Đau dây thần kinh vai gáy là một trong những nguyên nhân phổ biến gây nên tình trạng đau mỏi cổ, vai và lan xuống cánh tay. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt, công việc và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết cũng như cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả.
Đau dây thần kinh vai gáy là gì?
Đau dây thần kinh vai gáy là tình trạng rễ dây thần kinh ở vùng cổ bị chèn ép hoặc tổn thương, gây ra cơn đau lan từ vùng cổ xuống vai, cánh tay, thậm chí đến tận các ngón tay. Dây thần kinh cổ có vai trò dẫn truyền tín hiệu cảm giác và vận động đến phần trên của cơ thể – do đó, khi bị tổn thương, người bệnh không chỉ cảm thấy đau mà còn có thể tê, yếu hoặc mất cảm giác ở vùng chi trên.
Nguyên nhân gây đau dây thần kinh vai gáy
Có nhiều nguyên nhân gây ra đau dây thần kinh vai gáy, trong đó phổ biến nhất bao gồm:
- Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ: Khi nhân nhầy bên trong đĩa đệm trượt ra ngoài, nó có thể chèn ép vào rễ dây thần kinh cổ và gây ra triệu chứng đau vai gáy lan xuống cánh tay.
- Thoái hóa đốt sống cổ: Sự lão hóa của các cấu trúc cột sống theo thời gian khiến đĩa đệm, sụn và xương bị mòn đi, dễ gây chèn ép thần kinh.
- Sai tư thế: Thường xuyên cúi đầu, ngồi gập cổ, nằm sai tư thế hoặc làm việc trước máy tính nhiều giờ không thay đổi tư thế là nguyên nhân thường gặp.
- Chấn thương vùng cổ – vai: Tai nạn, va đập hoặc tổn thương thể thao có thể ảnh hưởng đến cột sống cổ và dây thần kinh đi kèm.
- Nhiễm lạnh, co cứng cơ cổ: Thời tiết lạnh hoặc ngủ quên trước quạt có thể khiến cơ vùng cổ – vai bị co rút, tạo áp lực lên dây thần kinh.
- Bệnh lý toàn thân: Các bệnh như viêm khớp, tiểu đường… có thể gây viêm và tổn thương dây thần kinh ngoại biên.
Xem thêm: Đau nửa đầu vai gáy là bệnh gì?
Triệu chứng điển hình của đau dây thần kinh vai gáy
Các dấu hiệu nhận biết đau dây thần kinh vai gáy thường bao gồm:
- Đau cổ – vai lan xuống cánh tay: Cơn đau thường bắt đầu từ cổ hoặc vai gáy, sau đó lan dọc xuống vai, cánh tay, thậm chí là bàn tay.
- Tê bì, châm chích: Người bệnh cảm thấy như có kim châm, kiến bò ở vùng vai, cánh tay hoặc các đầu ngón tay.
- Giảm sức mạnh tay: Cầm nắm yếu hơn bình thường, cánh tay nhanh mỏi, đôi khi không thể giữ đồ vật chắc chắn.
- Cứng cổ, đau khi quay đầu: Cổ bị hạn chế vận động, đau khi cúi hoặc xoay đầu.
- Mệt mỏi, mất ngủ: Cơn đau kéo dài ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, gây mệt mỏi, giảm tập trung.
Đau dây thần kinh vai gáy có nguy hiểm không?
Hầu hết các trường hợp đau dây thần kinh vai gáy nếu được phát hiện và điều trị sớm đều có thể phục hồi tốt. Tuy nhiên, nếu chủ quan và để kéo dài, bệnh có thể gây:
- Teo cơ cánh tay: Do dây thần kinh chi phối vận động bị tổn thương kéo dài.
- Giảm khả năng vận động vĩnh viễn: Các động tác xoay, nhấc tay, gập tay trở nên khó khăn.
- Biến chứng nặng nề hơn: Như chèn ép tủy cổ, rối loạn vận động hoặc mất cảm giác nửa người trên.
Vì vậy, việc điều trị đau dây thần kinh vai gáy không nên chậm trễ.
Chẩn đoán đau dây thần kinh vai gáy như thế nào?
Để xác định chính xác nguyên nhân và mức độ tổn thương, bác sĩ có thể chỉ định:
- Khám lâm sàng: Đánh giá cảm giác, sức cơ và phản xạ ở tay.
- Chụp X-quang cột sống cổ: Giúp phát hiện tình trạng thoái hóa hoặc lệch vẹo đốt sống.
- Chụp MRI (cộng hưởng từ): Cho hình ảnh chi tiết về đĩa đệm, dây chằng và rễ thần kinh.
- Điện cơ (EMG): Kiểm tra dẫn truyền thần kinh – giúp đánh giá chính xác mức độ tổn thương.
Cách điều trị đau dây thần kinh vai gáy
Điều trị nội khoa
- Thuốc giảm đau và kháng viêm: Paracetamol, NSAIDs, thuốc giãn cơ giúp giảm đau nhanh chóng.
- Vitamin nhóm B: Giúp phục hồi và nuôi dưỡng dây thần kinh tổn thương.
- Thuốc chống trầm cảm hoặc giảm đau thần kinh (trong trường hợp đau mạn tính).
Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng
- Sử dụng các phương pháp như sóng ngắn, điện xung, kéo giãn cột sống cổ, xoa bóp trị liệu.
- Thực hiện bài tập phục hồi cơ cổ, vai gáy, giảm chèn ép rễ thần kinh.
Điều chỉnh tư thế và lối sống
- Tránh ngồi lâu, giữ cổ ở tư thế cố định.
- Sử dụng gối phù hợp, kê đầu đúng cách khi ngủ.
- Tăng cường vận động nhẹ nhàng và thư giãn cơ cổ.
Phẫu thuật (nếu cần thiết)
Phương pháp phẫu thuật được chỉ định trong trường hợp đau dây thần kinh vai gáy kéo dài không đáp ứng điều trị bảo tồn, hoặc có dấu hiệu chèn ép tủy nặng.
Phòng ngừa đau dây thần kinh vai gáy
- Duy trì tư thế đúng khi làm việc, ngồi học, sử dụng máy tính.
- Tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày, đặc biệt là các bài tập kéo giãn cổ – vai – lưng.
- Tránh để vùng cổ – gáy nhiễm lạnh, đặc biệt vào ban đêm.
- Kiểm soát bệnh lý nền như tiểu đường, viêm khớp, thừa cân…
- Khám sức khỏe định kỳ nếu từng có tiền sử đau dây thần kinh vai gáy.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
Đau dây thần kinh vai gáy có tự khỏi không?
Trong một số trường hợp nhẹ do tư thế, nghỉ ngơi và điều chỉnh sinh hoạt có thể giúp cải thiện. Tuy nhiên, nếu nguyên nhân do thoát vị đĩa đệm hay thoái hóa thì cần điều trị bài bản.
Người trẻ tuổi có nguy cơ bị đau dây thần kinh vai gáy không?
Có. Ngày nay, do thói quen ngồi làm việc trước máy tính, dùng điện thoại sai tư thế, ít vận động, số ca đau dây thần kinh vai gáy ở người trẻ ngày càng gia tăng.
Bị đau dây thần kinh vai gáy có nên xoa bóp, bấm huyệt không?
Có thể hỗ trợ giảm đau tạm thời, nhất là trong giai đoạn cấp. Tuy nhiên, cần thực hiện bởi chuyên viên có chuyên môn, tránh tác động sai gây chèn ép thêm dây thần kinh.
Kết luận
Đau dây thần kinh vai gáy là tình trạng không nên xem nhẹ vì có thể gây ảnh hưởng lâu dài đến vận động và chất lượng sống. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng cách và duy trì lối sống lành mạnh là chìa khóa để phục hồi hiệu quả. Nếu bạn đang gặp các triệu chứng đau cổ, tê vai hay yếu tay, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và hỗ trợ kịp thời.
