Đau nhói phía sau lưng bên phải là một triệu chứng thường gặp ở nhiều lứa tuổi. Không ít người cho rằng đây chỉ là cơn đau cơ học thông thường do ngồi sai tư thế hay vận động quá sức. Tuy nhiên, trên thực tế, tình trạng này có thể liên quan đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như sỏi thận, viêm túi mật hoặc các bệnh về phổi. Vì vậy, việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng đi kèm và hướng xử trí là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe.
Các nguyên nhân thường gặp gây đau nhói phía sau lưng bên phải
Nguyên nhân cơ – xương – khớp
- Căng cơ, giãn dây chằng: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, thường xảy ra khi bạn bê vác vật nặng, tập luyện quá sức hoặc duy trì tư thế sai trong thời gian dài. Người bệnh thường cảm thấy đau nhói khi cử động, xoay người hoặc hít thở sâu.
- Thoát vị đĩa đệm thắt lưng: Khi nhân nhầy trong đĩa đệm thoát ra ngoài, chèn ép dây thần kinh sẽ gây đau một bên lưng, trong đó có lưng bên phải. Cơn đau có thể lan xuống mông hoặc chân, kèm theo tê yếu.
- Thoái hóa cột sống, gai cột sống: Sự bào mòn sụn khớp và hình thành gai xương có thể làm hẹp khe khớp, gây đau nhói khi vận động mạnh hoặc đứng lâu.
Nguyên nhân thần kinh
- Đau thần kinh tọa: Nếu rễ thần kinh bị chèn ép ở vùng thắt lưng, cơn đau có thể bắt đầu từ lưng bên phải rồi lan xuống mông, đùi và cẳng chân.
- Đau thần kinh liên sườn: Biểu hiện là những cơn đau nhói, đau rát dọc theo khoang liên sườn, thường tăng lên khi ho, hắt hơi hoặc vận động mạnh.
Nguyên nhân nội tạng
- Bệnh thận: Viêm thận, sỏi thận hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu thường gây đau vùng hông lưng một bên, có thể kèm tiểu buốt, tiểu máu, sốt hoặc ớn lạnh.
- Gan và túi mật: Các bệnh lý như viêm túi mật, sỏi mật có thể gây đau vùng hạ sườn phải, lan ra sau lưng. Người bệnh thường kèm theo buồn nôn, chán ăn.
- Phổi và màng phổi: Viêm phổi, tràn dịch màng phổi hoặc các bệnh lý hô hấp khác có thể gây đau nhói sau lưng bên phải, nhất là khi hít thở sâu, kèm theo ho, khó thở.
Triệu chứng đi kèm cần lưu ý
Đau lưng bên phải nếu đi kèm những dấu hiệu sau đây thì rất đáng quan tâm:
- Sốt, ớn lạnh: gợi ý viêm nhiễm thận hoặc phổi.
- Buồn nôn, nôn, chán ăn: thường liên quan đến gan, túi mật hoặc đường tiêu hóa.
- Tê yếu chi: dấu hiệu chèn ép thần kinh nặng do thoát vị đĩa đệm.
- Rối loạn tiểu tiện: tiểu buốt, tiểu khó, nước tiểu hồng hoặc đục.
- Ho, khó thở, tức ngực: cảnh báo bệnh lý phổi hoặc màng phổi.
Khi nào cần đi khám bác sĩ ngay?
Không phải trường hợp đau lưng nào cũng có thể tự điều trị tại nhà. Người bệnh cần thăm khám bác sĩ càng sớm càng tốt nếu xuất hiện một trong các tình huống sau:
- Đau xuất hiện đột ngột, dữ dội: Cơn đau lưng bên phải đến nhanh, cảm giác như dao đâm, không giảm dù đã nghỉ ngơi, có thể gợi ý cơn đau quặn thận, thủng tạng rỗng hoặc tình trạng chèn ép thần kinh cấp.
- Đau kéo dài trên 7 ngày hoặc tái phát nhiều lần: Những cơn đau dai dẳng, lặp đi lặp lại cho thấy đây không chỉ là đau cơ học đơn thuần mà có khả năng liên quan đến bệnh lý mạn tính như thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống hoặc bệnh nội tạng.
- Có biểu hiện cảnh báo nguy hiểm: Sốt cao, tiểu máu, buồn nôn dữ dội, khó thở, tê liệt tay chân là những dấu hiệu khẩn cấp, cảnh báo cơ thể đang gặp tổn thương nghiêm trọng cần can thiệp y tế ngay.
- Đau kèm giảm cân nhanh, mệt mỏi kéo dài không rõ nguyên nhân: Đây có thể là biểu hiện của bệnh lý gan mật, ung thư phổi hoặc bệnh mạn tính khác. Trong những trường hợp này, việc thăm khám và tầm soát toàn diện là cần thiết để phát hiện sớm nguyên nhân.
Chẩn đoán đau lưng bên phải tại cơ sở y tế
Để xác định chính xác nguyên nhân, bác sĩ sẽ tiến hành:
- Khám lâm sàng: hỏi tiền sử bệnh, thói quen sinh hoạt, kiểm tra điểm đau.
- Xét nghiệm máu và nước tiểu: giúp phát hiện viêm nhiễm, đánh giá chức năng gan, thận.
- Chẩn đoán hình ảnh: X-quang, siêu âm, CT hoặc MRI để phát hiện thoát vị đĩa đệm, sỏi thận, tổn thương phổi.
Cách xử trí và điều trị
Xử trí tại nhà khi đau nhẹ
- Nghỉ ngơi hợp lý: tránh bê vác nặng, hạn chế ngồi lâu.
- Chườm ấm: giúp giãn cơ, tăng tuần hoàn máu, giảm đau do co cứng cơ.
- Chườm lạnh: áp dụng trong 24–48 giờ đầu nếu vừa bị chấn thương.
- Giữ tư thế đúng: khi ngồi, đứng và ngủ để tránh tạo áp lực lên cột sống.
- Tập luyện nhẹ nhàng: các bài tập kéo giãn cột sống, yoga, đi bộ.
Điều trị y tế
- Thuốc: bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm đau, kháng viêm, giãn cơ.
- Vật lý trị liệu: bao gồm xoa bóp, điện trị liệu, kéo giãn cột sống.
- Điều trị chuyên khoa: can thiệp lấy sỏi, phẫu thuật thoát vị đĩa đệm, dẫn lưu dịch màng phổi… tùy nguyên nhân.
Cách phòng ngừa đau nhói lưng bên phải
Phần lớn các trường hợp đau nhói lưng bên phải có thể hạn chế hoặc ngăn ngừa được nếu người bệnh duy trì lối sống khoa học, rèn luyện thói quen tốt và chú ý chăm sóc sức khỏe cột sống – cơ quan nội tạng liên quan.
Một số biện pháp đơn giản nhưng mang lại hiệu quả lâu dài gồm:
- Duy trì tư thế đúng khi ngồi làm việc, học tập và khi ngủ.
- Tập thể dục đều đặn, ưu tiên bài tập tăng sức mạnh cơ lưng – cơ bụng.
- Uống đủ nước, ăn nhiều rau xanh, hạn chế bia rượu để bảo vệ gan thận.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bệnh lý tiềm ẩn.
- Điều chỉnh cân nặng hợp lý, tránh béo phì gây áp lực lên cột sống.
Kết luận
Đau nhói phía sau lưng bên phải là triệu chứng không nên xem nhẹ. Đây có thể chỉ là dấu hiệu căng cơ nhưng cũng có thể là biểu hiện của các bệnh lý nguy hiểm liên quan đến thận, gan hoặc phổi. Việc theo dõi triệu chứng, thăm khám sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng và bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Phòng khám xương khớp Cao Khang với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh lý đau lưng, xương khớp, mang đến giải pháp toàn diện để bạn yên tâm hơn trong cuộc sống.
