Bệnh gút (gout) từ lâu đã không còn là căn bệnh của riêng người giàu hay người lớn tuổi. Ngày nay, với chế độ ăn uống giàu đạm và ít vận động, tỷ lệ người mắc bệnh gút ngày càng tăng và có xu hướng trẻ hóa. Mặc dù có nhiều phương pháp điều trị y học hiện đại giúp kiểm soát bệnh, nhưng nhiều người bệnh vẫn tìm đến các bài thuốc dân gian như một cách hỗ trợ giảm triệu chứng an toàn, tiết kiệm. Trong đó, lá tía tô được biết đến như một dược liệu quen thuộc trong y học cổ truyền, có khả năng hỗ trợ đào thải axit uric, giảm sưng đau và viêm khớp do gút gây ra.
Lá tía tô là gì?
Tía tô (danh pháp khoa học: Perilla frutescens) là một loại cây thân thảo, thường được dùng trong các món ăn và bài thuốc dân gian. Theo Đông y, lá tía tô có vị cay, tính ấm, quy vào kinh Tâm, Phế và Tỳ, thường dùng để trị cảm mạo, giải độc, giảm đau và tiêu viêm. Trong thành phần lá tía tô chứa nhiều tinh dầu, flavonoid, lutein và chất xơ – những chất có lợi cho người mắc bệnh gút.
Đặc biệt, lá tía tô còn ức chế enzyme xanthine oxidase – enzyme liên quan đến quá trình sản sinh axit uric trong cơ thể, từ đó giúp hạn chế sự hình thành axit uric – nguyên nhân chính dẫn đến bệnh gút.
Tác dụng của lá tía tô trong hỗ trợ điều trị bệnh gút
1. Hỗ trợ hạ axit uric trong máu
Một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh gút là nồng độ axit uric trong máu tăng cao, dẫn đến sự kết tủa của tinh thể urat tại các khớp. Lá tía tô có chứa hoạt chất giúp ức chế xanthine oxidase, từ đó làm giảm quá trình tổng hợp axit uric.
Bên cạnh đó, tía tô còn kích thích tuyến mồ hôi và bài tiết qua đường tiểu, thúc đẩy quá trình đào thải axit uric ra khỏi cơ thể, giảm nguy cơ tái phát cơn gút cấp.
2. Giảm đau, kháng viêm tự nhiên
Tinh dầu tía tô và lutein có đặc tính chống viêm và giảm đau tự nhiên, giúp làm dịu nhanh các vùng khớp đang sưng đau do cơn gút cấp. Đặc biệt, trong giai đoạn sớm của cơn gút, sử dụng lá tía tô có thể giúp giảm thiểu mức độ viêm nhiễm, hạn chế biến chứng.
3. Thanh lọc cơ thể, hỗ trợ chức năng thận
Lá tía tô có tính kiềm nhẹ, giàu chất xơ và có khả năng hỗ trợ thanh lọc cơ thể, từ đó cải thiện chức năng thận – cơ quan đóng vai trò chính trong việc loại bỏ axit uric. Việc bổ sung lá tía tô giúp tăng cường chức năng bài tiết của thận, hỗ trợ kiểm soát bệnh hiệu quả hơn.
Các cách sử dụng lá tía tô hỗ trợ điều trị bệnh gút
1. Uống nước lá tía tô tươi
Đây là cách sử dụng phổ biến nhất. Người bệnh chỉ cần dùng khoảng 6–12g lá tía tô tươi, rửa sạch, thái nhỏ rồi sắc với 300–400ml nước trong khoảng 10–15 phút. Lưu ý không đun quá lâu để tránh làm mất tinh dầu.
Nước lá tía tô nên uống khi còn ấm, uống 1–2 lần/ngày và duy trì liên tục trong 2–3 tuần hoặc trong giai đoạn cơn gút cấp để đạt hiệu quả tốt nhất.
2. Ăn lá tía tô sống
Người bệnh có thể ăn sống 5–7 cành lá tía tô mỗi ngày, có thể nhai trực tiếp hoặc ăn kèm với cơm, các món cuốn. Cách này giúp hấp thu tinh dầu và chất kháng viêm trực tiếp qua đường tiêu hóa.
Lưu ý rửa thật sạch lá trước khi ăn sống để loại bỏ vi khuẩn, bụi bẩn hoặc ký sinh trùng.
3. Đắp lá tía tô giã nát lên khớp
Lấy một nắm lá tía tô tươi, rửa sạch rồi giã nát, sau đó đắp lên vùng khớp bị sưng đau trong 15–20 phút. Có thể trộn thêm với một chút muối và lá lốt để tăng hiệu quả kháng viêm. Nên thực hiện ngay khi có dấu hiệu bùng phát cơn gút cấp.
4. Ngâm chân bằng nước lá tía tô
Dùng khoảng 100g lá tía tô tươi, sắc với 1 lít nước trong 10–15 phút. Sau đó pha với nước lạnh đến khoảng 45–50 độ và ngâm chân trong 15–30 phút, 2–3 lần mỗi tuần. Việc ngâm chân không chỉ giúp giảm sưng đau khớp cổ chân, mà còn giúp thư giãn và cải thiện giấc ngủ.
5. Uống nước bột tía tô
Lá tía tô tươi sau khi phơi hoặc sấy khô được nghiền thành bột mịn. Mỗi lần dùng 1–2 thìa cà phê, pha với nước ấm để uống. Cách này tiện lợi cho người không có nhiều thời gian chuẩn bị nguyên liệu tươi.
6. Đắp bột tía tô lên vùng khớp đau
Trộn bột tía tô với nước ấm thành hỗn hợp sền sệt, đắp lên vùng khớp bị viêm trong 20–30 phút. Sau đó rửa lại bằng nước ấm. Thực hiện đều đặn giúp hỗ trợ giảm viêm, đau.
7. Uống trà tía tô
Hãm khoảng 5–7g lá tía tô khô với 300ml nước sôi trong 10 phút. Có thể uống như trà hàng ngày. Trà tía tô có mùi thơm dễ chịu, giúp thanh nhiệt và hỗ trợ kiểm soát bệnh.
Lưu ý: Đây là các phương pháp hỗ trợ dân gian, không thay thế thuốc điều trị và cần thực hiện đúng cách để đạt hiệu quả tối ưu.
Những lưu ý khi dùng lá tía tô chữa bệnh gút
Dù là dược liệu lành tính, người bệnh vẫn cần tuân thủ một số nguyên tắc an toàn:
- Không dùng quá liều lượng quy định để tránh tác dụng phụ như tiêu chảy, buồn nôn.
- Tránh kết hợp lá tía tô với thuốc tây khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.
- Không dùng cho người sắp phẫu thuật, người bị tăng nhãn áp hoặc dị ứng với tía tô.
- Cần kiên trì áp dụng trong thời gian dài, không nên bỏ dở giữa chừng.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng phương pháp này để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị.
Xem thêm: Bệnh gút kiêng ăn gì và nên ăn gì để kiểm soát hiệu quả?
Kết hợp với chế độ sinh hoạt lành mạnh để tăng hiệu quả
Việc sử dụng lá tía tô chỉ phát huy tối đa hiệu quả khi người bệnh kết hợp với:
- Chế độ ăn khoa học: hạn chế đạm động vật, nội tạng, bia rượu, nước ngọt. Tăng cường rau xanh, trái cây và uống nhiều nước.
- Tập luyện nhẹ nhàng: đi bộ, yoga, bơi lội.
- Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng, kiểm soát cân nặng hợp lý.
- Tái khám định kỳ mỗi 3–6 tháng để theo dõi tình trạng axit uric và tiến triển của bệnh.
Lá tía tô là một dược liệu dân gian có tiềm năng hỗ trợ tích cực trong điều trị bệnh gút nhờ khả năng giảm axit uric, kháng viêm và giảm đau tự nhiên. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả bền vững, người bệnh cần kết hợp phương pháp này với chế độ sinh hoạt hợp lý và tuân thủ phác đồ điều trị y học hiện đại.
Tại Phòng khám Xương Khớp Cao Khang, chúng tôi hiểu rằng mỗi người bệnh là một hành trình khác nhau. Ngoài các phương pháp điều trị y học chính thống, chúng tôi luôn sẵn sàng tư vấn các biện pháp hỗ trợ bằng dược liệu tự nhiên, giúp người bệnh an tâm điều trị và cải thiện chất lượng sống.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Lá tía tô có thực sự chữa khỏi bệnh gút không?
Lá tía tô không thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh gút, nhưng có thể hỗ trợ làm giảm đau, kháng viêm và đào thải axit uric nhờ các hoạt chất tự nhiên. Đây là phương pháp hỗ trợ, cần kết hợp với điều trị y tế và lối sống khoa học.
2. Uống nước lá tía tô trong bao lâu thì có tác dụng?
Hiệu quả phụ thuộc vào cơ địa và mức độ bệnh. Thông thường, nếu uống đều đặn mỗi ngày từ 2–3 tuần, người bệnh có thể cảm nhận được giảm sưng đau nhẹ trong cơn gút cấp. Với mục đích phòng ngừa, nên duy trì định kỳ mỗi ngày hoặc mỗi tuần.
3. Có thể dùng lá tía tô thay thế thuốc điều trị gout không?
Không nên. Lá tía tô chỉ mang tính hỗ trợ, không thể thay thế thuốc kê đơn hay điều trị y tế chính thống. Người bệnh cần tuân thủ phác đồ của bác sĩ, đồng thời sử dụng lá tía tô như biện pháp bổ trợ an toàn.
4. Dùng lá tía tô có gây tác dụng phụ gì không?
Dùng quá liều có thể gây tiêu chảy, buồn nôn, mất nước. Ngoài ra, một số người bị dị ứng với thành phần trong lá tía tô hoặc mắc bệnh lý đặc biệt (tăng nhãn áp, chuẩn bị phẫu thuật…) cần tránh sử dụng.
5. Người bệnh có thể sử dụng lá tía tô theo nhiều cách cùng lúc không?
Có thể, nhưng không nên lạm dụng. Nên chọn 1–2 cách phù hợp với thể trạng (ví dụ: uống trà và ngâm chân) và duy trì đều đặn, thay vì kết hợp quá nhiều cách gây quá tải cho cơ thể.
