Gãy đầu dưới xương quay là một trong những loại chấn thương xương tay phổ biến nhất, thường gặp khi người bệnh ngã chống tay, va chạm mạnh hoặc bị tai nạn thể thao. Chấn thương này xảy ra ở vị trí gần cổ tay, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cầm nắm, xoay cổ tay và sinh hoạt hằng ngày.
Trong quá trình điều trị, bó bột là phương pháp cố định phổ biến, giúp xương liền lại đúng vị trí. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân băn khoăn “gãy đầu dưới xương quay bó bột bao lâu thì lành?”. Thực tế, thời gian này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ tổn thương, tuổi tác và tình trạng sức khỏe tổng quát.
Tổng quan về gãy đầu dưới xương quay
Xương quay là một trong hai xương dài của cẳng tay, nằm ở phía ngoài khi bàn tay để ngửa. Đầu dưới xương quay là phần tiếp giáp cổ tay, đóng vai trò quan trọng trong các cử động gập – duỗi, nghiêng – xoay bàn tay.
Cơ chế gãy thường gặp nhất là ngã chống tay trong tư thế bàn tay duỗi, khiến lực dồn vào đầu dưới xương quay, gây gãy xương. Ngoài ra, các tình huống khác như va đập mạnh vào cổ tay khi chơi bóng rổ, cầu lông, trượt patin, hoặc tai nạn lao động, tai nạn giao thông cũng có thể gây tổn thương này.
Phân loại gãy đầu dưới xương quay:
- Gãy đơn giản, không di lệch: Đường gãy thẳng, mảnh xương vẫn ở đúng vị trí giải phẫu, có thể bó bột mà không cần nắn chỉnh.
- Gãy di lệch: Mảnh xương bị trượt, xoay hoặc chồng lên nhau, cần nắn chỉnh để phục hồi trục và chiều dài xương.
- Gãy nhiều mảnh: Xương vỡ thành nhiều phần, cấu trúc không ổn định, thường phải kết hợp phẫu thuật và bó bột để đạt kết quả tốt.
Tại sao cần bó bột khi gãy đầu dưới xương quay?
Bó bột là phương pháp bất động ngoài giúp giữ mảnh gãy ổn định trong suốt quá trình lành xương. Vai trò của bó bột gồm:
- Cố định vị trí gãy: Khi xương được giữ đúng trục, quá trình tạo can xương diễn ra thuận lợi, hạn chế biến dạng cổ tay về sau.
- Giảm đau và bảo vệ vùng tổn thương: Bột bao quanh vùng gãy giúp hạn chế tác động cơ học, giảm di chuyển bất thường của mảnh gãy, từ đó giảm đau rõ rệt.
- Tạo môi trường liền xương tối ưu: Khi các mảnh xương không di động, cơ thể có thể tập trung tái tạo mô xương mà không bị gián đoạn.
Bác sĩ sẽ chỉ định bó bột nếu tổn thương ở mức độ nhẹ hoặc trung bình, mảnh xương ổn định sau nắn chỉnh. Với các trường hợp gãy phức tạp, bó bột có thể được sử dụng sau phẫu thuật để bảo vệ kết quả mổ.
Gãy đầu dưới xương quay bó bột bao lâu?
Thời gian bó bột không cố định cho mọi trường hợp mà phụ thuộc vào mức độ gãy, độ tuổi và tình trạng sức khỏe tổng thể. Trung bình, thời gian bó bột kéo dài từ 4–8 tuần, cụ thể:
- Gãy đơn giản, không di lệch: Khoảng 4–6 tuần là xương đã liền đủ để tháo bột và bắt đầu tập phục hồi.
- Gãy di lệch đã được nắn chỉnh: Khoảng 5–7 tuần để đảm bảo can xương đủ cứng, tránh tái di lệch.
- Người cao tuổi hoặc loãng xương: Có thể kéo dài đến 6–8 tuần do tốc độ tái tạo xương chậm hơn.
Các giai đoạn liền xương:
- Tuần 1–2: Can xương mềm bắt đầu hình thành, nhưng kết cấu rất yếu, cần bất động tuyệt đối để tránh gãy lại.
- Tuần 3–4: Can xương cứng hơn, cảm giác đau giảm, có thể tập cử động nhẹ các ngón tay để ngừa cứng khớp.
- Tuần 5–6: Can xương ổn định, bác sĩ có thể xem xét tháo bột nếu X-quang cho thấy liền xương tốt.
Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian bó bột
Quá trình liền xương và thời gian bó bột bị chi phối bởi nhiều yếu tố:
- Loại gãy: Gãy ngang hoặc đơn giản lành nhanh hơn gãy nhiều mảnh hoặc gãy kèm trật khớp.
- Tuổi tác: Người trẻ có khả năng tái tạo xương nhanh hơn do hệ thống tuần hoàn và chuyển hóa tốt.
- Tình trạng xương: Loãng xương, thiếu canxi hoặc thiếu vitamin D khiến quá trình tạo can xương chậm lại.
- Bệnh lý nền: Đái tháo đường, suy dinh dưỡng, hút thuốc lá hoặc dùng corticoid lâu dài đều kéo dài thời gian hồi phục.
- Tuân thủ điều trị: Người bệnh giữ bột khô, tránh vận động mạnh và tái khám đúng hẹn sẽ liền xương nhanh hơn.
Chăm sóc trong thời gian bó bột
Chăm sóc đúng cách trong thời gian bó bột không chỉ giúp xương liền nhanh mà còn ngừa biến chứng:
- Giữ bột khô và sạch, không để nước hoặc mồ hôi ngấm vào vì dễ gây viêm da.
- Tập cử động nhẹ các ngón tay 10–15 lần mỗi ngày để duy trì tuần hoàn máu và tránh cứng khớp.
- Nâng cao tay ngang hoặc cao hơn tim khi sưng, đặc biệt trong 48 giờ đầu.
- Chườm lạnh 15–20 phút/lần, 3–4 lần/ngày trong 2 ngày đầu để giảm đau và sưng.
- Không đưa vật cứng vào trong bột để gãi, tránh gây xước da hoặc nhiễm trùng.
- Báo ngay cho bác sĩ khi thấy tê bì, tím tái, đau tăng hoặc bột biến dạng.
Phục hồi sau khi tháo bột
Sau khi tháo bột, cổ tay thường cứng, yếu và khó vận động. Việc phục hồi cần tiến hành sớm và đúng phương pháp:
- Tập vận động cổ tay: Bắt đầu từ các động tác nhẹ như xoay cổ tay, gập – duỗi, nghiêng sang hai bên.
- Vật lý trị liệu: Có thể kết hợp nhiệt trị, siêu âm trị liệu hoặc điện xung để giảm đau và tăng tuần hoàn.
- Tăng cường dinh dưỡng: Ăn thực phẩm giàu canxi (sữa, cá hồi, tôm, cua), vitamin D (ánh nắng, trứng, gan cá) và protein (thịt nạc, đậu).
- Tránh mang vác nặng hoặc chơi thể thao mạnh ngay sau khi tháo bột để tránh gãy lại.
Xem thêm: bị gãy xương có nên an tôm không?
Khi nào cần tái khám ngay?
- Đau tăng đột ngột dù đang bó bột.
- Ngón tay sưng to, tê bì hoặc đổi màu.
- Bột bị lỏng, gãy, ẩm ướt hoặc bốc mùi.
Kết luận
Vậy Gãy đầu dưới xương quay bó bột bao lâu? Thông thường, gãy đầu dưới xương quay bó bột cần khoảng 4–6 tuần để xương liền ở mức an toàn, nhưng thời gian này có thể kéo dài hơn tùy từng người. Việc tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, chăm sóc đúng cách và tập phục hồi sau tháo bột sẽ giúp rút ngắn quá trình hồi phục, tránh biến chứng và lấy lại chức năng cổ tay tối ưu.
