Thoát vị đĩa đệm là tình trạng phần nhân nhầy bên trong đĩa đệm cột sống bị thoát ra ngoài, chèn ép vào rễ thần kinh, gây đau nhức, tê bì hoặc thậm chí yếu cơ. Nhiều người bệnh có tâm lý e ngại đi khám hoặc mong muốn tiết kiệm chi phí nên lựa chọn cách điều trị tại nhà. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng nếu áp dụng sai phương pháp, bệnh có thể diễn tiến nặng hơn, gây khó khăn trong điều trị sau này.
Vậy đâu là những cách chữa thoát vị đĩa đệm tại nhà an toàn và hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ từng phương pháp, ưu nhược điểm và những điều cần đặc biệt lưu ý.
1. Nghỉ ngơi hợp lý – Cho cột sống có thời gian hồi phục
Khi cơn đau thoát vị đĩa đệm xuất hiện dữ dội, người bệnh nên dành thời gian nghỉ ngơi trong 1–2 ngày đầu tiên. Việc giảm vận động sẽ giúp làm dịu tình trạng viêm, giảm áp lực lên đĩa đệm và dây thần kinh bị chèn ép. Đây là bước quan trọng để cơ thể bước đầu phục hồi.
Tuy nhiên, cần đặc biệt lưu ý: nghỉ ngơi quá nhiều có thể phản tác dụng. Việc nằm lâu dễ khiến cơ lưng, cơ bụng bị suy yếu, khớp cứng lại và làm chậm quá trình phục hồi. Do đó, sau 1–2 ngày nghỉ ngơi, người bệnh nên quay lại các hoạt động nhẹ nhàng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên viên vật lý trị liệu.
2. Chườm nóng và chườm lạnh – Liệu pháp nhiệt giảm đau tại chỗ
Chườm lạnh
Trong vòng 24 giờ đầu sau khi cơn đau xuất hiện, chườm lạnh là biện pháp hiệu quả giúp giảm sưng viêm, làm tê vùng đau và hạn chế tổn thương lan rộng. Người bệnh có thể dùng đá lạnh cho vào khăn mềm rồi chườm lên vùng thắt lưng hoặc cổ trong 10–15 phút, mỗi lần cách nhau ít nhất 1 tiếng.
Chườm nóng
Sau giai đoạn đầu, chườm nóng giúp giãn cơ, tăng lưu thông máu và giảm co cứng vùng bị tổn thương. Có thể dùng túi chườm chuyên dụng hoặc chai nước ấm bọc vải và chườm lên vùng đau khoảng 15–20 phút/lần. Nên nằm thư giãn trong lúc chườm và tránh vận động ngay sau đó để tránh làm trầm trọng thêm tình trạng đau.
Lưu ý: Không áp dụng chườm nhiệt với các tổn thương nặng, sưng viêm dữ dội hoặc có biểu hiện sốt.
3. Tập các bài tập dành cho người bị thoát vị đĩa đệm
Tập luyện đúng cách giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp nâng đỡ cột sống, cải thiện tư thế và hỗ trợ giảm đau hiệu quả. Các bài tập nhẹ nhàng còn giúp giảm căng thẳng và giải phóng hormone endorphin – một chất giảm đau tự nhiên trong cơ thể.
Một số bài tập gợi ý:
- Bài tập xương chậu: Nằm ngửa, đầu gối co, ép lưng sát mặt sàn rồi thả lỏng. Thực hiện 10 lần.
- Kéo gối về bụng: Nằm ngửa, kéo một chân gập sát bụng, giữ 10 giây, đổi chân.
- Gập và xoay cổ: Giúp giảm áp lực vùng đĩa đệm cổ.
Cảnh báo quan trọng:
- Không tập các bài vặn mình, khom lưng, gập người sâu.
- Tập sai kỹ thuật hoặc quá sức có thể làm rách đĩa đệm nặng hơn.
- Tốt nhất nên tập dưới sự hướng dẫn của bác sĩ phục hồi chức năng hoặc kỹ thuật viên vật lý trị liệu.
4. Dùng thuốc giảm đau không kê đơn – Giảm triệu chứng tạm thời
Các loại thuốc như Paracetamol, Ibuprofen, Naproxen có thể giúp người bệnh kiểm soát cơn đau ở mức độ nhẹ đến trung bình. Một số trường hợp bị co thắt cơ vùng lưng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giãn cơ để hỗ trợ thêm.
Tuy nhiên, tuyệt đối không tự ý tăng liều hoặc sử dụng kéo dài. Việc lạm dụng thuốc giảm đau có thể gây hại gan, thận, dạ dày và che giấu các triệu chứng nặng hơn. Khi thuốc không còn hiệu quả, người bệnh nên đi khám để được chỉ định thuốc đặc trị hoặc phương pháp can thiệp khác.
5. Massage và bấm huyệt – Thư giãn và hỗ trợ giảm đau
Massage đúng cách giúp làm mềm mô cơ, tăng cường tuần hoàn máu và giảm co cứng ở vùng bị ảnh hưởng. Bấm huyệt theo y học cổ truyền cũng được ứng dụng để kích thích lưu thông khí huyết và giảm đau.
Tuy nhiên, phương pháp này chỉ nên thực hiện tại các cơ sở chuyên môn, có người có kinh nghiệm thực hiện. Tự ý massage hoặc bấm huyệt tại nhà không đúng kỹ thuật có thể khiến tình trạng thoát vị nặng hơn, thậm chí gây tổn thương dây thần kinh.
6. Áp dụng mẹo dân gian và bài thuốc Đông y – Thận trọng và có chọn lọc
Một số mẹo dân gian như dùng xương rồng trộn muối hơ nóng, rượu chuối hột, nước lá mật gấu pha bia… được truyền miệng là có tác dụng giảm đau thoát vị. Ngoài ra, các bài thuốc Đông y cũng được nhiều người sử dụng với thành phần như chìa vôi, ngải cứu, tầm gửi, cỏ xước…
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, hầu hết những phương pháp này chưa được kiểm chứng bằng khoa học hiện đại. Tác dụng có thể chỉ tạm thời và không phù hợp với mọi cơ địa. Nhiều trường hợp lạm dụng thuốc nam không rõ nguồn gốc còn dẫn đến ngộ độc, viêm loét dạ dày, tổn thương gan thận.
Khuyến cáo: Nếu muốn áp dụng Đông y, cần đến khám tại các cơ sở y học cổ truyền uy tín để được kê toa phù hợp theo thể bệnh.
Những sai lầm thường gặp khi tự chữa tại nhà
- Nghĩ rằng chỉ cần nghỉ ngơi là khỏi: Điều này dễ khiến bệnh chuyển từ cấp tính sang mạn tính.
- Tự ý dùng thuốc giảm đau liều cao hoặc kéo dài.
- Tin vào mẹo truyền miệng, bài thuốc “gia truyền” không rõ nguồn gốc.
- Tập sai bài tập hoặc quá sức gây tổn thương thêm cho cột sống.
Khi nào nên đến khám bác sĩ chuyên khoa?
Người bệnh cần đến khám ngay khi xuất hiện các dấu hiệu sau:
- Đau kéo dài hơn 1 tuần không giảm dù đã nghỉ ngơi.
- Tê bì lan xuống chân, yếu chi dưới.
- Mất kiểm soát đại tiểu tiện (cảnh báo chèn ép tủy nghiêm trọng).
- Đau dữ dội sau té ngã, chấn thương.
Phòng khám Xương Khớp Cao Khang luôn sẵn sàng tiếp nhận, chẩn đoán và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp – từ bảo tồn đến can thiệp nếu cần thiết. Việc thăm khám sớm sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả và phòng ngừa biến chứng nghiêm trọng như teo cơ, liệt vận động.
Kết luận
Các cách chữa thoát vị đĩa đệm tại nhà như nghỉ ngơi hợp lý, chườm nóng/lạnh, tập luyện nhẹ nhàng và dùng thuốc giảm đau có thể giúp giảm triệu chứng trong trường hợp nhẹ. Tuy nhiên, chúng không thể thay thế điều trị y khoa và không xử lý được nguyên nhân gốc rễ.
Điều quan trọng nhất là người bệnh cần lắng nghe cơ thể, nhận diện dấu hiệu cảnh báo và đến khám chuyên khoa càng sớm càng tốt. Phối hợp điều trị theo phác đồ bác sĩ, kết hợp chăm sóc tại nhà đúng cách, chính là chìa khóa giúp người bệnh thoát khỏi nỗi đau đĩa đệm một cách an toàn và bền vững.
