Để phòng ngừa và phát hiện sớm bênh loãng xương, việc đo mật độ xương là rất quan trọng. Máy đo loãng xương là công cụ hữu hiệu giúp đánh giá sức khỏe xương khớp, đặc biệt đối với người trung niên, người cao tuổi, phụ nữ sau mãn kinh hoặc những người có yếu tố nguy cơ cao. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về máy đo loãng xương, các chỉ số cần quan tâm và khi nào nên đo định kỳ.
I. Máy đo loãng xương là gì?
Máy đo loãng xương là thiết bị y tế dùng để đánh giá mật độ khoáng chất trong xương (Bone Mineral Density – BMD). Đây là phương pháp giúp xác định mức độ chắc khỏe của xương, chẩn đoán nguy cơ loãng xương và theo dõi hiệu quả điều trị.
Hiện nay, phương pháp đo phổ biến nhất là DEXA (Dual-energy X-ray Absorptiometry) – sử dụng tia X năng lượng kép để đo mật độ xương tại các vị trí như cột sống thắt lưng, xương hông, cổ tay.
Ngoài ra, còn có phương pháp siêu âm xương (QUS) thường dùng để đo mật độ xương ở gót chân, phù hợp với mục đích sàng lọc ban đầu.
II. Có nên sử dụng máy đo loãng xương tại nhà?
Trong những năm gần đây, các thiết bị đo loãng xương cầm tay đã xuất hiện trên thị trường với tính năng nhỏ gọn, dễ sử dụng, thậm chí có thể dùng tại nhà. Tuy nhiên, việc sử dụng cần cân nhắc kỹ:
Ưu điểm:
-
Tiện lợi, không cần đến bệnh viện
-
Không xâm lấn, không dùng tia X (nếu là loại siêu âm)
-
Chi phí thấp hơn so với đo DEXA
Hạn chế:
-
Độ chính xác thấp hơn nhiều so với DEXA
-
Chỉ đo được tại một số vị trí xương ngoại vi, thường là gót chân
-
Không thể thay thế chẩn đoán chuyên khoa, chỉ dùng để sàng lọc ban đầu
Khuyến nghị: Bạn có thể sử dụng máy đo tại nhà để kiểm tra sơ bộ, nhưng nên đến cơ sở y tế để thực hiện đo bằng máy DEXA định kỳ – đặc biệt nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao.
III. Các chỉ số cần quan tâm khi đo loãng xương
Kết quả đo mật độ xương thường được thể hiện qua 2 chỉ số chính:
- T-score: So sánh mật độ xương của bạn với người trưởng thành khỏe mạnh cùng giới tính.
- T-score ≥ -1.0: Bình thường
- T-score từ -1.0 đến -2.5: Thiếu xương
- T-score ≤ -2.5: Loãng xương
- Z-score: So sánh mật độ xương với người cùng độ tuổi, giới tính và kích thước cơ thể. Chỉ số này đặc biệt hữu ích cho người trẻ tuổi.
Ngoài ra, kết quả còn giúp bác sĩ dự đoán nguy cơ gãy xương trong vòng 10 năm tới, từ đó xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp.
Tìm hiểu thêm:Chỉ số loãng xương là bao nhiêu? Cách đọc kết quả
IV. Các loại máy đo loãng xương phổ biến
1. Máy DEXA – chuẩn vàng trong chẩn đoán loãng xương
- Độ chính xác cao, đo được tại nhiều vị trí như cột sống, xương chậu, cổ tay.
- Cho phép theo dõi mật độ xương theo thời gian.
- Thường có tại các bệnh viện lớn và phòng khám chuyên khoa.
2. Máy đo bằng siêu âm (QUS)
- Không dùng tia X, an toàn cho người già và phụ nữ mang thai.
- Nhỏ gọn, dễ mang theo.
- Độ chính xác thấp hơn DEXA, chỉ phù hợp cho sàng lọc ban đầu.
3. Máy đo loãng xương cầm tay
- Thường ứng dụng công nghệ siêu âm hoặc điện trở sinh học.
- Tiện lợi để kiểm tra tại nhà hoặc trong cộng đồng.
- Nên dùng để tầm soát, không thay thế được cho chẩn đoán lâm sàng chính xác.
V. Quy trình đo loãng xương bằng máy
Quy trình đo loãng xương bằng máy bao gồm các bước sau:
Bước 1: Bệnh nhân sẽ được đặt nằm ngửa trên một chiếc bàn và giữ vững tư thế yên lặng trong suốt quá trình kiểm tra.
Bước 2: Một đầu dò tia X, còn được gọi là bộ cảm biến tia X, sẽ được đặt trên khu vực cần đo độ đậm của xương. Máy X quang sẽ phát ra tia X hướng về phía đầu dò, và sau đó, tia X sẽ đi xuyên qua cơ thể của bệnh nhân để tạo ra hình ảnh của khu vực xương được quan tâm.
Bước 3: Các vùng xương thường được đo bao gồm cột sống, xương vùng chậu và xương cổ tay, vì đây là những vùng xương dễ bị loãng và gãy nhất.
Bước 4: Quá trình đo thường mất khoảng 10 đến 20 phút, tùy thuộc vào phần xương được đo và loại thiết bị sử dụng.
Sau khi kết thúc quá trình đo, dữ liệu sẽ được phân tích để đưa ra kết quả đo mật độ xương của bệnh nhân.
VI. Khi nào nên đo loãng xương định kỳ?
Đo loãng xương không chỉ dành cho người cao tuổi. Bạn nên kiểm tra mật độ xương trong các trường hợp sau:
- Phụ nữ sau mãn kinh, đặc biệt trên 50 tuổi.
- Nam giới trên 65 tuổi.
- Người có tiền sử gãy xương không do chấn thương mạnh.
- Người dùng corticoid kéo dài.
- Có bệnh lý nền như viêm khớp dạng thấp, cường giáp, suy thận mãn tính.
- Tiền sử loãng xương trong gia đình.
Tần suất đo lại phụ thuộc vào tình trạng xương và chỉ định của bác sĩ, thông thường là mỗi 1–2 năm/lần.
Máy đo loãng xương là công cụ quan trọng trong việc chẩn đoán và phòng ngừa bệnh loãng xương. Việc hiểu rõ về các loại máy, chỉ số đo và thời điểm nên kiểm tra giúp bạn chủ động chăm sóc sức khỏe xương khớp một cách hiệu quả. Đừng đợi đến khi có dấu hiệu mới quan tâm đến xương – hãy bảo vệ sức khỏe xương khớp của bạn ngay từ hôm nay!
Nếu bạn đang tìm kiếm địa chỉ uy tín để đo mật độ xương chính xác và được tư vấn bởi đội ngũ chuyên gia, hãy đến với Phòng khám xương khớp Cao Khang – nơi đồng hành cùng sức khỏe xương khớp của bạn.
Các câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Đo loãng xương có đau không?
Không. Đo loãng xương là một thủ thuật không xâm lấn, không gây đau đớn, và không cần tiêm truyền. Người bệnh chỉ cần nằm yên trong quá trình thực hiện.
2. Nên đo loãng xương ở vị trí nào trên cơ thể?
Các vị trí thường được đo gồm:
-
Cột sống thắt lưng
-
Xương chậu (cổ xương đùi)
-
Cổ tay (đặc biệt với người không thể đo ở hông hoặc lưng)
3. Bao lâu nên đo mật độ xương một lần?
Tùy vào tình trạng xương:
-
Người khỏe mạnh: 2–3 năm/lần
-
Người đã có loãng xương hoặc đang điều trị: 1–2 năm/lần hoặc theo chỉ định bác sĩ
4. Cần chuẩn bị gì trước khi đo loãng xương?
-
Không uống canxi hoặc thuốc bổ sung ít nhất 24 giờ trước khi đo
-
Mặc quần áo không có kim loại
-
Thông báo với bác sĩ nếu bạn đang mang thai hoặc vừa chụp X-quang có cản quang
5. Đo loãng xương có cần nhịn ăn không?
Không cần. Bạn có thể ăn uống bình thường trước khi đo, nhưng tránh dùng thực phẩm chức năng có canxi hoặc thuốc bổ xương ít nhất 24 giờ trước đó.
