Đau cơ bắp chân là tình trạng thường gặp ở nhiều người, từ vận động viên, người lao động tay chân cho đến nhân viên văn phòng ngồi nhiều. Tình trạng này có thể chỉ là phản ứng sinh lý sau vận động, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, cách điều trị và thời điểm nên đi khám khi bị đau cơ bắp chân.
Đau cơ bắp chân là gì?
Bắp chân bao gồm hai nhóm cơ chính: cơ sinh đôi (gastrocnemius) và cơ dép (soleus). Hai nhóm cơ này phối hợp giúp chân thực hiện các động tác như đứng thăng bằng, đi bộ, chạy, nhảy. Khi các cơ này bị tổn thương, viêm hoặc hoạt động quá mức, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhức, co cứng, khó vận động – đây chính là tình trạng đau cơ bắp chân.
Đau cơ bắp chân có thể xuất hiện đột ngột sau một chấn thương nhỏ, hoặc diễn tiến chậm sau nhiều giờ vận động. Mức độ đau có thể nhẹ âm ỉ, hoặc đau nhói dữ dội khiến người bệnh không thể đi lại bình thường.
Nguyên nhân gây đau cơ bắp chân
1. Do hoạt động thể chất quá mức
Khi bạn tập luyện với cường độ cao, chạy đường dài, chơi thể thao không khởi động kỹ, các sợi cơ có thể bị vi chấn thương, gây ra đau nhức sau đó vài giờ hoặc vài ngày. Đây là hiện tượng đau cơ khởi phát muộn (DOMS), thường gặp ở những người mới tập hoặc thay đổi cường độ tập luyện.
2. Do thiếu khoáng chất và nước
Thiếu hụt kali, canxi và magie – những khoáng chất quan trọng giúp cơ co duỗi nhịp nhàng – là nguyên nhân phổ biến gây đau, chuột rút cơ bắp chân. Cơ thể cũng dễ bị mất điện giải sau khi đổ mồ hôi nhiều mà không được bù đủ nước.
3. Do bệnh lý
Một số bệnh lý có thể gây đau cơ bắp chân như:
- Viêm cơ hoặc viêm gân ở vùng chân.
- Suy giãn tĩnh mạch gây ứ đọng máu, khiến bắp chân đau, nặng, đặc biệt vào cuối ngày.
- Viêm tĩnh mạch sâu (DVT) – một tình trạng nguy hiểm, gây đau, sưng, đỏ vùng bắp chân do máu đông.
- Thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống, đau thần kinh tọa có thể gây đau lan từ thắt lưng xuống chân, trong đó có bắp chân.
4. Do thói quen sinh hoạt sai
Ngồi lâu, đứng lâu một chỗ, mang giày cao gót hoặc giày không phù hợp khiến cơ bắp chân chịu áp lực liên tục, dễ gây mỏi và đau.
Triệu chứng thường gặp
Người bị đau cơ bắp chân có thể gặp các biểu hiện như:
- Đau nhức âm ỉ hoặc đau nhói ở một bên hoặc cả hai bên bắp chân.
- Căng cứng cơ, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu.
- Chuột rút, đặc biệt là vào ban đêm hoặc sau khi tập luyện.
- Sưng nhẹ hoặc sưng đỏ, có thể đi kèm bầm tím nếu có tổn thương mô.
- Khó đi lại, co duỗi hoặc vận động chân như bình thường.
- Trong trường hợp có bệnh lý thần kinh, người bệnh có thể cảm thấy tê, châm chích, yếu cơ hoặc đau lan từ thắt lưng xuống chân.
Cách làm giảm đau cơ bắp chân tại nhà
1. Nghỉ ngơi hợp lý
Hạn chế vận động ngay sau khi cảm thấy đau. Để chân nghỉ trên gối cao để giảm áp lực tĩnh mạch và giúp lưu thông máu tốt hơn.
2. Chườm lạnh hoặc chườm nóng
- Chườm lạnh: Trong 48 giờ đầu nếu có dấu hiệu sưng, viêm hoặc nghi ngờ chấn thương. Dùng túi đá bọc khăn, chườm 15–20 phút mỗi lần, 3–4 lần/ngày.
- Chườm nóng: Sau 48 giờ để thư giãn cơ, thúc đẩy tuần hoàn máu, giúp cơ phục hồi nhanh hơn.
3. Xoa bóp và kéo giãn cơ
- Massage nhẹ nhàng bằng tay hoặc con lăn massage sẽ giúp làm mềm cơ và giảm cảm giác đau.
- Tập các bài kéo giãn bắp chân như đứng dựa tường, chân trước co, chân sau duỗi thẳng, gót chạm sàn – mỗi bên 30 giây, lặp lại 3–5 lần.
4. Bổ sung nước và khoáng chất
- Uống 1.5 – 2 lít nước/ngày hoặc bổ sung nước điện giải nếu vận động nhiều.
- Ăn thực phẩm giàu kali (chuối, cam, bơ), magie (hạt, ngũ cốc nguyên cám), canxi (sữa, cá nhỏ ăn cả xương).
5. Sử dụng các dụng cụ hỗ trợ
- Băng ép hoặc vớ y khoa giúp hỗ trợ tĩnh mạch và làm dịu cơn đau.
- Dán băng cơ Kinesio để nâng đỡ cơ và giảm căng thẳng cơ học cho bắp chân.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Hãy đến cơ sở y tế sớm nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:
- Cơn đau kéo dài hơn 5–7 ngày không thuyên giảm.
- Đau dữ dội, sưng to, đỏ, nóng vùng bắp chân – có thể là viêm tĩnh mạch sâu.
- Không thể đi lại bình thường, đau đến mức không chịu được.
- Cảm giác tê bì, yếu cơ, đau lan dọc chân, nghi ngờ chèn ép thần kinh.
- Có tiền sử bệnh lý mạch máu, tiểu đường, chấn thương hoặc đang sử dụng thuốc đông máu.
Chẩn đoán sớm giúp loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng và điều trị hiệu quả hơn.
Cách phòng ngừa đau cơ bắp chân
- Khởi động kỹ trước khi tập thể thao.
- Tăng dần cường độ tập luyện, tránh tập quá sức.
- Uống đủ nước mỗi ngày, đặc biệt khi vận động hoặc trời nóng.
- Ăn uống cân đối, bổ sung đầy đủ khoáng chất từ thực phẩm tự nhiên.
- Giữ tư thế ngồi/đứng hợp lý, hạn chế ngồi xổm hoặc đứng quá lâu.
- Chọn giày dép phù hợp, có đệm lót hỗ trợ.
Kết luận
Đau cơ bắp chân tuy phổ biến nhưng không nên xem nhẹ. Nếu biết cách chăm sóc đúng và kịp thời, tình trạng này có thể cải thiện nhanh chóng và không để lại biến chứng. Trong trường hợp đau kéo dài, sưng viêm hoặc kèm theo dấu hiệu bất thường, bạn nên đến cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Đau cơ bắp chân có nguy hiểm không?
Phần lớn là lành tính, nhưng nếu sưng đỏ, đau dữ dội hoặc kéo dài >1 tuần thì cần đi khám.
2. Tại sao hay đau bắp chân vào ban đêm?
Do chuột rút, thiếu khoáng chất, tuần hoàn kém hoặc ngồi/đứng lâu.
3. Làm sao giảm đau nhanh tại nhà?
Nghỉ ngơi, chườm lạnh/nóng, xoa bóp, giãn cơ, uống đủ nước.
4. Đau bắp chân có nên tập thể dục?
Nên nghỉ hoặc tập nhẹ như đi bộ, giãn cơ. Tránh tập nặng gây căng cơ thêm.
