngắn thời gian hồi phục, duy trì chức năng vận động tối ưu và phòng ngừa các biến chứng dính khớp, cứng khớp sau mổ.
Kết luận
Nội soi khớp gối là phương pháp hiện đại, an toàn và hiệu quả trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý, tổn thương khớp gối. Nhờ đặc điểm ít xâm lấn, hồi phục nhanh, kết hợp với phác đồ vật lý trị liệu hợp lý, đa số bệnh nhân có thể trở lại sinh hoạt bình thường chỉ sau vài tuần đến vài tháng tùy trường hợp. Để đảm bảo kết quả tốt nhất, người bệnh cần được phẫu thuật tại các cơ sở y tế uy tín, bác sĩ chuyên khoa nhiều kinh nghiệm và đặc biệt là tuân thủ đầy đủ chỉ dẫn chăm sóc, phục hồi chức năng sau mổ.
