Viêm khớp gối là một trong những bệnh lý xương khớp phổ biến, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Vậy viêm khớp gối là gì, nguyên nhân do đâu và điều trị ra sao? Bài viết dưới đây từ sẽ giúp bạn hiểu rõ về tình trạng này.
Viêm khớp gối là gì?
Viêm khớp gối là tình trạng tổn thương xảy ra ở các bộ phận cấu tạo nên khớp gối, đặc biệt là phần sụn khớp – lớp mô mềm có vai trò đệm giữa các đầu xương. Khi sụn bị bào mòn, xù xì hoặc thô ráp, khả năng giảm chấn và trượt của khớp bị suy giảm, khiến các đầu xương cọ xát trực tiếp vào nhau, gây đau, viêm và hạn chế vận động.
Viêm khớp gối không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà còn tiềm ẩn nguy cơ tàn phế nếu không được điều trị đúng cách.
Dấu hiệu nhận biết viêm khớp gối
Người bệnh viêm khớp gối thường xuất hiện một hoặc nhiều dấu hiệu sau:
Đau nhức khớp gối: Cơn đau có thể âm ỉ kéo dài hoặc đột ngột dữ dội. Thường xuất hiện vào buổi sáng, sau khi ngủ trưa, hoặc sau khi vận động mạnh. Ở giai đoạn nặng, đau có thể xuất hiện cả khi nghỉ ngơi và về đêm, ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Hạn chế vận động: Sưng viêm làm cứng khớp, khiến việc đứng lên, ngồi xuống, gập – duỗi gối trở nên khó khăn.
Sưng đỏ, nóng tại khớp gối: Biểu hiện viêm cấp tính do dịch khớp tích tụ.
Cứng khớp: Cảm giác cứng, khó di chuyển sau thời gian dài bất động (ngồi lâu, sáng sớm sau ngủ).
Khớp yếu, lỏng lẻo: Người bệnh có thể cảm thấy mất thăng bằng, khó kiểm soát bước đi.
Biến dạng khớp: Giai đoạn muộn có thể xuất hiện tình trạng cong vào trong hoặc ra ngoài.
Phát ra tiếng kêu lục cục: Khi gập hoặc duỗi gối.
Triệu chứng toàn thân khác: Sốt nhẹ, mẩn đỏ (thường gặp ở các thể viêm do bệnh tự miễn hoặc chuyển hóa).
Nguyên nhân gây viêm khớp gối
Viêm khớp gối có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau:
Chấn thương khớp: Do tai nạn, chơi thể thao, mang vác nặng, hoặc ngồi xổm kéo dài. Các chấn thương như rách dây chằng, rách sụn chêm, trật khớp đều làm tăng nguy cơ viêm khớp gối.
Thoái hóa khớp: Theo thời gian, sụn khớp bị mài mòn tự nhiên. Quá trình thoái hóa diễn ra nhanh hơn ở người lớn tuổi, người lao động nặng, hoặc người thiếu chất dinh dưỡng.
Viêm khớp dạng thấp: Bệnh tự miễn ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt dịch và mô quanh khớp, làm khớp gối sưng đau kéo dài, dễ biến dạng.
Viêm bao hoạt dịch khớp: Bao hoạt dịch là phần đệm chứa dịch nhờn quanh khớp. Khi bị viêm, nó làm tăng ma sát và gây đau khớp.
Loãng xương: Làm giảm mật độ xương và khả năng tự phục hồi của sụn, dẫn đến dễ tổn thương khớp.
Tổn thương quanh bánh chè: Viêm gân bánh chè, trật khớp chè đùi… gây đau khu trú vùng trước gối.
Bệnh Osgood-Schlatter: Thường gặp ở lứa tuổi đang phát triển, gây đau phía dưới xương bánh chè.
Rối loạn chuyển hóa: Bệnh Gout, giả Gout gây lắng đọng tinh thể trong khớp, gây viêm đau dữ dội.
Những ai dễ mắc viêm khớp gối?
Người từ 60 tuổi trở lên.
Người làm công việc thường xuyên đứng lâu, ngồi xổm, đi bộ xa hoặc mang vác nặng.
Người thừa cân, béo phì.
Người có tiền sử gia đình mắc bệnh khớp.
Vận động viên hoặc người từng bị chấn thương gối.
Nhân viên văn phòng ngồi nhiều, ít vận động.
Người thường xuyên bị căng thẳng kéo dài.
Tuy nhiên hiện nay viêm khớp gối ở người trẻ cũng đang ngày càng phổ biến hơn, đặc biệt ở những người làm việc trong môi trường văn phòng, ít vận động.
Chẩn đoán viêm khớp gối như thế nào?
Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ có thể thực hiện:
Khám lâm sàng: Kiểm tra tầm vận động, dấu hiệu đau, biến dạng hoặc mất cân bằng khớp.
Chụp X-quang: Đánh giá mức độ thoái hóa, khoảng cách khớp, gai xương.
Chụp cộng hưởng từ (MRI): Quan sát rõ mô mềm, sụn, dây chằng.
Xét nghiệm dịch khớp: Kiểm tra dấu hiệu viêm, nhiễm khuẩn hoặc tinh thể acid uric.
Biến chứng nếu không điều trị kịp thời
Viêm khớp gối nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh:
1. Teo cơ vùng đùi và cẳng chân
Khi khớp gối bị viêm đau, người bệnh có xu hướng hạn chế vận động, lâu ngày sẽ khiến các cơ quanh khớp gối (nhất là cơ đùi) bị suy yếu và teo nhỏ. Cơ bắp không chỉ mất đi sức mạnh mà còn gây mất cân bằng, khiến khớp gối càng yếu thêm.
2. Dính khớp, biến dạng khớp
Sự viêm kéo dài khiến các mô xung quanh khớp bị xơ hóa, làm giảm khả năng co duỗi khớp gối. Nếu để lâu, khớp có thể bị dính hoàn toàn, không thể cử động, kèm theo biến dạng rõ rệt như cong vào trong (chân vòng kiềng) hoặc cong ra ngoài (chân chữ X).
3. Suy giảm chức năng vận động nghiêm trọng
Ở giai đoạn nặng, người bệnh không thể đi lại bình thường, phải dùng gậy hỗ trợ hoặc xe lăn. Tình trạng này ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt cá nhân và làm tăng nguy cơ lệ thuộc vào người khác trong cuộc sống hàng ngày.
4. Tổn thương tim mạch (do thấp khớp cấp)
Một số thể viêm khớp gối như thấp khớp cấp nếu không điều trị kịp thời có thể gây viêm nội tâm mạc, tổn thương van tim và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đặc biệt ở trẻ em và thanh thiếu niên.
5. Tàn phế
Đây là biến chứng nghiêm trọng nhất. Người bệnh mất hoàn toàn khả năng vận động khớp gối, không thể đi lại và sinh hoạt bình thường, dẫn đến tàn phế vĩnh viễn nếu không được can thiệp phẫu thuật hoặc phục hồi chức năng đúng cách.
6. Rối loạn giấc ngủ và tâm lý
Cơn đau kéo dài về đêm khiến người bệnh khó ngủ, ngủ không sâu giấc, dẫn đến mệt mỏi, dễ cáu gắt, giảm chất lượng sống. Về lâu dài có thể gây trầm cảm, stress hoặc rối loạn lo âu.
Phương pháp điều trị viêm khớp gối
Thay đổi lối sống: Giảm cân nếu thừa cân, tập các bài nhẹ như đi bộ, đạp xe hoặc bơi lội.
Vật lý trị liệu: Các bài tập chuyên biệt giúp phục hồi chức năng khớp, giảm đau và duy trì độ linh hoạt.
Sử dụng thuốc:
Thuốc giảm đau, chống viêm không steroid (NSAIDs).
Thuốc tiêm corticoid trong trường hợp viêm nặng.
Phẫu thuật: Áp dụng với trường hợp nặng, gồm nội soi làm sạch khớp hoặc thay khớp gối nhân tạo.
Liệu pháp nóng/lạnh: Đắp ấm để tăng tuần hoàn hoặc chườm lạnh giúp giảm sưng đau.
Châm cứu, xoa bóp: Giúp thư giãn cơ và giảm triệu chứng đau mạn tính.
Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh viêm khớp gối
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và làm chậm tiến trình viêm khớp gối. Một chế độ ăn khoa học giúp giảm viêm, tăng tái tạo sụn và cải thiện độ linh hoạt của khớp.
1. Nhóm thực phẩm nên bổ sung
Cá béo (cá hồi, cá thu, cá trích, cá ngừ): Dồi dào omega-3, có tác dụng kháng viêm tự nhiên, giảm sưng và đau khớp hiệu quả.
Nước hầm xương ống, sườn sụn: Chứa collagen, glucosamin và chondroitin – là các thành phần cấu tạo sụn khớp. Tuy nhiên, cần dùng ở mức độ vừa phải và không thay thế thực phẩm chức năng chuyên biệt.
Thịt nạc, trứng, sữa: Cung cấp protein cần thiết để tái tạo mô và duy trì sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp.
Rau xanh đậm (cải bó xôi, cải xoăn, bông cải xanh): Giàu vitamin K, C và canxi, tốt cho sức khỏe xương khớp.
Đậu nành và chế phẩm từ đậu nành: Có chứa isoflavone – chất chống viêm tự nhiên và hỗ trợ giảm triệu chứng viêm khớp.
Ngũ cốc nguyên hạt (yến mạch, gạo lứt): Giàu chất xơ, vitamin nhóm B và khoáng chất, giúp tăng cường chuyển hóa và giảm viêm.
Trái cây tươi (cam, chanh, dứa, đu đủ, kiwi): Giàu vitamin C và enzyme bromelain, giúp chống oxy hóa, kháng viêm và phục hồi tổn thương khớp.
2. Nhóm thực phẩm cần hạn chế
Thực phẩm chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ, chiên rán: Làm tăng viêm trong cơ thể, thúc đẩy quá trình thoái hóa sụn khớp.
Đường tinh luyện, bánh kẹo ngọt, nước ngọt có gas: Làm tăng cân nhanh, tạo áp lực lên khớp gối.
Rượu bia, thuốc lá: Làm giảm hấp thu canxi và vitamin D, gây mất cân bằng chuyển hóa xương.
Nội tạng động vật, thịt đỏ, thực phẩm chứa purin cao: Làm tăng nguy cơ bùng phát các cơn viêm khớp do Gout.
Biện pháp phòng ngừa viêm khớp gối
Phòng bệnh hơn chữa bệnh – để giảm nguy cơ mắc viêm khớp gối, bạn có thể áp dụng các biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả sau:
Duy trì cân nặng hợp lý.
Tập thể dục đều đặn, đúng kỹ thuật.
Không mang vác quá sức.
Bổ sung canxi, vitamin D và omega-3 hợp lý.
Giữ tư thế đúng khi làm việc, sinh hoạt.
Sử dụng thực phẩm chức năng theo hướng dẫn bác sĩ.
Tránh chấn thương gối, đặc biệt ở người trẻ chơi thể thao.
Dưới đây là đoạn kết luận hoàn chỉnh cho bài viết, với phần giới thiệu Phòng khám Xương khớp Cao Khang được lồng ghép tự nhiên, uy tín và mang tính chuyên môn:
Viêm khớp gối là bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu, cũng như áp dụng chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng và phòng ngừa hợp lý là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe xương khớp lâu dài. Người bệnh tuyệt đối không nên chủ quan hay tự điều trị tại nhà khi chưa có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.
Phòng khám Xương khớp Cao Khang là địa chỉ đáng tin cậy trong thăm khám và điều trị các bệnh lý cơ xương khớp, đặc biệt là viêm khớp gối. Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại, cùng phác đồ điều trị cá nhân hóa, Cao Khang cam kết mang đến hiệu quả điều trị tối ưu và dịch vụ chăm sóc toàn diện cho từng bệnh nhân.
