Phẫu thuật nội soi đã trở thành một trong những kỹ thuật điều trị được ứng dụng rộng rãi trong y học hiện đại. Với khả năng can thiệp chính xác, ít xâm lấn, mang lại hiệu quả cao và rút ngắn thời gian hồi phục, phương pháp này đang được lựa chọn phổ biến trong điều trị nhiều bệnh lý, đặc biệt là trong lĩnh vực cơ xương khớp. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về mổ nội soi, từ quy trình thực hiện, những ưu điểm vượt trội, cho đến các lưu ý quan trọng sau mổ.
Phẫu thuật nội soi là gì?
Phẫu thuật nội soi là một phương pháp mổ hiện đại, ít xâm lấn, sử dụng những vết rạch da nhỏ (thường dưới 1cm) để đưa ống nội soi và các dụng cụ chuyên biệt vào bên trong cơ thể. Đầu ống nội soi gắn camera có độ phân giải cao, giúp phóng đại hình ảnh các mô, khớp và tổn thương bên trong lên màn hình. Nhờ đó, bác sĩ có thể quan sát rõ ràng và thực hiện các thao tác điều trị chính xác mà không cần mở vết mổ lớn như phương pháp mổ truyền thống.
Với riêng chuyên ngành cơ xương khớp, nội soi được ứng dụng phổ biến trong điều trị thoái hóa khớp, tổn thương sụn chêm, rách dây chằng, viêm khớp, hoặc các tổn thương do chấn thương thể thao.
Quy trình phẫu thuật nội soi diễn ra như thế nào?
Một ca phẫu thuật nội soi thông thường bao gồm các bước:
1. Thăm khám và đánh giá trước mổ
Bệnh nhân sẽ được khám lâm sàng kết hợp với chụp cộng hưởng từ (MRI), siêu âm, hoặc X-quang để đánh giá tình trạng tổn thương. Ngoài ra, các xét nghiệm máu, chức năng đông máu, điện tim… cũng được thực hiện để đảm bảo an toàn gây mê.
2. Gây mê/gây tê và tạo đường vào
Tùy theo vị trí cần phẫu thuật và thể trạng người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định gây tê vùng (ví dụ khớp gối) hoặc gây mê toàn thân. Sau đó, các vết rạch nhỏ được tạo ra để đưa ống nội soi và các dụng cụ mổ vào.
3. Quan sát – xử lý – kiểm tra
Dưới hình ảnh phóng đại từ camera, bác sĩ sẽ khảo sát toàn bộ khớp, xác định chính xác vị trí tổn thương và tiến hành xử lý: cắt lọc mô viêm, khâu sụn, tái tạo dây chằng, lấy dị vật, hút dịch khớp…
4. Kết thúc và theo dõi hậu phẫu
Sau khi hoàn tất, các dụng cụ sẽ được rút ra, vết rạch được khâu lại bằng chỉ y tế. Người bệnh được chuyển đến phòng hồi sức theo dõi thêm vài giờ trước khi về phòng điều trị.
5. Thời gian hồi phục sau phẫu thuật nội soi
Tùy loại phẫu thuật và cơ địa từng người, thời gian hồi phục có thể dao động:
Các tiểu phẫu (như nội soi cắt bao hoạt dịch): hồi phục sau 1–2 ngày.
Các phẫu thuật dây chằng hoặc sụn chêm: có thể cần 2–6 tuần vận động nhẹ, từ 2–3 tháng để vận động mạnh.
Trường hợp nội soi khớp vai, khớp háng: thời gian hồi phục lâu hơn, trung bình 3–4 tháng.
Ưu điểm nổi bật của mổ nội soi
So với phẫu thuật mổ mở, nội soi mang lại rất nhiều lợi ích thiết thực:
- Ít đau sau mổ: Do ít tổn thương mô, người bệnh hầu như không cần dùng thuốc giảm đau kéo dài.
- Thẩm mỹ cao: Vết rạch nhỏ, ít để lại sẹo.
- Thời gian hồi phục nhanh: Người bệnh có thể ra viện sớm và quay lại sinh hoạt bình thường chỉ sau vài ngày.
- Ít biến chứng: Tỷ lệ nhiễm trùng, mất máu, dính mô… thấp hơn nhiều so với mổ mở.
- Chính xác cao: Nhờ hình ảnh phóng đại, bác sĩ có thể xử lý tổn thương nhỏ mà mắt thường khó quan sát được trong mổ mở.
- Bảo tồn mô lành: Nội soi chỉ can thiệp vào vùng tổn thương, hạn chế tổn thương mô xung quanh.
Chính vì vậy, nhiều bệnh nhân – đặc biệt là người trẻ, người lao động hoặc vận động viên – ưu tiên chọn nội soi để rút ngắn thời gian nghỉ dưỡng, sớm quay lại sinh hoạt, làm việc.
Sử dụng phẫu thuật nội soi vào mục đích chẩn đoán và điều trị những vấn đề gì?
Xương khớp: Rách sụn chêm, đứt dây chằng, viêm khớp, dính khớp.
Tiêu hóa: Cắt túi mật, mổ ruột thừa, thoát vị bẹn.
Phụ khoa: U nang buồng trứng, lạc nội mạc tử cung, thai ngoài tử cung.
Tiết niệu: Sỏi thận, phì đại tuyến tiền liệt.
Ung thư: Cắt u nhỏ, sinh thiết khối u nghi ngờ.
Những lưu ý cần biết đối với mổ nội soi
Để đảm bảo hiệu quả điều trị và hạn chế biến chứng sau mổ, người bệnh cần lưu ý:
Lựa chọn đúng thời điểm mổ: Không nên trì hoãn nếu có chỉ định mổ nội soi từ bác sĩ, vì tổn thương lâu ngày có thể chuyển sang mãn tính hoặc gây biến chứng.
Chăm sóc vết mổ đúng cách: Giữ vết mổ khô, sạch. Không tự ý tháo băng hoặc lau rửa bằng các dung dịch không được bác sĩ chỉ định.
Tuân thủ lịch tái khám: Để bác sĩ kiểm tra vết mổ, đánh giá tiến trình hồi phục và hướng dẫn phục hồi chức năng nếu cần.
Thực hiện vật lý trị liệu (nếu có chỉ định): Đặc biệt quan trọng trong các ca phẫu thuật khớp gối hoặc khớp vai, giúp phục hồi vận động nhanh chóng.
Không tự ý dùng thuốc giảm đau, kháng sinh: Việc dùng thuốc phải theo đúng đơn của bác sĩ để tránh tương tác thuốc và kháng kháng sinh.
Các nguy cơ có thể gặp sau phẫu thuật nội soi
Mặc dù là phương pháp ít xâm lấn, nội soi vẫn có thể tiềm ẩn một số biến chứng, tuy tỷ lệ rất thấp:
Đau nhẹ quanh vết mổ hoặc vùng khớp can thiệp
Phù nề, bầm tím hoặc cảm giác tê (thường tự hết sau vài ngày)
Nhiễm trùng vết mổ (hiếm gặp nếu vô trùng tốt)
Tổn thương mạch máu hoặc thần kinh xung quanh (rất hiếm)
Phản ứng phụ với thuốc mê hoặc thuốc tê
Do đó, bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ, đặc biệt trong chăm sóc vết mổ và tái khám đúng hẹn.
Chăm sóc và hồi phục sau phẫu thuật nội soi
Chế độ vận động
Nghỉ ngơi ít nhất 24-48 giờ đầu sau mổ
Vận động sớm theo chỉ dẫn bác sĩ phục hồi chức năng
Tránh mang vác nặng hoặc cử động mạnh vùng mổ trong vài tuần đầu
Dinh dưỡng và thuốc men
Ăn uống đủ dinh dưỡng, tránh thực phẩm khó tiêu hoặc gây viêm
Dùng thuốc kháng viêm, giảm đau, chống phù nề theo đơn
Theo dõi các dấu hiệu bất thường: sốt, đau tăng, mủ hoặc dịch rỉ ra
Tái khám đúng lịch
Thường sau 5-7 ngày cần tái khám để cắt chỉ, kiểm tra mức độ lành vết mổ và đánh giá hiệu quả phẫu thuật.
FAQ – Giải đáp một số thắc mắc thường gặp
1. Phẫu thuật nội soi có đau không?
Trong quá trình mổ, bệnh nhân được gây mê hoặc gây tê nên không cảm thấy đau. Sau mổ có thể hơi ê hoặc tức nhẹ tại vết mổ, nhưng đa phần được kiểm soát tốt bằng thuốc giảm đau.
2. Có thể về nhà ngay sau khi phẫu thuật nội soi không?
Đa số các ca nội soi đơn giản, nếu không có biến chứng, bệnh nhân có thể được ra viện trong ngày hoặc sau 24 giờ theo dõi. Tuy nhiên, với những phẫu thuật phức tạp như nội soi tái tạo dây chằng chéo trước, nội soi khớp vai hoặc các ca có kèm theo thủ thuật phức tạp khác, thời gian nằm viện có thể kéo dài hơn – thường từ 1 đến 3 ngày.
Việc ra viện sẽ được quyết định dựa trên tình trạng sức khỏe tổng thể, mức độ hồi phục sau gây mê, và các chỉ số sinh hiệu ổn định.
3. Phẫu thuật nội soi có cần vật lý trị liệu không?
Có. Trong nhiều trường hợp, đặc biệt là các phẫu thuật khớp gối (rách sụn chêm, đứt dây chằng), khớp vai (rách gân chóp xoay), hay phẫu thuật khớp háng, vật lý trị liệu đóng vai trò rất quan trọng trong phục hồi chức năng.
Bác sĩ chuyên khoa phục hồi chức năng sẽ hướng dẫn các bài tập vận động phù hợp giúp:
- Tăng cường sức mạnh cơ
- Duy trì và cải thiện tầm vận động của khớp
- Giảm nguy cơ dính khớp hoặc teo cơ sau mổ
4. Mổ nội soi sau bao lâu có thể đi làm lại?
Điều này phụ thuộc vào loại phẫu thuật, vị trí can thiệp và tính chất công việc của người bệnh:
- Với công việc văn phòng nhẹ nhàng: Bạn có thể quay lại làm việc sau khoảng 3–7 ngày nếu không có biến chứng và sức khỏe ổn định.
- Với công việc nặng, phải vận động thể lực: Cần từ 2–6 tuần tùy theo ca mổ. Ví dụ, sau phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo, nên kiêng hoạt động nặng ít nhất 2–3 tháng.
Quan trọng nhất là không nên nóng vội vận động mạnh hoặc chơi thể thao khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ điều trị.
5. Có nguy cơ tái phát sau mổ nội soi không?
Nếu chăm sóc đúng cách và thực hiện theo chỉ định phục hồi, nguy cơ tái phát rất thấp. Tuy nhiên, với một số bệnh lý như thoái hóa, quá trình thoái hóa vẫn có thể tiếp diễn tự nhiên theo tuổi tác.
Kết luận
Phẫu thuật nội soi ngày nay không chỉ là lựa chọn tiên tiến trong điều trị các bệnh lý xương khớp, mà còn góp phần nâng cao chất lượng sống cho người bệnh nhờ tính an toàn, hiệu quả và thời gian hồi phục nhanh chóng. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tối ưu, bệnh nhân cần được đánh giá đúng chỉ định, thực hiện tại cơ sở chuyên khoa uy tín và tuân thủ hướng dẫn điều trị hậu phẫu.
Phòng khám Chuyên khoa Xương khớp Cao Khang tự hào là địa chỉ đáng tin cậy trong thăm khám, điều trị các bệnh lý cơ xương khớp bằng phương pháp hiện đại, trong đó có mổ nội soi. Với đội ngũ bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm và trang thiết bị tiên tiến, chúng tôi cam kết mang lại hiệu quả điều trị cao, chăm sóc tận tâm và dịch vụ chuyên nghiệp cho từng bệnh nhân.
