Khi đối mặt với căn bệnh thoái hóa khớp gối, hầu hết người bệnh và người nhà đều chung một nỗi băn khoăn: Thoái hóa khớp gối có chữa được không? Làm sao để kiểm soát bệnh và sống khỏe mạnh dù mắc phải căn bệnh này? Bài viết sau đây sẽ giải đáp cụ thể những thắc mắc trên và cung cấp cái nhìn toàn diện về hướng điều trị, kiểm soát thoái hóa khớp gối hiệu quả.
Tổng quan về thoái hóa khớp gối
Khái niệm và bản chất bệnh lý
Thoái hóa khớp gối là quá trình sụn khớp và xương dưới sụn tại khớp gối bị bào mòn, nứt vỡ hoặc hư hại theo thời gian. Bệnh diễn tiến chậm nhưng không thể đảo ngược, là hệ quả tất yếu của quá trình lão hóa hoặc chịu các tác động tiêu cực kéo dài như chấn thương, vận động quá mức, béo phì…
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Một số nguyên nhân và yếu tố nguy cơ chính bao gồm:
- Tuổi tác cao (quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể).
- Chấn thương khớp gối lặp đi lặp lại (thể thao, tai nạn lao động…).
- Cân nặng vượt mức, béo phì.
- Dị dạng trục chi dưới bẩm sinh hoặc mắc phải.
- Tiền sử phẫu thuật, viêm khớp mạn tính.
- Di truyền, yếu tố gia đình.
Triệu chứng điển hình
Thoái hóa khớp gối biểu hiện qua các triệu chứng thường gặp như:
- Đau âm ỉ, tăng khi vận động hoặc đứng lâu.
- Cứng khớp vào buổi sáng, khó bắt đầu di chuyển.
- Khớp gối sưng nhẹ, đôi khi có tiếng lạo xạo khi cử động.
- Hạn chế tầm vận động, đi lại khó khăn.
- Biến dạng khớp gối ở giai đoạn muộn.
Thoái hóa khớp gối có chữa được không?
Đây là vấn đề khiến nhiều người bệnh lo lắng, bởi ai cũng mong muốn phục hồi hoàn toàn sức khỏe như trước. Tuy nhiên, từ góc nhìn chuyên môn, câu trả lời là: Thoái hóa khớp gối không thể chữa khỏi hoàn toàn theo nghĩa phục hồi sụn và khớp về trạng thái nguyên vẹn như ban đầu.
Vì sao không thể chữa khỏi hoàn toàn?
- Sụn khớp mất đi không thể tái tạo tự nhiên: Khi sụn khớp bị bào mòn, các tế bào sụn trưởng thành không có khả năng sinh sản và tái tạo để bù đắp phần đã mất. Do đó, một khi lớp sụn đã tổn thương nghiêm trọng, các phương pháp điều trị hiện nay chỉ giúp làm chậm tiến triển, giảm đau, phục hồi chức năng, chứ không thể “hồi sinh” khớp gối như thuở ban đầu.
- Các tổn thương thứ phát: Cùng với sự bào mòn của sụn, xương dưới sụn, màng hoạt dịch và toàn bộ cấu trúc quanh khớp cũng bị ảnh hưởng, dẫn đến biến dạng không thể đảo ngược chỉ bằng thuốc hoặc can thiệp bảo tồn.
Mục tiêu điều trị hiện nay
Tuy không thể phục hồi khớp gối về trạng thái nguyên bản, nhưng y học hiện đại đã đạt được nhiều thành tựu giúp kiểm soát tốt triệu chứng, làm chậm quá trình thoái hóa, duy trì chức năng vận động và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh.
Cụ thể, điều trị nhắm vào các mục tiêu:
- Giảm đau, giảm viêm: Giúp người bệnh dễ chịu hơn trong sinh hoạt, vận động.
- Phục hồi chức năng vận động khớp gối: Duy trì sự linh hoạt, tăng sức mạnh cơ quanh khớp.
- Ngăn ngừa biến chứng và tiến triển bệnh: Hạn chế nguy cơ teo cơ, biến dạng chi, tàn phế.
- Cải thiện chất lượng sống: Giúp người bệnh tự tin, chủ động trong các hoạt động hằng ngày.
Khi nào có thể phục hồi gần như bình thường?
Ở những trường hợp phát hiện sớm, điều trị tích cực, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, nhiều bệnh nhân có thể kiểm soát triệu chứng rất tốt, gần như không còn đau hoặc hạn chế vận động, giúp duy trì cuộc sống gần như bình thường trong thời gian dài.
Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với khỏi hoàn toàn – tức là không thể đảo ngược tổn thương đã có, nhưng hoàn toàn có thể sống khỏe, sống vui cùng bệnh nếu kiểm soát tốt.
Các phương pháp điều trị hiện nay
Điều trị nội khoa (không phẫu thuật)
- Thuốc giảm đau, chống viêm: Giúp kiểm soát đau nhức, giảm sưng viêm tạm thời.
- Thuốc bổ khớp : Hỗ trợ làm chậm quá trình thoái hóa, bảo vệ sụn còn lại.
- Tiêm nội khớp (Corticoid, PRP, Hyaluronic acid): Giảm đau, tăng khả năng vận động tạm thời cho bệnh nhân giai đoạn nhẹ – trung bình.
- Vật lý trị liệu – phục hồi chức năng: Các bài tập chuyên biệt giúp tăng cường sức mạnh cơ đùi, bắp chân, cải thiện tầm vận động và độ linh hoạt của khớp gối.
- Chỉnh lối sống: Giảm cân nếu thừa cân, duy trì tập luyện phù hợp (đạp xe, bơi lội, đi bộ nhẹ…), tránh các động tác gây áp lực mạnh lên khớp gối.
Điều trị ngoại khoa (phẫu thuật)
- Chỉ định khi điều trị nội khoa không hiệu quả hoặc tổn thương quá nặng.
- Phẫu thuật thay khớp gối bán phần/toàn phần: Được xem là “giải pháp cuối cùng”, giúp bệnh nhân thoát khỏi đau đớn, phục hồi chức năng vận động, cải thiện chất lượng sống rõ rệt.
- Phẫu thuật nội soi làm sạch khớp, chỉnh trục chi dưới: Dành cho trường hợp còn trẻ, tổn thương khu trú, giúp trì hoãn thay khớp.
Kết hợp đa phương pháp
Trong thực tế, một phác đồ điều trị hiệu quả thường là sự kết hợp cá thể hóa giữa các phương pháp trên, dựa trên giai đoạn bệnh, tuổi tác, mức độ tổn thương và điều kiện cụ thể của mỗi người bệnh.
Những yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị
- Giai đoạn phát hiện bệnh: Phát hiện và điều trị sớm giúp kiểm soát tốt, ngăn ngừa biến chứng hiệu quả hơn so với các trường hợp đến muộn, đã biến dạng hoặc teo cơ.
- Tuổi tác, sức khỏe tổng thể: Người trẻ, không mắc bệnh nền, tuân thủ điều trị thường có kết quả khả quan hơn.
- Sự hợp tác, chủ động của bệnh nhân: Việc chủ động tập luyện, kiểm soát cân nặng, điều chỉnh lối sống quyết định tới 50% hiệu quả điều trị.
- Cơ sở điều trị và chuyên môn bác sĩ: Điều trị tại các cơ sở chuyên sâu về xương khớp, bác sĩ giàu kinh nghiệm giúp tăng hiệu quả kiểm soát bệnh.
Giải pháp sống khỏe với thoái hóa khớp gối
- Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Bổ sung đủ chất đạm, canxi, vitamin D, omega-3; hạn chế thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, đường ngọt.
- Tập luyện phù hợp: Nên ưu tiên các bài tập nhẹ, không gây áp lực lên khớp như bơi lội, yoga, đạp xe; tránh các môn thể thao va chạm mạnh.
- Giữ cân nặng hợp lý: Mỗi 1kg thừa sẽ tăng đáng kể áp lực lên khớp gối.
- Tránh các tư thế gây hại: Không ngồi xổm, quỳ lâu, bê vác nặng, lên xuống cầu thang nhiều lần liên tục.
- Chủ động kiểm tra định kỳ: Đánh giá mức độ tiến triển bệnh để điều chỉnh phác đồ kịp thời.
Kết luận
Thoái hóa khớp gối là bệnh mạn tính, không thể chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát tốt triệu chứng, phục hồi chức năng vận động, duy trì chất lượng sống nếu được điều trị đúng cách, chủ động luyện tập, dinh dưỡng hợp lý và tái khám định kỳ. Đừng để những cơn đau “cướp” đi niềm vui sống mỗi ngày – hãy chủ động kiểm soát bệnh, sống khỏe cùng thoái hóa khớp gối.
Nếu bạn hoặc người thân có biểu hiện đau nhức khớp gối kéo dài, hãy đến Phòng khám xương khớp Cao Khang để được thăm khám, chẩn đoán và tư vấn điều trị bài bản, chuyên sâu nhất.
