Tổng quan về bệnh vẹo cột sống ở người lớn
Vẹo cột sống ở người lớn là tình trạng cột sống cong sang một bên, có thể kèm theo xoay đốt sống, làm mất cân bằng tư thế cơ thể. Không chỉ là vấn đề của trẻ em hay thanh thiếu niên, cong vẹo cột sống còn rất phổ biến ở người trưởng thành – đặc biệt trong độ tuổi trung niên và cao tuổi – do các yếu tố như thoái hóa cột sống, loãng xương, chấn thương hoặc di chứng từ thời trẻ.
Có hai dạng vẹo cột sống phổ biến:
Vẹo cột sống vô căn ở người lớn (Adult idiopathic scoliosis): Là sự tiếp diễn của cong vẹo từ thời trẻ, nhưng đến tuổi trưởng thành mới bộc lộ rõ triệu chứng do quá trình lão hóa hoặc sau chấn thương.
Vẹo cột sống thoái hóa (Degenerative scoliosis): Xuất hiện sau tuổi 40–50, thường gặp ở người cao tuổi do thoái hóa đĩa đệm, khớp liên mỏm gai, hoặc sụp lún đốt sống gây mất cân bằng trục cột sống.
Tùy mức độ cong và vị trí, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như:
- Đau lưng mạn tính
- Lệch dáng đi, nghiêng người
- Tê yếu chân tay nếu dây thần kinh bị chèn ép
- Hạn chế vận động, giảm chất lượng cuộc sống
Điều trị sớm và đúng cách là chìa khóa để kiểm soát triệu chứng và duy trì khả năng vận động trong cuộc sống hàng ngày.
Các cách chữa vẹo cột sống ở người lớn
1. Dùng thuốc giảm đau – kiểm soát triệu chứng hiệu quả
Phần lớn bệnh nhân vẹo cột sống ở người lớn tìm đến bác sĩ do triệu chứng đau lưng kéo dài. Điều trị bằng thuốc là bước đầu tiên trong kiểm soát cơn đau:
- Thuốc không kê toa (OTC): Các loại thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen, naproxen giúp giảm đau và viêm nhẹ đến trung bình. Tuy nhiên, cần dùng đúng liều và đúng thời gian để tránh tác dụng phụ như loét dạ dày, tổn thương gan – thận.
- Thuốc kê đơn: Với đau dữ dội hoặc không đáp ứng với OTC, bác sĩ có thể kê toa thuốc giãn cơ, thuốc giảm đau trung ương (tramadol) hoặc thuốc điều trị đau thần kinh (gabapentin, pregabalin).
Lưu ý: Không nên tự ý dùng thuốc dài ngày nếu chưa có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp.
2. Vật lý trị liệu – nền tảng điều trị lâu dài
Vật lý trị liệu là phương pháp được khuyến nghị hàng đầu trong điều trị vẹo cột sống ở người lớn, đặc biệt với các trường hợp cong vẹo mức độ vừa, chưa cần phẫu thuật.
Lợi ích:
- Tăng sức mạnh cơ lưng – bụng – vai, hỗ trợ cấu trúc cột sống.
- Tăng linh hoạt cột sống, cải thiện dáng đi.
- Hỗ trợ giảm đau do chèn ép dây thần kinh.
- Ngăn ngừa tình trạng cong vẹo tiến triển.
Các kỹ thuật thường áp dụng:
- Bài tập tăng cường và kéo giãn (bridge, plank, yoga lưng…)
- Kéo giãn cột sống bằng thiết bị hỗ trợ.
- Siêu âm trị liệu, điện xung, chiếu đèn hồng ngoại.
- Trị liệu thủ công (manual therapy) bởi kỹ thuật viên vật lý trị liệu.
Hiệu quả cao nhất khi điều trị dưới sự hướng dẫn của chuyên gia vật lý trị liệu, theo chương trình cá nhân hóa.
3. Tiêm thuốc vào cột sống – giảm đau trong trường hợp đặc biệt
Nếu người bệnh bị đau lan xuống chân, tê rần, yếu chi do dây thần kinh bị chèn ép, bác sĩ có thể chỉ định tiêm thuốc để giảm đau tức thì. Gồm hai hình thức phổ biến:
- Tiêm ngoài màng cứng (epidural steroid injection): Giảm viêm quanh rễ thần kinh.
- Tiêm vào khớp sống (facet joint injection): Giảm viêm tại các khớp nhỏ của cột sống.
Lưu ý:
- Tác dụng kéo dài từ vài tuần đến vài tháng.
- Có thể lặp lại theo chỉ định nhưng không nên lạm dụng.
- Không phải là phương pháp điều trị triệt để.
4. Nẹp cột sống – hỗ trợ không xâm lấn
Nẹp cột sống có thể là một biện pháp hỗ trợ hiệu quả cho người cao tuổi, không đủ điều kiện phẫu thuật, người cần giảm đau khi vận động trong sinh hoạt hàng ngày.
Tác dụng:
- Ổn định trục cột sống.
- Hạn chế tư thế xấu gây lệch trục hoặc gia tăng đau.
- Giúp cơ thể nghỉ ngơi khi cơn đau bùng phát.
Việc đeo nẹp cần có chỉ định và điều chỉnh từ bác sĩ để tránh phản tác dụng như teo cơ, lệ thuộc nẹp.
5. Phẫu thuật – khi điều trị bảo tồn không hiệu quả
Dù đa số trường hợp không cần đến phẫu thuật, nhưng với những bệnh nhân:
- Cong vẹo nghiêm trọng (góc cong trên 40–50 độ).
- Đau lưng dữ dội kéo dài, không đáp ứng thuốc hay vật lý trị liệu.
- Dây thần kinh bị chèn ép gây yếu liệt, rối loạn tiểu tiện.
Các kỹ thuật thường được áp dụng:
- Giải áp thần kinh: Cắt bỏ phần xương hoặc đĩa đệm chèn ép dây thần kinh.
- Hợp nhất đốt sống (fusion): Gắn cố định nhiều đốt sống để làm thẳng và ổn định trục cột sống.
- Nắn chỉnh cột sống: Trong các trường hợp cong nặng, biến dạng rõ rệt.
Phẫu thuật có thể mang lại cải thiện đáng kể, nhưng cần đánh giá kỹ lưỡng vì đi kèm rủi ro (nhiễm trùng, chảy máu, tổn thương thần kinh…).
Điều trị vẹo cột sống ở người lớn cần dựa trên mức độ cong, triệu chứng và thể trạng tổng thể. Không có một phương pháp duy nhất cho tất cả – mỗi người bệnh cần được cá nhân hóa điều trị. Nếu triệu chứng nhẹ, vật lý trị liệu kết hợp kiểm soát đau là lựa chọn ưu tiên. Nếu triệ
Xem thêm: Nguyên nhân vẹo cột sống ở trẻ em và cách điều trị
Câu hỏi thường gặp (FAQ) về cách chữa vẹo cột sống ở người lớn
1. Vẹo cột sống ở người lớn có cần điều trị không?
Có, nếu gây đau lưng, hạn chế vận động hoặc chèn ép thần kinh, người bệnh nên điều trị để cải thiện chất lượng cuộc sống.
2. Tập thể dục có giúp điều trị vẹo cột sống ở người lớn không?
Có, tập thể dục đúng cách giúp giảm đau, cải thiện tư thế và làm chậm tiến triển của bệnh.
3. Khi nào cần phẫu thuật điều trị vẹo cột sống?
Phẫu thuật được chỉ định khi độ cong nặng, đau kéo dài không đáp ứng điều trị bảo tồn hoặc có dấu hiệu chèn ép thần kinh.
4. Nẹp cột sống có hiệu quả không?
Có thể giúp giảm đau và ổn định cột sống trong một số trường hợp, nhưng không làm thẳng cột sống đã bị cong.
5. Tiêm thuốc vào cột sống có chữa dứt điểm vẹo cột sống không?
Không, tiêm chỉ giúp giảm đau tạm thời, không điều chỉnh được độ cong cột sống.
