Trong khi thoái hóa khớp háng từ lâu đã được xem là “bệnh lý tuổi già”, thì những năm gần đây, tỷ lệ người trẻ mắc căn bệnh này đang có xu hướng gia tăng rõ rệt. Những cơn đau ở vùng háng, cứng khớp khi vận động, hay những tiếng “lục cục” khi xoay chân… không còn là chuyện xa lạ đối với nhiều người ở độ tuổi dưới 40. Điều này đặt ra câu hỏi: tại sao người trẻ lại thoái hóa khớp – và phải làm gì để điều trị hiệu quả?
Nguyên nhân gây thoái hóa khớp háng ở người trẻ
Thoái hóa khớp háng không chỉ đơn thuần là quá trình “lão hóa theo thời gian”, mà còn là kết quả của nhiều yếu tố nguy cơ tác động sớm và âm thầm.
1. Cơ địa và yếu tố di truyền:
Một số người sinh ra đã có cấu trúc xương yếu hoặc bất thường về khớp háng. Nếu trong gia đình từng có người mắc các bệnh lý xương khớp, nguy cơ di truyền sẽ tăng lên. Bên cạnh đó, mật độ xương thấp bẩm sinh hoặc loạn sản khớp háng từ nhỏ là yếu tố nền tiềm ẩn gây thoái hóa sớm.
2. Chấn thương:
Chấn thương vùng hông – dù là từ chấn thương thể thao, tai nạn giao thông hay té ngã – đều có thể để lại tổn thương lâu dài cho khớp háng. Những tổn thương này, nếu không được điều trị triệt để, có thể dẫn tới thoái hóa sớm do bề mặt sụn bị tổn hại.
3. Áp lực không đều lên khớp:
Ngồi, nằm, đứng quá lâu ở một tư thế khiến lực dồn lên khớp háng không được phân phối đồng đều, lâu ngày sẽ bào mòn sụn và khiến khớp suy yếu. Việc mang vác vật nặng, đứng nhiều, hoặc luyện tập thể thao sai cách cũng là tác nhân thường gặp.
4. Sinh hoạt không lành mạnh:
- Lối sống thiếu vận động khiến các khớp bị “lười hoạt động”, kém linh hoạt và dễ tổn thương.
- Lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá làm giảm tuần hoàn máu đến khớp, tổn hại đến tế bào xương.
- Chế độ ăn nghèo dinh dưỡng, đặc biệt thiếu canxi, vitamin D, magie… làm suy yếu cấu trúc xương khớp.
5. Mất cân bằng cơ:
Cơ vùng hông – đùi – mông yếu hoặc lệch trái/phải có thể khiến khớp háng chịu lực không đều, từ đó đẩy nhanh quá trình thoái hóa.
6. Bệnh lý nền:
Các bệnh viêm khớp tự miễn (viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ…), hoại tử chỏm xương đùi, hoặc các bệnh lý bẩm sinh như loạn sản khớp háng đều có thể gây tổn thương khớp và dẫn đến thoái hóa từ sớm.
Triệu chứng điển hình của thoái hóa khớp háng ở người trẻ
Việc phát hiện sớm các dấu hiệu thoái hóa sẽ giúp can thiệp kịp thời, giảm nguy cơ tàn phế.
Đau vùng háng hoặc đùi: Thường xuất hiện khi vận động (đi bộ, leo cầu thang), lan xuống khớp gối, sau mông, đặc biệt đau tăng khi ngồi lâu hoặc thời tiết thay đổi.
Cứng khớp buổi sáng: Cảm giác “khớp bị khóa” sau khi ngủ dậy, thường kéo dài khoảng 15–20 phút rồi giảm dần sau khi vận động nhẹ.
Sưng, viêm quanh khớp: Gây cảm giác nóng, đỏ hoặc căng tức vùng háng.
Giảm biên độ vận động: Khó giơ chân cao, sải chân ngắn hơn bình thường, không xoay được hông linh hoạt.
Tiếng lục cục khi di chuyển: Có thể cảm nhận khớp kêu hoặc lục cục mỗi khi bước đi, dạng chân hoặc xoay người.
Thay đổi dáng đi: Một số người phải bước khập khiễng, nghiêng người hoặc thay đổi tư thế để giảm đau.
Hạn chế hoạt động thể thao, giảm hiệu suất lao động: Những động tác đơn giản như chạy, nhảy, mang vác, thậm chí ngồi lâu… đều trở nên khó khăn.
Chẩn đoán thoái hóa khớp háng ở người trẻ
Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ thực hiện:
Khám lâm sàng: Kiểm tra tầm vận động khớp háng, vị trí đau, dáng đi.
Chụp X-quang: Giúp phát hiện khe khớp hẹp, gai xương hoặc biến dạng khớp.
Siêu âm: Đánh giá tình trạng tràn dịch khớp, tổn thương mô mềm.
MRI (Cộng hưởng từ): Phát hiện sớm thoái hóa sụn, tổn thương sụn khớp hoặc hoại tử chỏm xương đùi.
Xét nghiệm máu/dịch khớp: Tìm dấu hiệu viêm, tự miễn hoặc nhiễm trùng.
Phương pháp điều trị thoái hóa khớp háng ở người trẻ
Việc điều trị thoái hóa khớp háng ở người trẻ không chỉ nhằm mục tiêu giảm đau mà còn cần đảm bảo phục hồi chức năng vận động, ngăn ngừa tiến triển nặng hơn và giúp người bệnh quay trở lại cuộc sống năng động. Tùy theo mức độ tổn thương và thể trạng, bác sĩ sẽ lựa chọn hoặc phối hợp các phương pháp điều trị dưới đây:
1. Dùng thuốc
Đây là bước điều trị cơ bản và thường được áp dụng đầu tiên khi bệnh mới khởi phát hoặc ở mức độ nhẹ – trung bình.
Thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen, naproxen có thể giúp giảm triệu chứng đau nhức, viêm sưng và cải thiện khả năng vận động.
Thuốc giãn cơ có thể được chỉ định nếu người bệnh có biểu hiện co cứng cơ hông – đùi.
Thuốc bổ sung sụn khớp (glucosamine, chondroitin, collagen type II…) hỗ trợ nuôi dưỡng sụn khớp, tuy nhiên hiệu quả tùy cơ địa từng người và cần sử dụng lâu dài.
Tiêm corticosteroid nội khớp có thể được cân nhắc trong trường hợp đau nặng, không đáp ứng với thuốc uống. Tuy nhiên, tiêm khớp cần được thực hiện đúng kỹ thuật và không nên lạm dụng do nguy cơ làm mỏng sụn khớp.
Lưu ý: Người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hoặc tăng liều.
2. Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng
Đây là phương pháp giúp kéo giãn cơ, tăng sức mạnh cơ vùng hông – đùi, duy trì biên độ vận động khớp háng và làm chậm quá trình thoái hóa.
Các bài tập đơn giản như: Co – duỗi chân khi nằm, kéo đầu gối lên ngực, xoay hông nhẹ nhàng, tập mở rộng khớp háng với dây kháng lực…
Ngoài ra, các phương pháp như điện xung trị liệu, siêu âm trị liệu, chườm nóng cũng giúp giảm đau, tăng tuần hoàn máu, thư giãn cơ. Việc tập luyện cần được thực hiện đều đặn, dưới sự hướng dẫn của kỹ thuật viên phục hồi chức năng hoặc bác sĩ chuyên khoa.
3. Phẫu thuật (nếu cần thiết)
Trong trường hợp các phương pháp điều trị bảo tồn không mang lại kết quả sau 3–6 tháng, hoặc khi tổn thương khớp nghiêm trọng (gai xương lớn, hoại tử chỏm xương đùi, lệch trục khớp…), bác sĩ có thể cân nhắc can thiệp phẫu thuật.
Phẫu thuật nội soi khớp háng: Cắt bỏ mô viêm, mảnh vụn trong khớp, tái tạo bề mặt sụn.
Thay khớp háng bán phần hoặc toàn phần: Giải pháp triệt để trong trường hợp thoái hóa nặng, khớp mất chức năng.
4. Điều chỉnh lối sống và thói quen sinh hoạt
Thay đổi thói quen sống là một trong những yếu tố then chốt giúp điều trị và ngăn ngừa tái phát.
Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm áp lực đè nặng lên khớp háng mỗi khi vận động.
Chế độ dinh dưỡng cân đối: Bổ sung canxi, vitamin D, magie, omega-3, protein từ cá, rau xanh, hạt và sữa.
Hạn chế rượu bia, thuốc lá: Các chất này ảnh hưởng xấu đến xương khớp và khả năng phục hồi của cơ thể.
Thường xuyên vận động nhẹ nhàng: Bơi lội, yoga, đạp xe là những môn thể thao tốt cho khớp háng.
Tư thế ngồi – nằm – làm việc đúng: Tránh vắt chéo chân, ngồi thấp, ngủ trên đệm quá cứng hoặc quá mềm.
5. Hỗ trợ điều trị và chăm sóc tại nhà
Sử dụng gậy hỗ trợ khi đi lại: Giúp phân bố lại lực lên cơ thể, giảm áp lực lên khớp háng.
Dụng cụ hỗ trợ như đệm lưng, gối giữa hai chân khi ngủ: Giảm cảm giác khó chịu khi thay đổi tư thế.
Chườm nóng hoặc lạnh: Tùy theo tình trạng đau – sưng mà chọn liệu pháp phù hợp.
Chăm sóc tâm lý: Trầm cảm, căng thẳng kéo dài có thể làm trầm trọng thêm tình trạng đau mạn tính.
Tại Cao Khang, chúng tôi hiểu rằng không chỉ người cao tuổi, mà cả người trẻ cũng cần được chăm sóc xương khớp một cách chuyên sâu. Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại và phác đồ cá nhân hóa – Phòng khám Xương khớp Cao Khang cam kết đồng hành cùng bạn trên hành trình phục hồi vận động và nâng cao chất lượng sống.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Người trẻ tuổi có thật sự dễ bị thoái hóa khớp háng không?
Có. Dù thoái hóa khớp thường gặp ở người cao tuổi, nhưng ngày càng nhiều người trẻ bị chẩn đoán thoái hóa khớp háng do thói quen sinh hoạt kém lành mạnh, ít vận động, chấn thương hoặc mắc các bệnh lý nền.
2. Thoái hóa khớp háng ở người trẻ có chữa khỏi hoàn toàn không?
Không thể “chữa khỏi hoàn toàn”, nhưng nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách, người bệnh có thể kiểm soát triệu chứng rất tốt, phục hồi chức năng và ngăn chặn tiến triển nặng hơn.
3. Dấu hiệu sớm nào cảnh báo thoái hóa khớp háng?
Đau vùng háng, đùi hoặc mông khi vận động, cảm giác cứng khớp buổi sáng, khó xoay chân hoặc tiếng lục cục khi bước đi là những dấu hiệu bạn nên đi khám sớm.
4. Người trẻ bị thoái hóa khớp có nên chơi thể thao không?
Nên. Tuy nhiên, cần chọn môn thể thao phù hợp như bơi lội, đi bộ, yoga và tránh các hoạt động tạo lực mạnh lên khớp như chạy đường dài, đá bóng, leo núi.
5. Bao lâu nên đi tái khám khi bị thoái hóa khớp háng?
Thông thường, mỗi 1–3 tháng tùy theo mức độ bệnh và phác đồ điều trị. Nếu có dấu hiệu đau tăng, sưng, đi lại khó khăn hơn thì nên tái khám ngay.
